راهنمای جامع المپیاد تفکر و کارآفرینی + معرفی منابع آزمون
هر سال المپیادهای علمی و ادبی دانش‌آموزی توسط باشگاه دانش‌پژوهان جوان تحت نظر سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان وزارت آموزش و پرورش، برگزار میشود. این آزمون‌های علمی در رشتههای متعدد ازجمله المپیاد تفکر و کارآفرینی که موضوع این مقاله است، برای شرکت دانشآموزان پایه‌های دهم و یازدهم برگزار میشوند. دانشآموزان برای شرکت در این المپیادها باید دارای شرایط شرکت در المپیاد دانش آموزی باشند و در چنین شرایطی میتوانند در بیش از یک المپیاد نیز شرکت کنند.
دانشآموزان میتوانند از طریق سامانه ثبت نام المپیادهای علمی دانش آموزی، برای شرکت در یک یا چند المپیاد علمی اقدام کنند. هدف از برگزاری این المپیادهای دانش‌آموزی رشد سطح علمی، آشنایی با علوم روز دنیا، ایجاد روحیه‌ی نشاط علمی و تقویت فعالیت‌های نوآورانه در نوجوانان و ارتقای سطح علمی در کشور است. البته تسهیلات و مزایای شرکت در المپیادهای دانش‌آموزی نیز انگیزه‌ای برای حضور در این رقابت علمی است.
این مقاله راهنمایی جامع برای دانش‌آموزانی است که علاقمند به شرکت در المپیاد تفکر و کارآفرینی هستند. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا با مباحث مورد سوال در المپیاد تفکر و کارآفرینی، منابع مناسب برای کسب آمادگی، شرایط و قوانین شرکت در آن و تسهیلات و مزایای قبولی در هر مرحله از این المپیاد آشنا شوید.
المپیاد دانش آموزی تفکر و کارآفرینی
المپیاد دانش‌آموزی تفکر و کارآفرینی مانند سایر المپیادهای دانش‌آموزی توسط سازمان پرورش استعدادهای درخشان آموزش و پرورش و البته با همکاری شریف استار برگزار میشود.
این موسسه‌ی کارآفرینی و علمی چنین تعریفی از المپیاد کارآفرینی مطرح کرده است: المپیاد دانش‌آموزی تفکر و کارآفرینی در پی توسعه‌ی مهارت‌های نرم دانشآموزان، آموزش مدل‌ها و روش‌های کارآفرینی و اشتغال مبتنی بر ایده‌های نوآورانه، ترویج فرهنگ و تقویت مهارت کار تیمی است.
این المپیاد علمی به‌دنبال متوجه کردن دانشآموزان از سنین پایین به جستجوی راهکارهای نوآورانه برای حل مشکلات است. بنابراین به ارزیابی و شناسایی دانشآموزان خلاق، پرورش صحیح و هدایت تفکر خلاق به فرایندهای نوآورانه و همچنین شناسایی استعدادهای دانشآموزان می‌پردازد. هدایت شغلی و تحصیلی متناسب با نیازهای جامعه و استعدادهای منحصر به فرد دانشآموزان از دیگر اهداف این المپیاد است.
مرحله‌ی اول چهارمین دورهی المپیاد تفکر و کارآفرینی روز یکشنبه مورخ 1401/11/2 ساعت 14 بعدازظهر برگزار میشود.
شرایط شرکت در المپیاد علمی تفکر و کارآفرینی
شرکت در هر رشته از المپیادهای علمی دانش‌آموزی شرایط اختصاصی خود را دارد. در ادامه فهرستی از شرایط اختصاصی شرکت در المپیاد دانش‌آموزی تفکر و کارآفرینی ارائه شده است:
? دانشآموزان پایهی دهم و یازدهم در تمامی رشتهها امکان ثبتنام برای شرکت در المپیاد تفکر و کارآفرینی را دارند.
? دارندگان مدال یا تندیس طلای کشوری این المپیاد فاقد امتیاز معافیت از شرکت در کنکور سراسری دانشگاه‌ها هستند و تسهیلات بنیاد ملی نخبگان هم شامل حال آن‌ها نمی‌شود.
? کسانی که سال‌های قبل مدال یا دیپلم افتخار دریافت کرده‌اند، مجاز به ثبتنام مجدد هستند. به پذیرفته‌شدگان جوایز نقدی اهدا خواهد شد.
? بر اساس بخشنامه رسمی آموزش و پرورش، ظرفیت و تعداد مدالهای دورهی آموزشی تابستان 1401 در رشتهی تفکر و کارآفرینی به این شرح است: پذیرش دورهی تابستان 40 نفر، تعداد مدال یا تندیس برنز 16 عدد، تعداد مدال یا تندیس نقره 16 عدد، تعداد مدال یا تندیس طلا 8 عدد.
