موک چیست؟ (What is MOOC) + مزایا و معایب موک

موک چیست؟ موک، به معنای دوره آنلاین به صورت گسترده است که افراد در بهترین دانشگاه‌های جهان در بستر اینترنت و معمولاً به صورت رایگان تحصیل می‌کنند. افراد می‌توانند از سراسر دنیا با موضوع مورد علاقه در موک‌ها شرکت کنند. پس از گذراندن دوره، آزمونی برای تعیین سطح افراد برگزار می‌شود.

این دوره آنلاین اولین بار توسط دانشگاه استنفورد،MIT و هاروارد ارائه شد و همچنین IEEE و لینوکس هم mooc ایجاد کرده‌اند. ما در این مقاله به تعریف انواع mooc، مزایا و محدودیت‌های دوره آنلاین، ویژگی‌های موک پرداختیم و تلاش کرده‌ایم تا هر آن چه که لازم است از Mooc بدانید را توضیح دهیم.

موک (MOOC)

موک مخفف کلمه‌ Massive open online course است. به عبارت دیگر mooc به معنی دوره آنلاین رایگان گسترده‌ است. موک به طور مشخص شامل تاریخ شروع و پایان است و از ابزارها، مقاله‌ها، ویدئو آموزشی، پادکست، فایل صوتی و… برای آموزش در این دوره‌ها استفاده می‌شود. این دوره‌‌های آنلاین به صورت رایگان و پولی وجود دارند. هدف افراد برای استفاده از ابن دوره تسهیل در یادگیری است. mooc.org

کلمه موک شامل چهار عنصر است که در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم.

انبوه (Massive) : mooc هیچ محدودیتی در رابطه با تعداد افراد ثبت‌نامی ندارد. به این معنی که افراد می‌توانند در دوره آنلاین ثبت‌نام کنند بدون اینکه هیچگونه اختلالی در این دوره آنلاین ایجاد شود.

باز بودن (open) : باز بودن دوره آنلاین چند معنی دارد. معنی اول عدم محدودیت افراد ثبت‌نامی است (ثبت‌نام آزاد) ، به این معنی که mooc برای افراد خاصی ارائه نمی‌شود بلکه تمام افراد با هر سلیقه‌ای می‌توانند در دوره آنلاین حاضر شوند. معنی دوم بدلیل باز بودن پلتفرم است یعنی مطالب آموزشی می‌توانند در وب سایت، وبلاگ و… قرار بگیرند و در این صورت محتوای آموزشی در دسترس همه قرار دارد. و معنی سوم، رایگان و مقرون به صرفه بودن موک‌هاست.

آنلاین بودن (online) : هرکسی در هرجای دنیا بدون صرف هزینه رفت و آمد می‌تواند در این دوره شرکت کند. به عبارتی نیاز به حضور فیزیکی ندارد.

دوره آموزشی (course) : برای افراد مجموعه‌ای از اهداف در نظر گرفته می‌شود که تکالیف و آزمون‌ها را در موعد مقرر انجام دهند. یعنی آزمون، تکالیف، فعالیت‌ها و… در بازه زمانی مشخص باید تحویل داده شوند.

در ادامه به صورت جزئی‌تر به مباحث mooc می‌پردازیم.

زمان شروع دوره‌های موک

دانشگاه تدریس کننده ممکن است دوره‌های آنلاین را در فواصل زمانی مشخص برگزار کند. به عنوان مثال چند هفته یکبار یا چند ماه یکبار تشکیل می‌دهند. دانشگاه‌ها با توجه به استقبال افراد زمان برگزاری موک را انتخاب می‌کنند.

اتمام mooc

به طور کلی برای سررسید mooc برنامه خاصی وجود ندارد. تکالیف آنلاین به صورت هفته‌ای ارائه می‌شود تا کم‌کم انجام شوند. پس از پایان هر بخش از دوره یک آزمون وجود دارد که باید انجام شود تا مجوز رفتن به حوزه بعدی را داشته باشد حتی اگر موک‌ها سررسید داشته باشند هم همچنان انعطاف پذیرند به طوری که در هرساعت از شبانه روز می‌توانید در این دوره‌های آنلاین شرکت کنید.

مدت زمان موک

با توجه به موضوع انتخاب شده، تقریباً بین 1 تا 16 هفته  طول می‌کشد. مجموعه‌ای از تمرین و تکالیف هفته‌ای‌ یکبار به افراد سپرده می‌شود و باتوجه به درک هر فرد ممکن است کوتاه یا زمان‌بر باشد.

آزمون موک

آزمون‌های دوره آنلاین به دو صورت وجود دارند:

1. آزمون تستی (چهار گزینه‌ای) که به صورت خودکار انجام می‌شود.
2. یکسری تکالیف که افراد پس از انجام دادن برای یکدیگر را تصحیح می‌کنند و آموزش دهنده همین نمرات را مبنای نمره‌دهی قرار می‌دهد.

آزمون‌های موک سطح علمی شما را از دوره‌ای که گذراندید، مشخص می‌کند.

گواهی موک

معمولاً برای دوره‌های آنلاین گواهی صادر نمی‌شود اما دوره‌هایی هستند که با دریافت پول و اطلاعات شناسایی شما گواهی صادر می‌کنند و دریافت این گواهی مشروط بر دریافت نمره قبولی در آزمون‌هاست.

mooc پولی

تعداد محدودی دوره‌های پولی وجود دارد که براثر پولی بودن دیگر ویژگی Open بودن را ندارند. دسترسی برای ثبت‌نام در این موک‌ها به دو صورت انجام می‌شود:

1. دسترسی رایگان: امکان دسترسی رایگان به ویدئو، مقاله، انجمن و… وجود دارد.
2. ثبت‌نام پولی: دسترسی به محتواها و دریافت گواهی به صورت پولی را به ما می‌دهد.

