چگونه یک دانش‌آموز موفق باشیم؟ | راهکارهای کسب موفقیت در مدرسه

دانش‌آموزی که نمرات خوبی کسب می‌کند، الزاماً یک دانش‌آموز موفق نیست. درواقع به دست آوردن خصوصیاتی که شما را به یک دانش‌آموز موفق تبدیل می‌کند، مزایای بیشتری نسبت به کسب نمرات خوب دارد. بسیاری از مهارت‌هایی که شما در مدرسه می‌آموزید تا آخر عمر با شما همراه خواهند بود، بنابراین بهره‌گیری مناسب از دوران تحصیل در آینده‌ی شما اثرگذار است.

دانش‌آموز موفق به دنبال دانش است و بیشترین تلاش خود را معطوف به آن می‌کند. او برای اشتباهات خود بهانه نمی‌آورد، بلکه فروتنانه از آن‌ها درس می‌گیرد. ما در این مقاله شما را با خصوصیات دانش‌آموزان موفق و راهکارهای کسب این خصوصیات آشنا می‌کنیم. با ما همراه باشید.

راهکار اول: مطالعه و یادگیری کارآمد

یک دانش‌آموز موفق از زمان مطالعه‌ی خود به بهترین نحو بهره می‌گیرد. استفاده از زمان مطالعه به شکلی که بیشترین کارآیی را داشته باشد، نیازمند رعایت چندین نکته است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است:

(1) یک مکان آرام برای مطالعه انتخاب کنید

هرچه زمان بیشتری را صرف مطالعه کنید، بیشتر یاد خواهید گرفت و نمرات بهتری کسب خواهید کرد. اما کیفیت زمان مطالعه‌ی شما باید بالا باشد. بنابراین تمام عوامل حواس‌پرتی (تلفن‌ همراه، تلویزیون، موسیقی با صدای بلند، دوستان پرحرف و صحبت با اعضای خانواده) را حذف کنید تا محیطی آرام و متمرکز را تضمین کنید.

اگر مکان آرامی برای مطالعه پیدا نکردید، از هدفون حذف نویز استفاده کنید (اما موسیقی پخش نکنید). زمانی برای مطالعه پیدا کنید که اکثر همسالان شما کار دیگری انجام می دهند. به عنوان مثال، اگر ناهار را زود تمام کردید، به کتابخانه یا هر مکان ساکت دیگری که خیلی شلوغ نیست بروید. اگر هنگام مطالعه تمرکز برای شما دشوار است، می‌توانید با مطالعه‌ی مقاله‌ی «چگونه بدون حواس پرتی درس بخوانیم» راهکارهایی برای افزایش دقت و تمرکز خود بیابید.

(2) از تعلل بپرهیزید و مثبت بمانید

خیلی اوقات وسوسه می‌شویم که بگوییم «بعداً انجامش می‌دهم»، اما اغلب، این بعداً هرگز اتفاق نمی‌افتد. درست زمانی که به خانه می‌رسید یا زمانی که آخر کلاس، وقت آزاد می‌شود، نکات کوتاهی را مطالعه کنید. اگر در موضوع خاصی اشکال دارید، ابتدا آن مبحث را مطالعه کنید و مثبت بمانید!

اگر تصور می‌کنید ممکن است زود خسته شوید و از مطالعه دست بکشید، از یکی از دوستان یا اعضای خانواده بخواهید که شما را پاسخگو نگه دارد. می‌توانید چیزی شبیه این بگویید: «می‌توانید یک ساعت دیگر مرا چک کنید تا مطمئن شوید هنوز در حال مطالعه هستم؟»

اگر احساس می‌کنید که در تلاش برای درک چیزی هستید، جملات تاکیدی مثبت را برای خود تکرار کنید. به عنوان مثال، می‌توانید به خود بگویید: «من می‌توانم بر این مبحث مسلط شوم!» یا «من این آزمون را به آخر می‌رسانم».

اهدافتان را به خود یادآوری کنید تا با انگیزه بمانید و در مسیر موفقیت قرار بگیرید. چه بخواهید برای یک ترم معدل بالاتری کسب کنید یا در یک آزمون موفق شوید، داشتن چشم اندازی واضح از آنچه می‌خواهید، به شما کمک می‌کند در مسیر دستیابی به آن باقی بمانید. اغلب با خودتان چک کنید تا ببینید هدفتان چگونه پیش می‌رود و به راه‌های جدیدی برای ادامه‌ی مسیر فکر کنید.

