چگونه قلب و ذهن دانشآموزان را به دست بیاوریم
اگر به گذشته رجوع کنیم، متوجه می‌شویم که در بسیاری از موارد به یاد نداریم که معلم‌هایمان چه کلماتی را به کار می‌بردند، اما به یاد می‌آوریم که آن کلمات فراموش‌شده، چه احساسی در ما ایجاد می‌کردند. اکنون، درنظر بگیرید که اگر بتوانید به‌عنوان یک معلم از قدرت آن احساس برای آموزش بهره ببرید، چه نتایجی شگفتی کسب خواهید کرد؟
مغز انسان، تجربیات آدمی را از طریق احساسات فیلتر می‌کند و گذشتن از این فیلتر موجب می‌شود که آن تجربیات را به‌راحتی به خاطر بیاوریم. ما در این مقاله به چند روش می‌پردازیم که با بهره‌گیری از آن‌ها می‌توانید قلب و ذهن دانشآموزان خود را در هنگام تدریس به دست آورید.
چرا در نظر گرفتن جنبه‌های حسی درس اهمیت دارد؟
در نظر گرفتن احساسات مخاطبان به ویژه هنگام برخورد با یک مبحث درسی که خشک، اما مهم است، در مسیر آموزش بسیار مفید است. بیان جنبه‌ی انسانی مباحث درسی و تأثیر این مباحث بر افراد واقعی، منجر به آن می‌شود که دانشآموزان آنچه که یاد میگیرند را در آینده به‌عنوان دانش به خاطر آورده و به کار ببرند.
راهکارهایی برای اثرگذاری بر ذهن و قلب دانشآموزان
در ادامه چند راهکار مفید برای تاثیرگذاری بیشتر آموزش بر دانشآموزان ذکر شده است. شما می‌توانید با بهره‌گیری از این راهکارها بر ذهن و قلب دانش‌آموزانتان اثر بگذارید و میزان بهره‌گیری آن‌ها از دانش را به شکل فزاینده‌ای متحول کنید.
(1) یادگیرنده را در اولویت قرار دهید
تمرکز بر برنامه‌ریزی تدریس در یک دوره‌ی تحصیلی با توجه به اطلاعاتی که باید پوشش داده شوند و پرداختن به نحوه‌ی توضیح کارآمدتر مباحث درسی با توجه به محدودیت‌های زمانی، کار آسانی است. اما این روش سنتی فقط بر آنچه که آموزش داده می‌شود تمرکز می‌کند، نه نحوه‌ی یادگیری مطالب درسی. اگر یادگیرنده را مقدم بر یادگیری قرار دهید، احتمال موثر بودن شما بسیار بیشتر است. برای انجام این کار، باید درک کنید که مخاطبان شما چه کسانی هستند.
شما می‌توانید با مشاهده‌ی مخاطب، انجام نظرسنجی و بررسی، پی ببرید که مخاطبان شما چگونه با یکدیگر و شما تعامل دارند. شناخت صحیح شما از دانش‌آموزانتان باعث می‌شود در بیان مطالب درسی از مثال‌هایی بهره بگیرید که مناسب سن و شرایط روحی و اجتماعی یادگیرندگان است. لحن صدای شما نیز در هنگام تدریس اهمیت دارد. به دانشآموزان خود احترام بگذارید تا آن‌ها به شما و دوره‌ی آموزشی شما احترام بگذارند.
(2) از قدرت قلاب‌های جذب‌کننده استفاده کنید
بر اساس تحقیقات باربارا فردریکسون، یک استاد روان‌شناسی، زمانی که دانشآموزان قبل از شروع درس در چارچوب ذهنی مثبتی قرار میگیرند، بیشتر تمرکز و بهتر عمل میکنند. شما می‌توانید از طریق بیان یک داستان جذاب یا ارائهی یک آمار جالب، دانشآموزان خود را درگیر مبحث درسی کنید تا آن‌ها به یادگیری بیشتر ترغیب شوند. به این فکر کنید که پاراگراف اول یا حتی جمله‌ی اول یک رمان چقدر میتواند بر علاقه‌ی شما به ادامه‌ی مطالعه تأثیر بگذارد، خواهید دید که چرا این قلاب‌ها این اندازه اهمیت دارند.
برای مثال، گنجاندن استعاره‌های بصری به عنوان قلاب‌های جذب مخاطب پیش از آغاز یک مبحث درسی، میتواند از همان ابتدا واکنش عاطفی را در دانشآموزان ایجاد کرده و اشتیاق آن‌ها را برای شنیدن ادامه‌ی درس افزایش دهد.
(3) به دنیای دانشآموزان خود رنگ بدهید
تصور کنید که اگر تابلوهای راهنمایی و رانندگی شامل یک متن سیاه روی پس زمینه‌ی خاکستری بودند، چطور می‌شد رانندگی کرد؟ قطعاً بسیاری از نشانه‌ها فراموش می‌شدند. این رنگ است که از آموزش یک مبحث درسی خسته‌کننده، یک کلاس درس جذاب می‌سازد.