منابع المپیاد تفکر و کارآفرینی
با توجه به اینکه موضوع المپیاد تفکر و کارآفرینی در زمینه‌ی نگرش و مهارت‌های تفکر، خلاقیت و کارآفرینی است، برای مرحله اول المپیاد منبع خاصی قابل معرفی نیست. اما علاقمندان برای تقویت اطلاعات پایه، باید به وبسایت http://www.sharifstar.com مراجعه کنند. در این سایت جزواتی به‌عنوان منابع این المپیاد به صورت pdf در 18 موضوع قابل دانلود است.
برای شرکت و موفقیت در المپیاد تفکر و کارآفرینی، باید نسبت به موضوعات مهمی در زمینه‌ی کارآفرینی آگاهی کسب کنید. جزوات منتشر شده از سوی شریف استار با این عناوین در دسترس عموم قرار گرفتهاند: آشنایی با مشاغل، ایده و فرصت، تجارت الکترونیک، تفکر سیستمی، تفکر طراحی، خلاقیت، کار تیمی، کارآفرینی، مالی و حسابداری، BP، BM، طرح تجاری یک صفحه‌ای، مستند سازی، دنیای آینده، مذاکره، مهارت‌های ارتباطی، رهبری و بازاریابی.
کتب منبع برای المپیاد تفکر و کارآفرینی
بر اساس دستورالعمل اجرایی المپیادهای علمی کشور برای سال تحصیلی 1401-1400، منابع آزمون المپیاد علمی تفکر و کارآفرینی به شرح زیر هستند:
کتاب‌های درسی
- کارگاه کارآفرینی و تولید، متوسطه‌ی نظری تمام رشتهها، پایهی دهم
- کارگاه نوآوری و کارآفرینی، آموزش متوسطه‌ی فنی حرفهای، پایهی یازدهم
منبع تخصصی
- کتاب «کارآفرینی، یک جرعه از بی‌نهایت»، نوشته‌ی سیدعلیرضا فیض‌بخش، چاپ موسسه‌ی کار و تأمین مالی.
در این کتاب مفاهیم و مبانی کارآفرینی تشریح شده است. مهارت‌های مورد نیاز برای کار تیمی، روش تهیه‌ی طرح تجاری، روش‌های تأمین مالی، مهارت‌های مذاکره، مدیریت منابع انسانی، بازاریابی و مباحث حقوقی، ازجمله مباحث مطرح شده در این کتاب هستند.
در بخش پایانی کتاب «کارآفرینی، یک جرعه از بی‌نهایت» نکات مهمی از قانون کار جمهوری اسلامی ایران، قانون مالیات‌های مستقیم، قانون مالیات بر ارزش افزوده و قانون انحلال و ورشکستگی شرکت‌ها و همچنین آدرس سایت‌های مفید کارآفرینی ذکر شده است.
موفقیت در المپیاد تفکر و کارآفرینی
تمام دانشآموزان پایهی دهم و یازدهم از تمام رشتهها و شاخههای تحصیلی از جمله فنی وحرفه‌ای، کاردانش، علوم انسانی، هنر، علوم تجربی، ریاضی فیزیک و علوم و معارف اسلامی مجاز به شرکت در المپیاد تفکر و کارآفرینی هستند. شرکت در این المپیاد، شرط معدل هم ندارد. اما کسب آمادگی برای موفقیت در این المپیاد نیازمند مطالعه‌ی جزوات و کتاب‌هایی خارج از مباحث درسی معمول است.
یکی از اهداف برگزاری المپیاد کارآفرینی، بالا بردن مهارت‌های حل مسئله، خلاقیت و تفکر نقادانه در دانشآموزان است. این المپیاد بر ارزش‌آفرینی از طریق مدل هوش‌های چندگانه تأکید دارد. پس مطالعه در مورد این موضوعات و پرداختن به آن‌ها امکان موفقیت را بالا میبرد.
موفقیت در مرحله اول المپیاد تفکر و کارآفرینی
آزمون مرحله‌ی اول المپیاد معمولاً اوایل بهمن ماه هر سال به‌صورت هم‌زمان در سراسر کشور برگزار میشود. دانشآموزان معمولاً آذر ماه ثبتنام می‌کنند. بارگذاری دفترچه و کلید سوالات، پس از برگزاری آزمون و همچنین دریافت و پاسخ به درخواست‌های تجدیدنظر دانشآموزان از طریق سامانه‌ی ثبتنام المپیادهای علمی به نشانی my.medu.ir انجام میشود.
