معرفی و بازار کار رشته فنی و حرفه ای
دانش‌آموزان پایه‌ی نهم در انتهای سال تحصیلی باید نسبت به انتخاب رشته اقدام کنند. آن‌ها می‌توانند بنا به علاقه و فرم‌های هدایت تحصیلی خود، انتخاب رشتهی مناسبی داشته باشند. دانش‌آموزان می‌توانند از میان رشتههای نظری (ریاضی، تجربی و انسانی)، فنی و حرفهای، کار و دانش و علوم و معارف اسلامی رشتهی مورد علاقه‌ی خود را انتخاب کنند. ما در این مقاله برای شناخت صحیح شما از رشته فنی و حرفهای، توضیحاتی درباره‌ی این رشتهی تحصیلی ارائه کرده‌ایم.
معرفی رشته فنی و حرفه ای
رشتهی فنی و حرفهای ازجمله رشته‌هایی است که بسیاری از دانش‌آموزان و اولیای آن‌ها به انتخاب آن با دیده‌ی تردید می‌نگرند و تصور می کنند این رشته فقط برای دانش‌آموزانی است که از نظر درسی ضعیف هستند و امکان موفقیت در رشتههای دیگر را ندارد، درحالی‌که اگر اطلاعات بیشتری درباره‌ی مزایای این رشتهی تحصیلی کسب کنید، متوجه خواهید شد که انتخاب آن برای برخی از دانش‌آموزان می‌توان راهگشا و ثمربخش باشد.
رشتهی فنی و حرفهای برای دانش‌آموزانی که به رشتههای فنی، هنری و عملی علاقمند هستند، مناسب‌تر است. برخی از زیر رشته‌ها در فنی و حرفهای وجود دارد که مختص بانوان است (مانند کودکیاری و طراحی دوخت)، اما در موارد دیگر محدودیتی برای تحصیل دانش‌آموزان پسر و دختر وجود ندارد.
یکی از مزایای رشتهی فنی و حرفهای تنوع بالای زیرشاخه‌های آن است که باعث می‌شود، هر دانش‌آموز اهل فن و هنر، از ابتدای تحصیل در مقطع متوسطه‌ی دوم، به صورت تخصصی روی استعداد ویژه‌ی خود تمرکز کند. رشته فنی حرفه ای شامل 4 زیر شاخه و بیش از 40 زیر رشته است.
هنرستان‌های فنی و حرفهای مدارس معتبری هستند که زیر نظر وزارت آموزش و پرورش، رشتههای متنوع فنی و حرفهای را ارائه می‌دهند. در هنرستان‌ها، بیشتر دروس به صورت عملی و در کارگاه تدریس میشوند و تعداد کمی دروس نیز به صورت نظری به دانش‌آموزان آموزش داده میشوند.
معرفی رشته های تحصیلی فنی و حرفهای
رشته فنی و حرفهای شامل 4 گروه هنر، مدیریت و خدمات، صنعت و کشاورزی است که هر کدام از این گروه‌ها، چندین زیرگروه دارند. اکثر درس‌های رشته فنی حرفهای به صورت عملی ارائه میشوند. در ادامه زیرشاخه‌های هر 4 گروه رشتهی فنی و حرفهای ذکر شده است:
(1) گروه هنر
گروه هنر شامل در بین چهار گروه رشته‌ای که اعلام شد، بیشترین متقاضی را دارد.
فتوگرافیک، طراحی دوخت، معماری داخلی، صنایع دستی، انیمشین و پویا نمایی، تولید برنامه‌ی تلویزیونی، گرافیک، نقاشی، نوازندگی ساز جهانی، نوازندگی ساز ایرانی، نمایش، سینما، نقشه‌کشی، معماری، طراحی، زبان بصری، مرمت آثار فرهنگی، موسیقی، مبانی آهنگسازی، پشتیبانی صحنه و چاپ دستی رشته‌هایی هستند که در هنرستان‌ها ارائه میشوند.
