روش تدریس TPR تی پی آر [مزایا و روش تدریس آنلاین]

در بین مبتکران روش‌های مختلف تدریس زبان، دکتر جیمز جی اشر (Dr. James Asher)، استاد رشته‌ی روانشناسی، با بررسی روشی که انسان‌ها زبان مادری می‌آموزند، به یک مدل و شیوه‌ی مؤثر برای آموزش به نام TPR رسید.

وقتی بچه‌ها زبان مادری خود را یاد می‌گیرند، والدین و مراقبان آن‌ها به شدت درگیر انتقال زبان هستند. آن‌ها اشیا یا افعال را نشان و آموزش می‌دهند و کودک هم به همان شکل پاسخ می‌دهد. هیچ‌کس از بچه‌های خیلی کوچک نمی‌خواهد یا نیازی نمی‌بیند که صحبت کنند؛ فقط گوش دادن و فهمیدن، یعنی درک کردن، کافی است.

این موضوع مقدمه‌ای بر یک رویکرد آموزشی برای تدریس زبان و مفاهیم واژگانی شد که به عنوان پاسخ فیزیکی کامل (Total Physical Response) شناخته می‌شود. در این مقاله به چیستی این روش، چگونگی استفاده از آن در کلاس، مزایا و معایب آن و چگونگی استفاده از آن در تدریس مجازی پرداخته می‌شود.

بیشتر بخوانید: روش های تدریس خلاق [مزایا، موانع و راهبردها] روش تدریس نوین روش تدریس آنلاین [ابزار، راهبردها و اشتباهات رایج] روش تدریس مجازی [مزایا+معایت+راهبردها] معرفی انواع روش های تدریس [رویکردها، تعاریف و فعالیت‌ها]

منشاء روش تدریس TPR تی پی ار

همانگونه که گفته شد TPR یا پاسخ فیزیکی کامل، مشابه روشی است که کودکان زبان مادری خود را یاد می‌گیرند. والدین با فرزندان خود «مکالمات زبانی» دارند، والدین آموزش می‌دهند، اما کودک به صورت فیزیکی به این موضوع پاسخ می‌دهد. والدین می‌گویند: «به عروسک نگاه کن» یا «توپ را به من بده» و کودک این کارها را انجام می‌دهد.

این مکالمات طی چندین ماه پیش از اینکه کودک واقعاً شروع به صحبت کند، ادامه می‌یابد. حتی اگر کودک در این مدت قادر به صحبت نباشد، تمام زبان را می‌فهمد. هنگامی‌که صداها و الگوها درنهایت به‌اندازه‌ی کافی رمزگشایی شد، کودک خود به خود زبان را بازتولید می‌کند. بنابراین، روش TPR به طور خلاصه به معنای ایجاد یک پیوند عصبی بین گفتار و عمل است و تلاش می‌کند تا این اثر را در کلاس بازتاب دهد.

چگونه می‌توان از TPR در کلاس استفاده کرد؟

در کلاس درس، معلم زبان نقشی مشابه والدین یک کودک تازه زبان بازکرده را بازی می‌کند. او با گفتن یک کلمه «بپر» یا یک عبارت «به تخته نگاه کن» و نشان دادن یک عمل شروع می‌کند. سپس معلم دستور را می‌گوید و دانش‌آموزان همگی عمل را انجام می‌دهند. پس از چند بار تکرار، این امکان وجود دارد که با درخواست از دانش‌آموزان در حین انجام عمل، کلمه را تکرار کنند. هنگامی که آن‌ها نسبت به کلمه یا عبارت احساس اطمینان کردند، می‌توان از دانش آموزان خواست که یکدیگر یا کل کلاس را راهنمایی کنند.

اگر دانش‌آموزان به صورت دایره‌ای دور معلم بایستند، این روش مؤثرتر خواهد بود و معلم حتی می‌تواند آن‌ها را تشویق کند که در حین انجام عمل، قدم بزنند.

چه زمانی باید از روش TPR استفاده کرد؟

از روش تدریس TPR می‌توان برای آموزش و تمرین بسیاری از موضوعات یک زبان استفاده کرد. مثلاٌ؛

• ✅ واژگان مرتبط با اعمال (لبخند، برش، چرخش)
• ✅ زمان‌های گذشته/حال/ آینده برخی افعال و کارهای روزمره (هر روز صبح دندان‌هایم را مسواک می‌زنم، رختخوابم را مرتب می‌کنم، صبحانه می‌خورم)
• ✅ جملات مربوط به کلاس درس (کتاب‌هایتان را باز کنید)
• ✅ الزامات/دستورالعمل‌ها (بایستید، چشمان خود را ببندید)
• ✅ داستان‌سرایی، که می‌توان آن را برای انواع موقعیت‌ها استفاده کرد و فقط باید از تخیل خود استفاده کنید!