آزمون مرحله اول به صورت کتبی و عموماً تستی برگزار میشود. در نهایت بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ نفر برای شرکت در آزمون مرحله‌ی دوم انتخاب میشوند. بر اساس تجربیات سال‌های گذشته، استفاده از ماشین حساب در این آزمون مجاز است. امکان استفاده از کتاب یا جزوه‌ی آموزشی نیز در جلسهی امتحان طبق نظر کمیته‌ی علمی وجود دارد.
موفقیت در مرحله دوم المپیاد تفکر و کارآفرینی
آزمون مرحله‌ی دوم المپیاد به طور معمول اردیبهشت ماه هر سال برگزار میشود. شرکت‌کنندگان در این مرحله پذیرفته‌شدگان آزمون مرحله‌ی اول هستند. افرادی که در مرحله‌ی دوم المپیاد برگزیده میشوند، همگی میتوانند موفق به کسب مدال شوند. اما برای تعیین اینکه رنگ مدال هر فرد چه باشد، برگزیدگان در دورهی تابستان المپیاد (مرحله‌ی سوم) شرکت می‌کنند.
بر اساس آنچه سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان اعلام کرده است، دانشآموزان شرکت‌کننده در آزمون مرحله‌ی دوم المپیاد تفکر و کارآفرینی 1401، باید در آزمونی شامل حدوداً 50 سوال تستی چهار‌گزینه‌ای و 2 سوال تشریحی، شرکت کنند.
همه‌ی شرکت‌کنندگان ملزم به پاسخگویی به سوالات تشریحی هستند. اما تنها پاسخ سوالات تشریحی حدود 200 نفر اول که موفق به کسب بالاترین نمرات در آزمون تستی شوند، تصحیح میشود.
ترکیب سوالات تستی و تشریحی مرحله‌ی دوم المپیاد تفکر و کارآفرینی بدین قرار است:
- حدود 38 سوال از مبانی کارآفرینی (به صورت متوسط 2 سوال از هر یک از فایل‌های قرار گرفته در لینک: https://sharifstar.com/olampyad)
- حدود 12 سوال که قدرت و مهارت‌های تفکر، استدلال و منطق شرکت‌کنندگان را ارزیابی خواهد کرد.
- 2 سوال تشریحی که کلیه‌ی مهارت‌ها و توانمندی‌های کارآفرینانه را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
موفقیت در مرحله سوم المپیاد تفکر و کارآفرینی
دورهی تابستان المپیاد (مرحله‌ی سوم) المپیاد شهریورماه هر سال برگزار میشود. در انتهای این دوره، تعدادی آزمون برگزار میشود. با توجه به نمره‌ی امتحانات دورهی تابستان به برگزیدگان مدالهای طلا، نقره و برنز اهدا میشود.
شرکت‌کنندگان در این دوره، پذیرفته‌شدگان نهایی آزمون مرحله‌ی دوم المپیادهای علمی کشور هستند. شرط دریافت مدال در پایان دورهی تابستانی، کسب حداقل نمره‌ی تعیین‌شده توسط کمیته‌ی علمی ذی‌ربط است. در مرحله‌ی نهایی المپیاد، بسیاری از آموزش‌های لازم برای آشنایی با مهارت‌های بسیار مهم حوزه‌ی کارآفرینی به برگزیدگان منتقل میشود تا در آینده بتوانند در این عرصه فعالیت جدی و اصولی داشته باشند.
ظرفیت و تعداد مدال‌ها (تندیس‌های) المپیاد تفکر و کارآفرینی در دورهی آموزشی تابستان 1402 در جدول زیر آمده است:
| رشتهی المپیاد | پذیرش دورهی تابستان (نفر) | تعداد مدال برنز/ تندیس | تعداد مدال نقره/ تندیس | تعداد مدال طلا/ تندیس | |
| تفکر و کارآفرینی | 40 | 16 | 16 | 8 | |
مزایای کسب رتبه در المپیاد تفکر و کارآفرینی چیست؟
در المپیاد تفکر و کارآفرینی دریافت مدال بر اساس کسب رتبه نیست و بنا بر آنچه در سال‌های گذشته رخ داده است، هر مدال امتیاز مشخصی دارد. بنابراین اگر فرد شرکت کننده یا هر تیم، امتیاز مربوط به هر مدال را کسب نکند، به دلیل کسب رتبه، مدال نمی‌گیرد. همینطور اگر حداقل امتیاز مدال برنز نصیب افراد شرکت کننده در دورهی تابستان نشود، تنها گواهی حضور دریافت خواهند کرد.
همکاری گروهی در فرآیند کارآفرینی اهمیت دارد. بنابراین گفته میشود که دورهی تابستان این المپیاد، تیم‌های برگزیده نیز وجود خواهند داشت. بر اساس تجربیات سال‌های گذشته، در روز ارائه‌ی نهایی تیم‌های منتخب، سرمایه‌گذارانی نیز حضور خواهند داشت. بنابراین حتی اگر تیمی نتواند مدال بگیرد، اما ایده‌ی گروه مورد توجه سرمایهگذاران قرار بگیرد، تیم مربوطه به سرمایه‌گذار معرفی خواهد شد.