(3) هنگام مطالعه استراحت‌های کوتاه داشته باشید

مغز شما برای استراحت و هضم اطلاعات به زمان نیاز دارد، بنابراین برنامه‌ریزی کنید که بعد از هر ساعت مطالعه، 10 دقیقه استراحت کنید. اگر در مبحث خاصی گیر کرده‌اید، زمان خوبی است که کمی استراحت کنید تا بتوانید سرحال به آن مطلب برگردید. یک تایمر روی تلفن خود تنظیم کنید تا تنفس کوتاه 10 دقیقه‌ای به 30 دقیقه استراحت تبدیل نشود.

نکته: در زمان استراحت، حرکات کششی سبک انجام دهید تا دوباره به خودتان انرژی بدهید. به عنوان مثال، کمر، پاها و بازوهای خود را دراز کنید یا برخی از حرکات ایروبیک سبک مانند لانژ یا اسکات انجام دهید (مخصوصا اگر برای مدت طولانی نشسته اید). مطالعه‌ی مقاله‌ی «اهمیت و نحوه‌ استراحت در طول مطالعه درسی» به شما کمک می‌کند تا اطلاعات بیشتری در اینباره کسب کنید.

(4) درس را قبل از تدریس معلم بخوانید و برای هر کلاس سوالاتی آماده کنید

ببینید معلم شما فردا کدام فصل را درس می‌دهد و قبل از رفتن به کلاس آن فصل را بخوانید. به این ترتیب با مطالب آشنا می‌شوید و می‌توانید برای روشن شدن مباحثی که نمی‌فهمید، سؤالاتی بپرسید.

از کاغذهای کوچک یادداشت که می‌توان آن‌ها را به صفحات کتاب چسباند استفاده کنید و سوالات خود را روی آن‌ها بنویسید. با این پیش‌مطالعه، هنگامی که معلم تدریس می‌کند، تمرکز بیشتری خواهید داشت و درک مبحث برای شما ساده‌تر خواهد بود.

(5) زودتر از موعد برای آزمون‌ها مطالعه کنید

اگر آزمون بزرگی در پیش دارید، از چند روز تا یک هفته قبل از آزمون شروع به مطالعه کنید. یک برنامه‌ی مطالعه تهیه کنید، زمان خود را به بخش‌هایی تقسیم کنید و به آن برنامه پایبند باشید. اینکه مطالعه را به شب قبل از آزمون محدود کنید، آثار مخربی دارد. زیرا انباشتگی به مغز شما اجازه نمی‌دهد تا اطلاعات را به طور کامل جذب کند.

برای آشنایی با عملکرد مغز انسان در هنگام حفظ مطالب درسی و مقابله با فراموشی، مطالعه‌ی مقاله‌ی «منحنی فراموشی چیست؟ | اهمیت مرور برای مقابله با فراموشی» را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

(6) از خودتان آزمون‌های کوچک بگیرید

به یاد داشته باشید، هرچه بیشتر با اطلاعات و به خصوص اشکالات درسی خود روبرو شوید و در مورد آن‌ها فکر کنید، احتمال چسبندگی آن‌ها به حافظه‌ی شما بیشتر می‌شود. به عنوان مثال، اگر دارید ریاضی کار می‌کنید، از یکی از دوستانتان بخواهید مسئله‌هایی برای شما بنویسد تا آن‌ها را حل کنید.

امروزه وجود اپلیکیشن‌هایی مانند اپ صد در صد رایگان «هم‌درس» کار شما را در زمینه‌ی رفع اشکال و شرکت در آزمون‌های سطح‌بندی شده، راحت کرده است. با استفاده از این اپلیکیشن، می‌توانید هر روز در آزمون تمام مباحث درسی پایه‌ی خود شرکت کنید و حتی برای مرور مطالب برنامه‌ریزی کنید. برای آشنایی با امکانات این اپلیکیشن مقاله‌ی «معرفی اپلیکیشن آموزشی هم‌درس + لینک دانلود رایگان» را بخوانید.

