راهنمای معلم‌ها: نقش تحسین موثر در موفقیت دانشآموزان
تحسین یکی از ساده‌ترین و قدرتمندترین ابزارها برای تعامل و ایجاد انگیزه در دانشآموزان است. وقتی تحسین به طور مؤثر مورد استفاده قرار گیرد، میتواند چالش‌های رفتاری را تغییر دهد و نگرش دانشآموزان را در مورد یادگیری بهبود بخشد. دانش‌آموزانی که متفاوت می‌آموزند و فکر می‌کنند، اغلب در نتیجه‌ی تقلای خود، بازخورد منفی دریافت می‌کنند. همین موضوع بیانگر اهمیت ویژه‌ی تمجید و تحسین معنادار و مناسب در محیط مدرسه است.
ممکن است بدیهی به نظر برسد که تحسین میتواند تأثیر قدرتمندی بر دانشآموزان شما داشته باشد. اما تحقیقات نشان میدهد که همیشه ابزار مورد استفاده نیست – در واقع، اغلب کمتر از آن استفاده میشود. البته این بدان معنا نیست که شما باید دانشآموزان را برای هر کار کوچکی که انجام می‌دهند تحسین کنید. و نمی‌توانید انتظار داشته باشید که این تنها تکنیک مدیریت کلاس درس شما باشد.
انواع تحسین در کلاس درس
معلم‌هایی که به طور مرتب از تحسین استفاده می‌کنند تمایل دارند روابط بهتری با دانشآموزان خود داشته باشند. زمان آموزشی کمتری را از دست می‌دهند و با مشکلات رفتاری کمتری از سوی دانشآموزان روبرو می‌شوند. مهم است که معلم‌ها بدانند که برخی از انواع تحسین مؤثرتر از سایرین هستند. سه نوع اصلی تحسین وجود دارد که معلم‌ها اغلب از آنها استفاده می کنند: تحسین شخصی، تحسین مبتنی بر تلاش و تحسین اختصاصی رفتار. دو مورد از این سه مورد، موثرتر هستند.
(1) تحسین شخصی
در این نوع تحسین، به جای تمرکز بر تلاشی که دانشآموزان انجام می‌دهند یا تکنیک‌هایی که به کار می‌برند، بر استعدادها یا مهارت‌هایی تمرکز میشود که به راحتی به دست می‌آیند. به عنوان مثال، معلمی ممکن است به دانش‌آموزی بگوید: «تو صدای بسیار زیبایی داری!» تحقیقات نشان داده است که این نوع تمجید ممکن است نتیجه‌ی معکوس داشته باشد. وقتی دانشآموزان احساس می‌کنند توانایی‌هایشان خارج از کنترل آن‌هاست، ممکن است فکر کنند توانایی بهبود ندارند.
این امر به ویژه در مورد یادگیرندگانی که به توانایی‌ها و مهارت‌های خود اطمینان ندارند، صادق است. تمجید شخصی میتواند دانشآموزان را به دلیل ترس از آشکار شدن آنچه استعداد کم خود می‌دانند، از امتحان کردن کارهای جدید بازدارد.
(2) تحسین مبتنی بر تلاش
این نوع تمجید بر آن چیزی تاکید دارد که دانشآموزان می‌توانند کنترل کنند. بیایید به مثال تمجید از صدای زیبای یک دانشآموز در هنگام آواز خواندن برگردیم. شاگرد احتمالاً برای یادگیری ملودی آهنگ یا حفظ اشعار سخت کار کرده است. زمان صرف شده و راهبردهای مورد استفاده در این موارد تحت کنترل دانشآموز است. به همین دلیل است که بیان یک ستایش مبتنی بر تلاش، مانند «من بسیار تحت تأثیر قرار گرفتم که چقدر برای خواندن این آهنگ بدون موسیقی و حفظ کردن متن آن تلاش کرده‌ای!»، قدرتمندتر از این تحسین شخصی است که «تو صدای بسیار زیبایی داری!».
(3) تحسین اختصاصی رفتار
این نوع تمجید به دانشآموزان اجازه میدهد بدانند چه کاری را به درستی انجام می‌دهند. این یک استراتژی برای مدیریت کلاس است که بر ارائه‌ی بازخورد خاص برای توصیف تأیید شما از رفتار هر دانشآموز تمرکز دارد. برای ارائه‌ی تحسین اختصاصی رفتار، به وضوح به دانشآموزان بگویید که چه کاری را به درستی انجام داده‌اند. به عنوان مثال، اگر دانش‌آموزی دارید که منظم بودن برای او مشکل است، می‌توانید به بگویید: «احسنت به تو که امروز صبح قبل از هر کاری، تکالیفت را از پوشه‌ی مخصوص تکالیف درآوردی.»