تعداد معافیت از کنکور در المپیاد کارآفرینی
برگزیدگان المپیاد تفکر و کارآفرینی اگر حتی مدال طلا به دست بیاورند، امتیاز معافیت از کنکور ندارند. در این المپیاد 8 نفر مدال طلای کشوری را به دست می‌آورند. اما فاقد امتیاز معافیت از شرکت در کنکور سراسری دانشگاه‌ها هستند.
این درحالی است که دارندگان مدال طلا در المپیادهای ادبی، ریاضی، زیست‌شناسی، شیمی، نجوم و اخترفیزیک، کامپیوتر و فیزیک پس از اخذ دیپلم دورهی متوسطه، از شرکت در کنکور سراسری دانشگاه‌ها در زیرگروه مربوط، معاف بوده و برای ادامه‌ی تحصیل در رشتهی انتخابی در زیرگروه مربوط، به دانشگاه مورد نظرشان معرفی میشوند.
جمع‌بندی
المپیاد تفکر و کارآفرینی نخستین بار در سال 1398 در سه مرحله در ایران برگزار شد. هدف از برگزاری این المپیادها پرورش مهارت‌های مبتنی بر تفکر ازجمله خلاقیت، نوآفرینی و کارآفرینی در سطح دانش‌آموزی است. دانشآموزان برگزیده در این المپیاد، منابع مفیدی در زمینه‌ی ایجاد مشاغل جدید و موسسات دانش‌بنیان مطالعه می‌کنند. کسب چنین دانشی در این رده‌ی سنی، می‌تواند موجب پیشرفت اقتصادی و علمی جامعه شود.
تمام دانش آموزان پایهی دهم و یازدهم از تمام رشتهها و شاخههای تحصیلی مجاز به شرکت در المپیاد کارآفرینی هستند. شرکت در این المپیاد، شرط معدل ندارد. با این وجود شرکت در مراحل مختلف این المپیاد نوپا تسهیلاتی مانند بهره‌گیری از امکانات بنیاد ملی نخبگان یا معافیت از شرکت در کنکور را ندارد. آنچه به این المپیاد ارزش می‌دهد، خودسازی و کسب دانش دربارهی موضوعات مهم روز در حیطهی کارآفرینی، نوآوری و خلاقیت است. درنهایت امکان آشنایی با سرمایهگذاران و نحوهی راهاندازی کسب و کارهای به روز نصیب برگزیدگان این المپیاد میشود.
سوالات متداول
المپیاد تفکر و کارآفرینی مزیتهایی مانند معافیت از کنکور یا دریافت تسهیلات بنیاد ملی نخبگان را ندارد. اما شرکت در آن موجب خودسازی و کسب دانش دربارهی موضوعات مهم روز در حیطهی کارآفرینی، نوآوری و خلاقیت میشود. درنهایت امکان آشنایی با سرمایهگذاران و نحوهی راهاندازی کسب و کارهای به روز نصیب برگزیدگان این المپیاد میشود. همچنین هر سال جوایز نقدی به برگزیدگان اهدا میشود.
دانشآموزان پایهی دهم و یازدهم در تمامی رشتهها و شاخهها شامل رشتههای نظری (ریاضی، تجربی، انسانی و معارف اسلامی) و شاخههای فنی و حرفهای و کاردانش، امکان ثبتنام برای شرکت در المپیاد کارآفرینی را دارند.
ظرفیت و تعداد مدالهای دورهی آموزشی تابستان 1402 در رشتهی تفکر و کارآفرینی به این شرح است: پذیرش دورهی تابستان 40 نفر، تعداد مدال یا تندیس برنز 16 عدد، تعداد مدال یا تندیس نقره 16 عدد، تعداد مدال یا تندیس طلا 8 عدد.
دارندگان مدال یا تندیس طلای کشوری المپیاد تفکر و کارآفرینی فاقد امتیاز معافیت از شرکت در کنکور سراسری دانشگاه‌ها هستند و تسهیلات بنیاد ملی نخبگان هم شامل حال آن‌ها نمی‌شود. مزیت شرکت در المپیاد تفکر و کارآفرینی چیست؟
دانشآموزان چه پایه و رشتهای میتوانند در المپیاد تفکر و کارآفرینی شرکت کنند؟
در المپیاد تفکر و کارآفرینی چه تعداد مدال به برگزیدگان اهدا میشود؟
آیا دارندگان مدال طلای المپیاد تفکر و کارآفرینی از کنکور معاف میشوند؟