البته برخی از رشتههای ذکر شده در همه‌ی مدارس ارائه نمی‌شوند، همچنین رشتهی طراحی و دوخت فقط مختص خانم‌ها است و در هنرستان‌های دخترانه ارائه می‌شود.
(2) گروه مدیریت و خدمات
این گروه شامل سه زیرمجموعه‌ی بازرگانی و امور اداری، گروه بهداشت و سلامت، و گروه خدمات است.
- گروه خدمات (شامل ناوبری و حمل و نقل)
- گروه بازرگانی و امور اداری (شامل حسابداری)
- گروه بهداشت و سلامت (تربیت بدنی و تربیت کودک. توجه داشته باشید که رشتهی کودکیاری فقط در هنرستان‌های دخترانه ارائه می‌شود)
(3) گروه صنعت
گروه صنعت از پنج زیر گروه تشکیل شده است که عبارتند از:
- زیر گروه برق و رایانه (شامل الکتروتکنیک، الکترونیک شبکه، نرم افزار الکترونیک و مخابرات دریایی)
- زیر گروه تعمیر و نگهداری ماشین آلات دریایی (شامل مکانیک موتورهای دریایی)
- زیر گروه مواد و فرآوری (شامل سرامیک، صنایع شیمیایی، صنایع نساجی، متالوژی معدن)
- زیر گروه مکانیک (شاما مکاترونیک، صنایع فلزی، تاسیسات مکانیکی، مکانیک خودرو، ماشین ابزار، صنایع چوب و مبلمان ابزار)
- زیر گروه معماری ساختمان (شامل معماری)
(4) گروه کشاورزی
گروه کشاورزی در فنی و حرفهای شامل رشتههای زیر می‌شود:
- امور زراعی
- امور دامی
- امور باغی
- ماشین‌های کشاورزی
- صنایع غذایی
دانش آموزان پس از ورود به مقطع متوسطه دوم می‌توانند گروه مورد علاقه خود را انتخاب کرده و در رشته دلخواه ادامه تحصیل دهند.
شرایط لازم برای انتخاب رشته فنی و حرفه ای
دانش آموزان برای ورود به تمام رشتههای تحصیلی در مقطع متوسطه‌ی دوم باید شرایطی داشته باشند، ورود به رشتهی فنی و حرفهای نیز منوط به داشتن این شرایط است:
- حداقل نمره‌ی درس کار و فناوری و درس هنر 12 و درس علوم 10 است.
- حداقل معدل برای انتخاب رشتهی فنی و حرفهای معدل بالای 12 است.
- در نهایت مجموع سه نمره‌ی درس‌های ریاضی، علوم و حرفه فن درسه پایه‌ی هفتم، هشتم و نهم بدون ضریب نباید کمتر از 30 باشد.
- توانایی جسمی مناسب
- اعتقاد به دین اسلام یا یکی از ادیان رسمی در جمهوری اسلامی
| معرفی رشته های نهم به دهم |
| معرفی رشته علوم تجربی |
| معرفی رشته ریاضی و فیزیک |
| معرفی رشته علوم و معارف اسلامی |
| معرفی رشته علوم انسانی |
| معرفی رشته کار و دانش |
| بیشتر بخوانید: |
آینده تحصیلی رشته فنی و حرفه ای
دانشگاه‌های فنی حرفهای که زیر نظر وزارت علوم فعالیت می‌کنند، بهترین انتخاب برای دانش‌آموزانی هستند که با دیپلم فنی قصد ادامه‌ی تحصیل دارند. علاوه بر این دانشگاه‌های فنی و حرفهای، دانشگاه‌های علمی کاربردی، آزاد و غیرانتفاعی نیز رشتههای فنی و حرفهای را ارائه می‌دهند. اما باید بدانید که یکی از معایب تجصیل در رشتهی فنی و حرفهای این است که امکان تحصیل در دانشگاه‌های درجه‌ی یک کشور در مقطع کارشناسی را از دست می‌دهید.