(7) تا جایی که می‌توانید بخوانید تا دایره لغات خود را گسترش دهید

خواندن کتاب‌هایی که شما را به چالش می‌کشند، می‌تواند دایره‌ی لغات و مهارت‌های درک مطلب شما را گسترش دهد. برای شروع کتاب‌هایی را که دوست دارید بخوانید تا به تدریج به مطالعه عادت کنید. اگر دوستی دارید که دوست دارد مطالعه کند، از او بخواهید که کتاب‌هایی را به شما معرفی کند.

به کتابخانه‌ی مدرسه یا کتابخانه‌ی محلی خود مراجعه کنیدو از کتابدار بخواهید که بر اساس علاقه‌ی شما کتاب‌هایی را پیشنهاد کند. به عنوان مثال، می‌توانید بگویید: «من واقعاً فیلم‌های ابرقهرمانی و معمایی را دوست دارم، آیا شما کتابی دارید که چنین مضامینی داشته باشد؟»

(8) برای کمک به یادگیری مباحث جدید، نقشه ذهنی از موضوعات ایجاد کنید

نقشه‌های ذهنی به شما کمک می‌کنند بین اطلاعات قدیمی و جدید ارتباط برقرار کنید، و به حقایق جدید زمینه‌ای می‌دهد تا بهتر آن‌ها را به خاطر بسپارید. این تمرین مخصوصاً زمانی مفید است که نیاز به ایده‌هایی برای پروژه‌های بزرگ دارید. برای ایجاد نقشه‌ی ذهنی، موضوع را در مرکز بنویسید، خطوطی را اضافه کنید که به جهات مختلف اشاره دارند، و ایده های خود را در بالای خطوط بنویسید.

سعی کنید تا جایی که می‌توانید ایده‌های بیشتری ارائه دهید. اگر گیر کرده‌اید، برای اطلاعات بیشتر تحقیق کنید. به این تمرین به عنوان شکلی از تداعی کلمه یا ایده فکر کنید.

راهکار دوم: منظم بودن

نظم و برنامه‌ریزی دقیق، نکات مهمی هستند که مسیر موفقیت را هموار می‌کنند. در ادامه راهکارهای پیشنهادی ما برای اعمال نظم و سازماندهی در دوران تحصیل، ذکر شده‌اند:

(1) قبل از رفتن به رختخواب کوله پشتی خود را با تمام وسایل مدرسه آماده کنید

برای هر روز آماده باشید و مطمئن شوید که همه‌ی چیزهایی را که نیاز دارید، همراه خود دارید. این بدان معناست که شما باید کتاب، پوشه، خودکار، مداد، تکالیف، برگه‌های مرور، یادداشت‌های، نشانک‌ها و هر چیز دیگری را که به شما کمک می‌کند سازماندهی کنید و منظم باشید، بردارید.

یک کپی از برنامه‌ی کلاس خود را در جایی از خانه خود بچسبانید که هر روز آن را ببینید. برای هر موضوع یک پوشه نگه دارید تا بتوانید به راحتی وسایل را بسته‌بندی و پیدا کنید. منظم ماندن در مدرسه بسیار مهم است، زیرا اگر منظم باشید، برای موفقیت یک قدم جلوتر هستید. یک راه خوب برای شروع، نگه داشتن یک پوشه برای هر موضوع است.

از کد رنگی استفاده کنید یا پوشه‌های خود را برچسب بزنید و آن‌ها را به طور مرتب روی میز یا کوله پشتی خود قرار دهید. به این ترتیب، زمان کمتری را به جستجوی پوشه‌های خود اختصاص می‌دهید و زمان بیشتری برای مرور مطالبی که دیروز آموخته‌اید، خواهید داشت.

(2) از یک برنامه‌ریزی هفتگی برای نوشتن تکالیف و مطالعه استفاده کنید

از یک اپلیکیشن برنامه‌ریزی (مانند اپ رایگان هم‌درس) یا تقویم هفتگی برای یادداشت کردن تاریخ‌های مهم مربوط به تکالیف، آزمون‌ها، تست‌ها و فعالیت‌های فوق برنامه استفاده کنید. این به شما کمک می‌کند تا زمان خود را بهتر مدیریت کنید. بررسی هر کار تکمیل شده به شما احساس موفقیت می‌دهد.