تحسین مبتنی بر تلاش و تحسین اختصاصی رفتار واقعاً تلاش‌ها و دستاوردهای دانشآموزان شما را تأیید میکند. وقتی دانشآموزان احساس می‌کنند که شما صادقانه تأیید می‌کنید و به آنها می‌گویید که چه کاری را به خوبی انجام داده‌اند، تمایل بیشتری به ادامه‌ی کار سخت و جست‌وجوی استراتژی‌های مؤثر برای غلبه بر موانع دارند.
شیوه‌های موثر برای تحسین دانشآموزان
دانستن اینکه دانش آموزان خود را برای چه چیزی باید تحسین کنید و چه زمانی باید آن ستایش را انجام دهید، به اندازه‌ی خود تحسین مهم است. دستورالعمل‌های زیر میتواند به شما کمک کند که تمجید را به روشی درست و در زمان مناسب ارائه دهید.
دقیق باشید
تحسین توصیفی و دقیق، حدس و گمان را از آنچه شما تمجیدش می‌کنید، حذف میکند. دانشآموزان باید بتوانند دقیقاً آنچه را که به خوبی انجام داده‌اند شناسایی کنند و رفتار مثبتی را که می‌خواهید تکرار کنند، بدانند.
به‌عنوان مثال اینکه بگویید: «احسنت! کار شما عالی بود که موقع رد شدن از مقابل کلاس‌های دیگر در راهرو ساکت بودید!» خیلی بهتر از آن است که بگویید: «در مسیر خروج عالی بودید!».
انتظاراتتان را شفاف بیان کنید
برای اینکه تحسین مؤثر باشد، دانشآموزان باید بدانند که انتظارات شما چیست. معیارهایی را که برای ارزیابی یک تکلیف استفاده می‌کنید یا رفتارهایی را که انتظار دارید، به صراحت بیان کنید. سپس، بازخورد مثبتی ارائه دهید که دانشآموزان بتوانند مستقیماً با انتظارات شما مطابقت داشته باشند.
به عنوان مثال، اگر انتظار شما این است که دانشآموزان برنامه‌ی صبحگاهی خود را در 15 دقیقه به پایان برسانند، می‌توانید بگویید: «وای، تو در 15 دقیقه‌ی اول روز کوله پشتی خود را باز کردی. آفرین!»
به جای نتیجه، روند و پیشرفت را تحسین کنید
دانش‌آموزانی که متفاوت یاد می‌گیرند و فکر می‌کنند ممکن است برای تکمیل یک تکلیف در کلاس دچار مشکل شوند. در واقع، ممکن است چندین بار تلاش لازم باشد تا چنین دانش‌آموزانی کار خود را به پایان برسانند. دانشآموزان ممکن است وقتی سخت کار می‌کنند دلسرد شوند و در عین حال کارشان هم هنوز به اندازه‌ی کافی خوب نباشد.
می‌توانید با تمجید از دانشآموزان در مورد فرآیند و پیشرفت آنها در حین کار، از آنها حمایت کنید و به آنها اطلاع دهید که در مسیر درستی هستند. از عباراتی مانند «تو برای نوشتن اولین تکلیف خود تلاش زیادی کرده‌ای» برای اشاره به پیروزی‌های کوچک استفاده کنید، که به دانشآموزان کمک میکند بفهمند که سخت‌کوشی آنها را به جلو میبرد.
صادق باشید و بیش از حد تحسین نکنید
دانشآموزان می‌دانند که چه زمانی صادق نیستید. در واقع، عدم صداقت ممکن است به اعتبار شما و رابطه‌ی شما با آنها آسیب برساند. این میتواند حتی موجب تعجب دانشآموزان شود که آیا شما قادر به تشخیص نقاط قوت آنها نیستید؟
تمجید مداوم از دانشآموزان یا تحسین کردن آنها به دلایل جزئی نیز میتواند غیرصادقانه باشد. این موضوع میتواند نتیجه‌ی معکوس داشته باشد. تمجید بیش از حد میتواند برای دانشآموزان ضعیف‌تر، مضر هم باشد، زیرا این پیام را ارسال میکند که معلم‌ها از آنها توقعات کمی دارند – دقیقاً برعکس انتظارات بالایی که باید داشته باشند. همچنین میتواند باعث شود دانشآموزان شک کنند که آیا می‌توانند از پس کارهای بزرگ برآیند، یا اینکه شما فکر می‌کنید که می‌توانند؟
در عوض، در لحظات مناسب، مانند زمانی که دانشآموزان مهارت جدیدی را امتحان می‌کنند، در پروژه‌ای پیشرفت می‌کنند، یا بر یک مفهومی تسلط نشان می‌دهند، بر تمجید دقیق، صمیمانه و مبتنی بر تلاش تمرکز کنید.