هنگام استفاده از ابزارهای آموزشی یا حتی در ارائهی جزوات یا دوره‌های آنلاین از رنگ‌های سرد برای افزایش تمرکز و بهره‌وری و از رنگ‌های گرم برای واکنش گرم‌تر یا زنده‌تر استفاده کنید. رنگ‌های تیره و عمیق‌تر با احساسات تیره‌تر و رنگ‌های روشن‌تر با احساسات روشن‌تر مطابقت دارند. می‌توانید از رنگ‌ها به نفع خود استفاده کنید و باید از تنوع معقولی استفاده کنید، استفاده از ترکیب رنگ‌هایی که با هم سازگاری دارند، بسیار مهم است. البته اگر دبیر دبیرستان هستید، نباید بگذارید دوره‌ی تدریس شما شبیه کتاب رنگ‌آمیزی کلاس اول دبستان شود. استفاده از رنگ‌های متنوع هنگام تدریس بسیار خوب است، اما سلیقه به خرج دهید.
استفاده از تصاویر مناسب در جزوات یا هنگام ارائهی مطالب به صورت تصویری (آنلاین یا آفلاین) تاثیر مثبتی بر یادگیری دارد. بهتر است از تصاویر معناداری استفاده کنید که به جای اینکه مثالی ساده از مطلب را نشان دهند، کاربرد عملی مبحث را به تصور بکشند یا احساسی منتقل کنند.
(4) دانشآموزان را درگیر کنید
ایجاد شرایطی که دانشآموزان برای کسب موفقیت نیاز به همکاری با یکدیگر دارند، راه خوبی برای درگیر نگه داشتن دانشآموزان است. برگزاری آزمون‌های گروهی و فعالیت‌های جمعی اثرگذاری بسیار مثبتی بر افزایش سطح یادگیری دانش‌آوزان دارد.
برای آشنایی بیشتر با اصول فعالیت گروهی در مدارس، مطالعه‌ی مقاله‌ی «راهنمای گام به گام آموزش کار گروهی به دانش آموزان» مفید خواهد بود.
(5) از دانشآموزان سوال بپرسید
هنگامی که معلم برای افزایش سطح یادگیری دانشآموزان هنگام تدریس، علاوه بر ارائهی مستقیم مباحث، از دانشآموزان سوال می‌پرسد، حفظ و به خاطر سپردن مبحث برای آن‌ها ساده‌تر می‌شود. سعی کنید سوالاتی بپرسید که نمی‌توان با «بله» یا «خیر» به آن‌ها پاسخ داد. سؤالات درجه بالاتری مانند «چگونه»، «چرا» و «چه می‌شود» بپرسید تا یادگیرندگان در مورد یادگیری خود تأمل کنند و آن را به کار گیرند. [منبع]
جمع‌بندی
ارتقاء مشارکت دانشآموزان از طریق یادگیری فعال شامل استراتژی‌های بسیاری مانند برگزاری جلسات پرسش و پاسخ، بحث، سخنرانی تعاملی (که در آن دانشآموزان به سؤالات پاسخ می‌دهند یا سؤال می‌پرسند)، نوشتن و بررسی تکالیف در کلاس، فعالیت‌های عملی و یادگیری تجربی می‌شود. اما روش‌های تدریس نوین محدود به این موارد نمی‌شوند. اهمیت بهره‌گیری از روش تدریس فعال به دلیل تاثیرگذاری آن بر حافظه و سطح یادگیری دانشآموزان امری اثبات‌شده است.
در این مقاله برخی از مهم‌ترین نکات برای همراه کردن ذهن و قلب دانشآموزان هنگام تدریس عنوان شد، اما آشنایی با روش‌های نوین تدریس برای تعمیق یادگیری دانشآموزان امروزه حد و مرزی ندارد. امروزه روش‌های جدید تدریس عموماً دانش‌آموز محور هستند. این روش‌ها بر اساس مهارت‌هایی شکل گرفته‌اند که دانشآموزان امروز به‌عنوان صاحبین مشاغل فردا به آن‌ها نیاز دارند. شما به تنهایی می‌توانید حتی در یک نظام آموزشی دارای نقص الهام‌بخش دانشآموزان زیادی در طول فعالیت حرفه‌ای خود باشید. پس دست از تلاش برندارید و اطلاعات خود را در این زمینه به روز نگه دارید.
سوالات متداول
هنگام لبخند زدن تماس چشمی برقرار کند، از تماس فیزیکی مناسب، محدود و حمایتگر بهره بگیرد، لحظات صمیمانه‌ی اندک اما با کیفیت خلق کند، برای تشویق، دانشآموزان را با صفات مثبت صدا بزند و خصوصیات مثبت آن‌ها را برشمرده و قدردانی کند.
در وهلهی اول دانشآموزان خود را بشناسید. آشنایی با دانشآموزان برای معلمانی که هر روز دانشآموزان زیادی را میبینند، میتواند دشوار باشد. برای شنیدن سخنان دانشآموزان گوش شنوا باشید. مقاوم و صبور باشید و درنهایت دانشآموزان را تشویق کنید.
روابط مثبت میان معلم و دانشآموزان برای کسب موفقیت اهمیت دارد. وقتی دانشآموزان احساس میکنند مورد حمایت قرار میگیرند، احتمالاً سطح یادگیری بالاتر و نتایج تحصیلی بهتری کسب میکنند. به علاوه، زمانی که دانشآموزان با معلمان تعامل مثبت داشته باشند، مشکلات رفتاری کمتری دارند. چگونه یک معلم میتواند با محبت با دانشآموزان برخورد کند؟
چگونه معلم باید به دانشآموزان به عنوان یک فرد احساس ارزشمند بودن بدهد؟
چرا ارتباط با دانشآموزان برای معلمها مهم است؟