مزایای روش تدریس TPR تی پی ار

• ❇️ این روش بسیار سرگرم‌کننده است، دانش‌آموزان از آن لذت می‌برند و می‌تواند سرعت آموزش را افزایش دهد.
• ❇️ استفاده از این روش بسیار خاطره‌انگیز است و به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا عبارات یا کلمات را به حافظه‌ی بلند‌مدت خود بسپارند.
• ❇️ برای افرادی که شیوه‌ی یادگیری‌شان حرکتی است (یعنی به آموزش از طریق فعالیت‌های بدنی به خوبی پاسخ می‌دهند) و می‌خواهند در کلاس فعال باشند، بسیار مناسب است.
• ❇️ بازداری دانش‌آموزان در مقابل یادگیری زبان را کاهش می‌دهد و سطح استرس آن‌ها را کاهش می‌دهد.
• ❇️ نیازی به آماده سازی یا مواد زیادی ندارد. اگر دقیقاً بدانید که چه چیزی را می‌خواهید تمرین کنید (یک پیش‌تمرین می‌تواند کمک کننده باشد)، لازم نیست زمان زیادی را صرف آماده‌سازی کنید.
• ❇️ برای نوجوانان و دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی بسیار موثر است.
• ❇️ هر دو بخش چپ و راست مغز را درگیر می‌کند.
• ❇️ مهارت‌های شنیداری دانش آموزان را تقویت می‌کند.
• ❇️ دانش‌آموزان تا زمانی که آماده نباشند، نیازی به صحبت کردن ندارند، بنابراین یک «منطقه‌ی امن» ایجاد می‌شود که تا حد زیادی اضطراب را کاهش می‌دهد.
• ❇️ از آنجایی که هیچ‌کس به صورت جداگانه برای پاسخگویی به سوالات معلم انتخاب نمی‌شود، TPR برای دانش‌آموزان درونگرا عالی است.

معایب روش تدریس TPR تی پی آر

• ✳️ دانش‌آموزانی که به چنین روش‌هایی عادت ندارند ممکن است از انجام آن خجالت بکشند. این موضوع می‌تواند در ابتدا مشکل‌ساز باشد، اما اگر معلم برای انجام اقدامات آماده باشد، دانش‌آموزان راحت‌تر به تقلید از او می‌پردازند.
• ✳️ بیشتر برای مقاطع ابتدایی و افراد مبتدی مناسب است. البته در صورتی که این روش با آنچه که باید در مقاطع بالاتر تدریس شود، منطبق شود، می‌تواند تا حدی موفقیت‌آمیز باشد.
• ✳️ با این روش نمی‌توان همه چیز را تدریس کرد و اگر زیاد استفاده شود، ممکن است تکراری شود. با این حال، می‌تواند یک روش موفق و سرگرم‌کننده برای تغییر پویایی و افزایش سرعت آموزش درسی شود که برای آموزش آن از روش‌های دیگر هم استفاده می‌شود.

استفاده از روش TPR در کلاس آنلاین

با گسترش کلاس‌های آنلاین به ویژه در دوران همه‌گیری کرونا، استفاده از روش تدریس پاسخ فیزیکی کامل نیازمند بازبینی در شیوه‌ها و خلاقیت ویژه معلمان شد، چرا که در این کلاس‌ها، فضا و زمان محدودتر از کلاس‌های حضوری است.

علاوه بر آن، به جای درگیر شدن تمام بدن، در کلاس‌های آنلاین، بیشتر نیمه‌ی بالایی بدن به نمایش در می‌آید و باید بر آن تمرکز کرد. برای همراه کردن دانش‌آموزان و علاقمند نگه‌داشتن آن‌ها، باید از دست، سر و شانه‌هایمان، چشم و گوش بیشتر استفاده کنیم.

در روش TPR آنلاین یا برخط، دانش‌آموزان با صفحه‌ی نمایش ارتباط برقرار می‌کنند و تعاملات آن‌ها با این صفحه خواهد بود. لذا می‌توانیم با حرکت‌های خطی یا چرخشی دست، آن‌ها را به گفتن یک کلمه یا عبارت، تشویق کنیم و از آن‌ها بخواهیم تا آن را تکرار کنند.