مراقب حساسیت‌های شخصی و فرهنگی باشید
تمجید نیز باید برای هر دانشآموز مناسب باشد. برخی از دانشآموزان ممکن است با تحسین شدن در مقابل کل کلاس پیشرفت کنند. دانشآموزان دیگر ممکن است علاقه‌ای به مورد توجه قرار گرفتن نداشته باشند، حتی اگر به دلیل خوبی باشد.
به طور مشابه، دقیقاً چیزی که برای تمجید انتخاب می‌کنید باید از نظر فرهنگی مناسب دانشآموز باشد. برخی از اشکال تحسین ممکن است در واقع کلیشه‌های مربوط به نژاد، قومیت یا ناتوانی را تقویت کنند.
از مقایسه دانشآموزان با یکدیگر خودداری کنید
تحسینی که مشروط به عملکرد بهتر از همسالان است میتواند دانشآموزان را به سمت شک در توانایی‌های خود سوق دهد. تصور کنید معلمی در مقابل کلاس از یکی از دانشآموزان تعریف میکند و می‌گوید: «احسنت، تو در املا رتبه‌ی اول آوردی!»
این نظر میتواند به بقیه کلاس این پیام را بدهد که معلم در حال مقایسه‌ی توانایی‌های دانشآموزان است. بهتر است بگویید: «احسنت که املای چنین کلمات دشواری را به خوبی بلدی!» [منبع]
نتیجه‌گیری
تحسین میتواند به طور مستقیم بر باورهای دانشآموزان در مورد دلیل موفقیت یا شکست‌شان تأثیر بگذارد. هنگامی که دانشآموزان با موانعی مواجه می‌شوند، تحسین منجر به افزایش پشتکار، خودارزیابی، انگیزهی درونی و تابآوری آنها میشود. در واقع تحسین موثر و به جا میتواند منجر به افزایش یادگیری و موفقیت بیشتر دانشآموزان شود.
ما در این مقاله نمونه‌هایی از تحسین ناکارآمد و کارآمد را برای معلم‌ها ذکر کردیم. شما همچنین می‌توانید در مورد رفتارهای خاص و مثبتی که به رشد اجتماعی و تحصیلی دانشآموزان کمک میکند، فکر کنید و ایده‌هایتان را یادداشت کنید. در طول روز به این فهرست مراجعه کنید تا به خود یادآوری کنید که برای چه اموری می‌توانید دانشآموزان را تحسین کنید.
با گذشت زمان، متوجه خواهید شد که تحسین معنادار به یک هنجار اجتماعی در کلاس شما مبدل شده است و سپس می‌توانید به دانشآموزان بیاموزید که چگونه از همسالان خود قدردانی و آنها را تحسین کنند.
سوالات متداول
به عنوان مثال، معلم میتواند بگوید: «(نام دانشآموز)، خوشحالم که در کلاس من هستی.» همچنین از زبان بدن مثبت مانند لبخند زدن، نگاه کردن مستقیم به دانشآموز، نزدیک ایستادن، گوش دادن به دقت و کمک به دانشآموز در صورت نیاز، استفاده کند. بهتر است معلم تلاش یا پیشرفت دانشآموز را بدون قضاوت و با استفاده از زبانی واضح و خاص تصدیق کند.
تحسین، اعتماد به نفس و عزت نفس دانشآموزان را پرورش میدهد. با استفاده از تحسین، به دانشآموزان نشان میدهید که چگونه در مورد خود مثبت فکر و صحبت کنند. این به طور مستقیم بر باورهای دانشآموزان در مورد دلیل موفقیت یا شکست آنها تأثیر میگذارد و منجر به افزایش پشتکار، انگیزهی درونی و تابآوری آنها میشود.
تحسین مؤثر، تشویق واقعی و متفکرانهای است که هدف آن ایجاد انگیزهی درونی در دانشآموزان است. چنین تحسینی تلاش یا فرآیند را به جای نتیجه ستایش میکند و مبتنی بر دستاوردهای دانشآموزان نیست. یک معلم چگونه میتواند دانشآموزان را به طور موثر تحسین کند؟
مزایای تحسین موثر دانشآموزان چیست؟
تحسین موثر در کلاس به چه معنا است؟