هر یادآوری دیگری (تولد، مطالب ویژه برای کلاس‌ها، تاریخ/زمان‌های مطالعه‌ی گروهی) را در بخش «یادداشت‌های» اپلیکیشن یا تقویم هفتگی خود بنویسید.

(3) قسمت خاصی از اتاق یا خانه خود را به وسایل مدرسه اختصاص دهید

قرار دادن تمام لوازم التحریر، پوشه‌ها، کاغذها و سایر ملزومات خود در یک محل، مکان‌یابی آن‌ها را آسان تر می‌کند. اگر امکان آن را دارید، برای هر گروه از وسایل یک کشو داشته باشید.

اگر میز با کشو ندارید، از قفسه‌های مقوایی رومیزی، جا مدادی، جعبه‌های کفش و/یا سطل‌های ذخیره‌سازی استفاده کنید تا موارد مشابه را کنار هم قرار دهید. با مطالعه‌ی مقاله‌ی «10 نکته برای ایجاد فضای مطالعه ایده‌ آل» اطلاعات مفیدی در این مورد کسب خواهید کرد.

راهکار سوم: توجه در کلاس

بخش مهمی از یادگیری در محیط کلاس و مدرسه صورت می‌گیرد. تمرکز و توجه در محیط کلاس می‌تواند شما را به موفقیت نزدیک‌تر کند. در ادامه نکات مهم در این زمینه ذکر شده‌اند:

(1) یادداشت بردارید و سوال بپرسید تا در کلاس مشارکت داشته باشید

توجه در کلاس به شما کمک می‌کند بهتر یاد بگیرید و همچنین می‌تواند منجر به افزایش نمره‌های شما شود. وقتی معلم در حال درس دادن است، یادداشت بردارید و اگر چیزی را متوجه نشدید، دستتان را بلند کنید و سوال بپرسید. سعی کنید به جای نوشتن کلمه به کلمه‌ی آنچه معلم می‌گوید با کلمات ذهنی خود، یادداشت‌برداری کنید و حاشیه‌نویسی‌های خود را هم اضافه کنید.

هر چه سوالات بیشتری بپرسید، بیشتر در مورد یک موضوع خاص اطلاعات کسب خواهید کرد. معلم‌ها از شما انتظار دارند که سؤال بپرسید و بر اساس میزان تمایل شما به انجام این کار، تصوری از شما در ذهن آن‌ها ایجاد می‌شود. در برخی موارد، مشارکت در کلاس بخشی از نمره‌ی نهایی شما به حساب می‌آید.

سعی کنید متمرکز بمانید. چشم خود را روی معلم نگه دارید، گوش‌های خود را تیز کنید و مدام یادداشت‌برداری کنید. اگر مستعد حواس پرتی هستید در ردیف‌های جلویی کلاس بنشینید.

(2) از مسائلی که منجر به حواس‌پرتی در کلاس می‌شوند، دوری کنید

به چیزهایی که باعث حواس‌پرتی شما می‌شوند توجه کنید و سعی کنید از آن‌ها دوری کنید. به عنوان مثال، اگر می‌دانید که وقتی گرسنه هستید بیشتر در کلاس رویاپردازی می‌کنید، قبل از آن یک میان وعده‌ی کوچک بخورید. اگر دیدید دوستانتان یادداشت می‌نویسند، با آن‌ها حرف نزنید. هر چیزی هم که برای گفتن داشته باشید، باز هم می‌توانید تا پایان کلاس صبر کنید.

اگر دوستان مدام سعی می کنند حواس شما را پرت کنند، به آن‌ها بگویید که می‌خواهید متمرکز بمانید. بگویید که بعد از کلاس یا در زمان صرف غذا با آن‌ها صحبت خواهید کرد.

(3) وقتی وقت آزاد دارید یادداشت‌های خود را مرور کنید

هر زمان که فرصتی دست می‌دهد، یادداشت‌های خود را مرور کنید. در مباحث دشوار درسی گاهی بازنویسی یادداشت‌ها نیز می‌تواند مفید باشد.

اگر آزمونی در راه است، یادداشت‌های خود را درست قبل از رفتن به رختخواب مرور کنید و سپس اول صبح دوباره آن‌ها را مطالعه کنید. هرچه بیشتر به آن‌ها نگاه کنید، اطلاعات را بیشتر به خاطر خواهید آورد.