هنگام معرفی یک لغت جدید، به راهی فکر کنید که بتوانید جنبه‌ی حرکتی و بصری دانش‌آموز خود را درگیر کنید. حتی بهتر است اگر هجاها را با تعداد حرکاتی که انجام می‌دهید، مطابقت بدهید. البته، مهم‌ترین هدف روش TPR این است که دانش‌آموز را به ایجاد ارتباط ذهن و بدن وادار سازیم. پس تمام تلاش خود را بکنید تا دانش‌آموزتان با شما حرکت کند!

نکات مهم برای درگیر نگه‌ داشتن دانش‌آموز در کلاس آنلاین

از مهمترین موارد برای درگیر نگه‌ داشتن دانش‌آموز در کلاس آنلاین میتوان به مورد زیر اشاره کرد:

نزدیک بودن

نزدیک شدن به دوربین تا چهره‌ی شما برای دانش‌آموزان در نمای نزدیکتری قابل مشاهده باشد، باعث جذابیت بیشتر خواهد شد و به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا حرکات دهان شما را برای درک تلفظ صحیح، بهتر ببینند.

ارتباط چشمی برقرار کردن

هنگامی که ما به طور فعال و حضوری به سخنان افراد گوش می‌دهیم، مودبانه است که به چشمان شخص نگاه کنیم و نزدیک‌ترین چیز برای ارتباط چشمی برقرار کردن از طریق دوربین رایانه این است که به دوربین نگاه مستقیم داشته باشید. برای اطمینان، هنگام گوش سپردن به سخنان دانش‌آموزان سر خود را هم تکان بدهید.

نتیجه گیری

روش تدریس TPR یا پاسخ فیزیکی کامل، یکی از روش‌های موثر و مفید برای آموزش یک زبان جدید به دانش‌آموزانی است که توانایی کافی برای صحبت کردن با آن زبان را ندارند. کاهش استرس و احساس ناخوشایند برخی دانش‌آموزان

در این روش، معلم با استفاده از حرکت بدن و به کارگیری دانش‌آموزان در فعالیت‌های بدنی، گوش آن‌ها را با واژه‌های جدید آشنا می‌سازد و از آن‌ها می‌خواهد هرآنچه را که می‌شنوند، تکرار کنند.

اگر معلم هستید، ممکن است بعد از خواندن این مقاله متوجه شده باشید که پیش از این، خودتان بدون اطلاع از جزئیات روش TPR، از شیوه‌ی آموزشی آن در کلاس درس استفاده کرده‌اید. اکنون می‌دانید که این روش یک نام دارد و یک تکنیک آزمایش شده و واقعی برای فراگیری زبان است.

سوالات متداول

1. تکنیک TPR در آموزش چیست؟

TPR مخفف Total Physical Response به معنای پاسخ فیزیکی کامل و راهی برای آموزش زبان است که هم از ارتباط کلامی و هم از حرکت فیزیکی بدن استفاده می‌کند. این تکنیک توسط دکتر جیمز آشر ابداع شد. او مشاهده کرد که زبان‌آموزان جوان می‌توانند زبان را قبل از صحبت کردن، درک کنند و اغلب با حرکت فیزیکی پاسخ می‌دهند.

2. مراحل به کار گیری روش تدریس TPR در کلاس کدامند؟

این روش مبتنی بر شیوه‌ی آموزش زبان مادری به نوپایان است. یعنی معلم مانند والدین این کودکان، هم عملی را انجام می‌دهد، هم آن را نشان می‌دهد و هم می‌گوید (مثلاً دندان‌هایم را مسواک می‌زنم). او از دانش‌آموزان می‌خواهد که این عمل را تکرار کنند. بعد این پروسه یک بار دیگر تکرار می‌شود و معلم فعل/ عبارت را روی تخته می‌نویسد.

1. روش تدریس زبان TPR برای چه گروه سنی مناسب‌تر است؟

یکی از راه‌های ایجاد یک محیط کلاسی سریع، فعال و سرگرم‌کننده، ترکیب برخی از استراتژی‌ها با استفاده از پاسخ فیزیکی کامل (TPR) است. این استراتژی‌ها با افراد مبتدی و کودکان در گروه سنی 0 تا 12 سال، بهترین نتیجه را دارند.