دانش آموزان رشتهی فنی و حرفهای رشته کامپیوتر در مقطع کاردانی پیوسته (فوق دیپلم) می‌توانند در یکی از دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه آزاد و یا دانشگاه‌های علمی کاربردی ادامه تحصیل دهند. به طور کلی دانش آموزان فنی حرفه ای پس از به اتمام رساندن دوره کاردانی و کارشناسی، جهت ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا می‌توانند در هر دانشگاهی ادامه تحصیل بدهند، و هیچ محدودیتی برای دانش آموزان هنرستانی وجود ندارد.
✔️برخی از رشتههای فنی و حرفهای به صورت بدون آزمون و تنها از طریق سوابق تحصیلی دانشجو پذیرش می‌کنند. رشته‌هایی مانند الکتروتکنیک، کامپیوتر، تاسیسات مکانیکی، حسابداری و … نیز با آزمون دانشجو می‌پذیرند.
✔️برخی از رشتههای فنی حرفهای فقط به پسران اختصاص دارد که این رشته‌ها شامل صنایع فلزی، الکترونیک، تاسیسات، ساخت و تولید، متالوژی و ساختمان است.
✔️ از رشتههای اختصاصی دختران در رشتهی فنی حرفهای می‌توان به رشتههای کودکیاری و طراحی دوخت اشاره کرد.
بازار کار رشته فنی و حرفه ای
دانش‌آموزانی که رشتهی فنی حرفهای را برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کنند، علاقمند به مهارت‌های فنی و عملی هستند، بنابراین با داشتن مهارت در رشته تحصیلی راحت‌تر از سایر رشته‌ها می‌توانند مشغول به کار شوند. دیپلم رشته فنی و حرفهای کارایی بیشتری نسبت به دیپلم رشتههای نظری دارد. درآمد رشتههای فنی نیز براساس مهارت و توانایی فرد است، بنابراین هرچه در رشتهی خود خبره‌تر باشید، درآمد بالاتری نیز کسب خواهید کرد.
از رشتههای پرطرفدار میان دانش‌آموزان که بازار کار مناسبی دارد می‌توان به متالوژی، ساختمان، حسابداری، کامپیوتر، الکترونیک و انیمیشن اشاره کرد. دقت کنید زمان انتخاب رشته نهم به دهم از افرادی که شغل آینده شما را دارند اطلاعات مورد نیاز را کسب کنید تا در نهایت انتخاب رشتهی درستی داشته باشید و در بازار کار به موفقیت برسید.
بازار کار رشته هنر
بازار کار گروه هنر شامل شاخه‌ها و رشتههای پرطرفدار زیادی است و افراد پس از فارغ‌التحصیلی، می‌توانند بر اساس توانایی‌ها و علایق خود در مشاغل گوناگونی در زمینه‌های تولید اثر و برگزاری نمایشگاه هنری، تدریس در مدارس، آموزشگاه‌ها و دانشگاهها یا نقد آثار هنری مشغول به کار شوند.
از جمله مراکزی دولتی و خصوصی که فارغ‌التحصیلان رشتههای هنر را استخدام می‌کنند، می‌توان به وزارت ارشاد، شهرداری، نشریات، خبرگزاری‌ها، رسانه‌های اجتماعی، صدا و سیما، موزه‌ها، فرهنگسراها و … اشاره کرد. در میان رشتههای هنر، در حال حاضر رشتههای طراحی صنعتی، نقاشی، عکاسی، طراحی لباس و سینما هم طرفداران بیشتری دارند و هم به واسطه‌ی افزایش فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان و گسترش بهره‌گیری از رسانه‌های اجتماعی برای تبلیغات محصولات این شرکت‌ها، بازار کار مناسبی پیدا کرده‌اند.
بازار کار رشته صنعت
در بازار کار گروه صنعت، یکی از رشتههای پراهمیت و جذاب، رشتهی ساختمان است. بعد از اتمام تحصیل هنرجو در هنرستان مدرک تحصیلی دیپلم ساختمان به فرد داده می‌شود. این مدرک برای اشتغال به‌عنوان تکنسین در حوزه‌های مختلفی از جمله پیمانکاری، مشاوره و نظارت مناسب است. چنین فردی می‌تواند در ادارات راه، شهرداری‌ها، وزارت نیرو، وزارت نفت، آموزش و پرورش، شرکت‌های ساختمانی، راه‌سازی، سد سازی، پالایشگاه و سازه‌های صنعتی و تاسیس شرکت‌های ساختمانی در بخش خصوصی مشغول به کار بشود. در صورتی که در این رشته ادامه‌ی تحصیل داده و وارد دانشگاه شوید، شرایط شغلی بهتری نیز در انتظار شما خواهد بود.