(4) ۷ تا ۸ ساعت بخوابید

کم‌خوابی می‌تواند بر توانایی تمرکز شما تأثیر منفی بگذارد و شما را کمتر مشتاق یادگیری کند. سعی کنید 7 تا 8 ساعت در شب بخوابید. اگر کم‌خواب هستید، سعی کنید 20 دقیقه بین کلاس‌ها چرت بزنید (البته اگر برنامه‌ی شما اجازه می‌دهد).

یک یا دو ساعت قبل از خواب از نگاه کردن به تلفن یا تماشای تلویزیون خودداری کنید. کارهای آرامش بخش مانند خواندن کتاب، حمام آب گرم یا نقاشی انجام دهید. از تکیه بر کافئین بعد از بی‌خوابی‌های شبانه خودداری کنید. ممکن است بعد از نوشیدن مقدار زیادی قهوه یا نوشیدنی انرژی‌زا احساس انرژی بیشتری کنید، اما به دلیل کمبود خواب، نمی‌توانید به خوبی تمرکز کنید.

(5) خوب بخورید تا بدن و ذهن خود را تغذیه کنید

اطمینان حاصل کنید که از هر گروه از غذاهای متنوع (پروتئین، کربوهیدرات و چربی) استفاده کنید. برای حفظ انرژی در بین وعده‌های غذایی، غذاهای کامل مانند میوه‌های تازه، سبزیجات یا آجیل بخورید.

نکته: چربی‌های حاوی اسیدهای چرب امگا 3 به‌ویژه برای عملکرد شناختی مفید هستند. منابع خوب شامل ماهی‌های چرب، گردو، دانه‌ی کتان، دانه‌ی چیا، اسفناج و ریحان است.

با مطالعه‌ی این دو مقاله: «اهمیت تغذیه در عملکرد تحصیلی دانش آموزان» و «بهترین تغذیه برای دانش آموزان | 9 غذای برتر برای مغز»، اطلاعات مفیدی درباره‌ی تغذیه‌ در دوران تحصیل کسب خواهید کرد.

راهکار چهارم: انجام تکالیف

تکالیف نقش موثری در تثبیت مباحث درسی در ذهن، مرور منظم مطالب و خودآزمایی بعد از یادگیری دروس دارند. در ادامه مهم‌ترین نکات در مورد شیوه‌های موثر و صحیح انجام تکالیف درسی ذکر شده‌اند:

(1) هر چه زودتر تکالیف خود را انجام دهید

تکالیف ممکن است به نظر دشوار به نظر برسند، اما به شما کمک می‌کنند آنچه را که در آن روز آموخته‌اید، مرور کنید و برای آزمون‌های آینده آماده شوید. سعی کنید این کار را در مدرسه شروع کنید تا در صورت نیاز به کمک، از معلم کمک بگیرید.

تا حد امکان خوانا بنویسید. عجله نکنید و بعد از اتمام تکالیف، کارتان را بررسی کنید.

(2) تکالیف خود را به موقع تحویل دهید

برای گرفتن نتیجه‌ی خوب، ارائه‌ی کارتان قبل یا در موعد مقرر ضروری است. تاریخ‌های ارائه‌ی تکالیف را در برنامه‌ی مطالعاتی خود یادداشت کنید تا فراموش نکنید. حتی می‌توانید از یادداشت‌های کوچک رنگی استفاده کنید تا به خودتان یادآوری کنید که کدام تکالیف باید ابتدا انجام شوند.

گاهی اوقات معلم‌ها برای تاخیر در انجام تکالیف امتیاز کسر می‌کنند و برخی دیگر اصلاً تکالیف را بعد موعد مقرر، قبول نمی‌کنند! به برنامه‌ی درسی خود نگاه کنید تا جریمه‌ی دیرکرد کار را بدانید.

(3) اهداف تکالیف خود را تعیین کنید و برای انجام آن‌ها به خود پاداش دهید

اهداف واقع‌بینانه‌ای برای پایان دادن به وظایف خاص در مهلت‌های زمانی مشخص، تعیین کنید. انگیزه دادن به خود برای انجام تکالیف به شما کمک می‌کند تا انگیزه بیشتری داشته باشید. به عنوان مثال، به خود بگویید: «اگر این تکلیف را اکنون تمام کنم، می‌توانم قبل از شام 20 دقیقه ساز بزنم.»