ارتباط  استاد و شاگرد در موک

در دوره آنلاین معمولاً مدرس با افراد ارتباطی ندارد یا کمترین ارتباط را دارد. اگر سوالی باشد افراد در mooc برای یکدیگر توضیح می‌دهند و مشکلات خود را حل می‌کنند.

 

ارائه دهندگان mooc

دوره‌های آنلاین توسط دانشگاه‌ها تولید شده در حالی که وابسته به ارائه دهندگانی است که شامل موارد زیر است:

• Coursera

در سال 2012 توسط علوم کامپیوتر دانشگاه استنفورد ارائه شد و حالا تقریباً 77 میلیون کاربر فعال دارد. Coursera شاما دوره‌هایی از 100 دانشگاه برتر دنیا می‌باشد. coursera.org

• edX

edX میزبان دوره‌های آنلاین MIT در دانشگاه هاروارد است که در سال 2012 تاسیس شد. کاربران فعال این ارائه دهنده 24 میلیون می‌باشد. شعار برای “edX در آینده، تحصیلات همیشه، همه جا، همه وقت” است. edx.org

• Udacity

یک شرکت آمریکایی در سال 2011 این نوع میزبان را ارائه کرد. این ارائه دهنده تقریبا 2 میلیون کاربر فعال دارد. Udacity در حوزه آموزش تصمیمات جسورانه می‌گیرد. udacity.com

انواع mooc

به طور مختصر دو نوع دوره آنلاین وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

1. CMooc:  مبتنی بر ارتباطات و شبکه سازی میان افراد و گروه‌ها است. افراد پیرامون یک موضوع صحبت کرده و یکی به عنوان آموزش‌دهنده و دیگران به عنوان آموزش‌گیرنده حضور پیدا می‌کنند.
2. XMooc: به صورت موسسه محور یا تجاری عمل می‌کنند. مفاهیم درسی را در قالب ویدئوهای آموزشی کوتاه به صورت ضبط شده ارائه می‌دهد و همچنین سیستم آزمون به صورت رایگان و آنلاین است، که بسیار به صرفه است.

طریقه شرکت در موک

برای شرکت در این دوره‌ها به روش‌های مختلفی می‌توانید وارد شوید اما بهینه‌ترین حالت برای شرکت در دوره‌های آنلاین به ترتیب زیر است:

1. انتخاب موضوع یادگیری
2. انتخاب mooc مناسب برای یادگیری
3. بررسی جزئیات دوره آنلاین از جمله زمان، مدرس و…
4. وارد کردن ایمیل و نام کاربری و…
5. مشاهده ویدئو و مقالات و کتاب‌های مرتبط

مزایای استفاده از mooc

دوره‌های کلاس آنلاین class online موک برای تمام افراد با سلایق متفاوت برگزار می‌شود که به صورت مختصر شامل مزایای زیر است:

1. محیط ساده
2. ثبت‌نام نامحدود
3. زمان بیشتر برای انجام تکالیف
4. دوره‌های اکثراً رایگان
5. انعطاف پذیری در دسترسی

محدودیت‌های استفاده از موک

معایب راهکار mooc

1. ساختار مشخصی ندارد، به این معنی که هر آموزش در دوره آنلاین می‌تواند به شکل خاصی تشکیل شود.
2. افراد با گروه‌های سنی مختلفی ارتباط برقرار می‌کند.
3. از نظر تجاری و سیاسی برای بعضی کشورها محدودیت استفاده از mooc وجود دارد.

نتیجه‌گیری

موک آموزش آنلاین رایگان در بستر اینترنت است که ممکن است در کنار آموزش حضوری مورد استفاده قرار بگیرد، یا حتی افراد می‌توانند به عنوان روش یادگیری مستقل از این روش استفاده کنند.
mooc یادگیری را برای افراد ساده‌تر می‌کند. همچنین دوره آنلاین فرصتی برای یادگیری قابل دسترس و بهینه در اختیار افراد قرار می‌دهد. دلایل بسیاری وجود دارد که باعث می‌شود برای یادگیری موضوعات متنوع mooc را انتخاب کنیم. به عنوان مثال ویدئوهای گسترده و جامع در مبحث دلخواه، در دسترس بودن دوره آنلاین در هر لحظه، رایگان بودن و…

نمونه ی بسیار موفق موک در ایران سایت متمم است که به صورت جدی در این زمینه فعالیت می‌کند و برای امثال من که شاغل هستند بسیار مفید است، حتی مدتی است من دانشگاه رها کردم. افراد بدون حضور در دانشگاه می‌توانند مهارت مورد نیاز خود را کسب کنند، اما دقت کنید مدرکی که از موک کسب می‌کنند چندان معتبر نیست اما دانشی که کسب می‌شود بسیار قابل اتکاست.

سوالات متداول

موک چیست؟

موک مخفف کلمه‌ Massive open online course به معنی دوره آنلاین به صورت گسترده است

هدف موک چیست؟

هدف از بهره‌گیری دوره‌های آنلاین، تسهیل یادگیری برای افراد می‌باشد.

نحوه انتخاب بهترین موک چگونه است؟

برای انتخاب بهتربن موک ابتدا نظرات افرادی که ویدئوهای آموزشی را مشاهده کرده‌اند مطالعه کنید و سپس کمی از آن ویدئو را مشاهده کنید و در نهایت متناسب با سن خودتان انتخاب کنید.

آزمون Mooc چیست؟

پس از طی یادگیری مباحث دوره‌های آنلاین، آزمونی از افراد گرفته می‌شود تا سطح افراد مشخص شود.