بازار کار رشته مدیریت و خدمات
بازار کار گروه مدیریت و خدمات نیز به نسبت مناسب است چراکه تمام مراکز و سازمان‌های دولتی و خصوصی به تخصص فارغ التحصیلان رشتههای این گروه نیاز دارند. اما توجه به این نکته ضروری است که رقابت در کسب مشاغل این گروه رشته بالاتر است و تنها با افزایش توانمندی‌های علمی و اجتماعی و مطالعه و کسب تجربه‌های با ارزش در کنار علاقمندی، می‌توان به موفقیت‌های کاری مناسب رسید.
بازار کار رشته کشاورزی
در مورد بازار کار گروه کشاورزی همواره کارآفرینی یکی از گزینه‌های مهم به حساب می‌آید، اما بسته به انتخاب زیرشاخه تفاوت‌هایی وجود دارد:
یک هنرجو زمانی که از رشتهی امور دامی فارغ‌التحصیل می‌شود، می‌تواند در بخش خصوصی استخدام شود. واحدهای پرورش دام، طیور، زنبور عسل و آبزیان ازجمله‌ی این موارد هستند. همچنین فعالیت در زمینه‌ی ایجاد اشتغال و تولید کار به صورت گروهی و یا فردی (کارآفرینی) در صورت وجود منابع و امکانات مناسب در این بخش در زمینه‌های تولید محصول، علم، فناوری و خدمات، با توجه به شرایط جغرافیایی، منطقه‌ای و اقلیمی امکان پذیر است.
در مورد آینده‌ی شغلی رشتهی صنایع غذایی می‌توان گفت یک هنرجو زمانی که از این رشته فارغ‌التحصیل می‌شود، می‌تواند به‌عنوان کمک تکنسین با کارخانجات مختلف مواد غذایی همکاری کند. این هنرجویان در صورت ادامه تحصیل و اخذ مدرک کاردانی و یا مهندسی صنایع غذایی می‌توانند به‌عنوان تکنسین، مسئول فنی و یا مدیر تولید و یا مسئول کنترل کیفیت در کارخانجات مواد غذایی و یا کارشناس در ادارات کنترل و نظارت بر مواد غذایی و یا اداره استاندارد مواد غذایی یا اداره صنایع و یا با شبکه‌های بهداشتی به‌عنوان کارشناس صنایع غذایی همکاری داشته باشند.
در رشتهی امور زراعی نیز مانند سایر رشتههای تحصیلی فنی و مهارتی، پس از فراغت از تحصیل می‌توان جذب بازار کار شد یا به تحصیلات در مقاطع بالاتر ادامه داد. با توجه به نیاز اندک سرمایه در کارگاه‌های کوچک این بخش، شرایط بهتری برای کارآفرینی و خوداشتغالی فارغ‌التحصیلان وجود دارد.
سوالات متداول
حداقل معدل لازم برای انتخاب رشتهی فنی و حرفهای، معدل بالای 12 است.
رشتههای فنی و حرفهای به 4 گروه اصلی تقسیم میشوند: 1)گروه صنعت 2)گروه خدمات 3)گروه کشاورزی 4)گروه هنر
شاخههای گروه خدمات رشته فنی و حرفه ای شامل حسابداری، تربیت کودک، تربیت بدنی، حمل و نقل و ناوبری است. حداقل معدل لازم برای انتخاب رشتهی فنی و حرفهای چقدر است؟
رشتهی فنی و حرفهای شامل چند گروه رشته است؟
شاخههای گروه خدمات رشتهی فنی و حرفهای کدام است؟