مطمئن شوید که اهداف شما منطقی و قابل دستیابی هستند. به عنوان مثال، یک هدف معقول این خواهد بود: «من 20 صفحه‌ی اول متن را قبل از استراحت می‌خوانم». نمونه‌ای از یک هدف غیرواقعی این است: «من می‌خواهم امشب کل کتاب را قبل از انجام هر کار دیگری تمام کنم».

(4) از یکی از دوستان یا اعضای خانواده بخواهید کار شما را بررسی کند

از شخص دیگری بخواهید تکالیف شما را از نظر وضوح و خوانایی بررسی کند. مطمئن شوید که والدین یا خواهر و برادرتان سعی نمی‌کنند کار را برای شما دوباره انجام دهند. در عوض، از آن‌ها بخواهید راهکارهایی برای بهبود کار شما ارائه دهند. برخی از چیزهایی که می‌توایند از آن‌ها بخواهید بررسی کنند، این موارد هستند:

خطاهای نگارشی، خوانا بودن خط، صحت ارتباط (به عنوان مثال، شما به سؤالات/ موضوع/ درخواست پاسخ داده‌اید یا خیر؟) و عمق درک (یعنی آیا کار شما نشان می‌دهد که مفاهیم موجود را درک می‌کنید؟) [منبع]

جمع‌بندی

یک دانش آموز موفق، فرصت تحصیل خود را به عنوان یک هدیه، فرصتی برای به دست آوردن خرد و دستیابی به موفقیت‌های آینده قلمداد می‌کند. دانش‌آموز موفق به دنبال دانش است و بیشترین تلاش خود را در این راه به کار می‌گیرد. یک دانش‌آموز خوب و موفق باید بتواند در یک گروه فعالیت کند، به دیگران انگیزه دهد و خود نیز نتایج مناسبی از عملکرد تحصیلی خود کسب کند. مثبت بودن، کمک کردن، همکاری و دوستانه رفتار کردن، همه از ویژگی‌های یک دانش آموز خوب هستند.

موفقیت تحصیلی چیزی فراتر از کسب نمرات خوب است. در واقع دانش‌آموزی موفق است که با بهره‌گیری از روش‌های به روز و صحیح مطالعه‌ی کارآمد، برنامه‌ریزی، سازماندهی، روابط اجتماعی مناسب، مطالعه‌ی غیردرسی مفید، تمرکز در کلاس درس و انجام صحیح تکالیف، موفقیت‌های آتی خود را در بزرگسالی و در جامعه تضمین کند. اگرچه طی کردن چنین مسیری ساده به نظر نمی‌رسد، اما تجربه نشان داده است که با برداشتن قدم‌ای کوچک در عادات ساده‌ی روزانه، می‌توان به نتایج شگفت‌انگیزی در مسیر موفقیت رسید.

سوالات متداول

ویژگی‌های یک دانش‌آموز موفق چیست؟

دانش‌آموز موفق به دنبال دانش است و بیشترین تلاش خود را معطوف به آن می‌کند. او برای اشتباهات خود بهانه نمی‌آورد، بلکه فروتنانه از آن‌ها درس می‌گیرد.

یک دانش‌آموز خوب چه خصوصیاتی دارد؟

دانش‌آموز خوب کسی است که بتواند در یک گروه کار کند، به دیگران انگیزه دهد و نتایج خوبی هم در کلاس کسب کند. مثبت بودن، کمک کردن، همکاری و دوستانه رفتار کردن، همه از ویژگی‌های یک دانش‌آموز خوب است. چنین دانش‌آموزانی وقتی بزرگ می‌شوند به بازیکنان و رهبران بزرگی در جامعه تبدیل می‌شوند.

چگونه می‌توان به یک دانش‌آموز موفق تبدیل شد؟

راهکارها و خصوصیات بسیاری قابل ذکر هستند که از مهم‎‌ترین آن‌ها می‌توان به مطالعه و یادگیری کارآمد، نظم بودن، توجه و تمرکز در کلاس درس و انجام منظم و صحیح تکالیف اشاره کرد.