مهارت‌های شرکت در آزمون برای دانشآموزان مضطرب
بیایید برای لحظاتی یک صبح ایده‌آل را تصور کنیم که قرار است در مدرسه یک امتحان مهم داشته باشید. تصور کنید وقتی زنگ ساعت شما به صدا در می‌آید، هنوز زود است. احساس می‌کنید که به خوبی استراحت کرده‌اید و آماده‌ی فتح روز هستید. وقتی از رختخواب بیرون می‌روید، به جای اضطراب، احساس موفقیت و انعطاف می‌کنید. صبحانه می‌خورید، با والدینتان گپ می‌زنید و از در بیرون می‌روید. آرام هستید. اکنون پشت میز خود نشسته‌اید و آزمون در مقابل شما است. احساس آمادگی می‌کنید. می‌دانید که اگر در فرآیند حل سوالات گیر کردید، از چه روش‌هایی برای تست زنی استفاده کنید. با اتمام آزمون، احساس فوق‌العاده‌ای به شما دست می‌دهد زیرا می‌دانید که تمام تلاش خود را به کار گرفته‌اید.
صبحی باورنکردنی به نظر می‌رسد، درست است؟ برای یک دانش‌آموز مضطرب چنین موقعیتی بیشتر شبیه به یک رویا است. اما باید بدانید که با دریافت راهکارهای صحیح، می‌توانید عملکرد بسیاری بهتری در امتحانات داشته باشید و بر اضطراب امتحان نیز غلبه کنید. اگر برای یادگیری بیشتر آماده هستید با ما همراه باشید تا با راهبردهایی کلیدی برای کاهش اضطراب امتحان و بهبود عملکرد خود در دوره‌ی امتحانات آشنا شوید.
چگونه مهارت‌های امتحان دادن را در خود تقویت کنیم
اگر می‌خواهید یاد بگیرید که چگونه مهارت‌های امتحان دادن را در خود بهبود ببخشید، باید با سبک‌های مختلف سوال آشنا باشید. ما در این مقاله نکاتی مطرح می‌کنیم که برای پاسخگویی به انواع سوالات در آزمونها به کمک شما می‌آیند:
راهبردهای پاسخگویی به سوالات درک مطلب
تصور کنید در حال شرکت در آزمون به یک سوال درک مطلب می‌رسید. متن سوال را می‌خوانید، اما پاسخ سوال اول را به یاد نمی‌آورید. از ابتدا متن را می‌خوانید تا به پاسخ سوال اول می‌رسید. حالا به سراغ سوال بعدی می‌روید، اما باز هم پاسخ را به یاد نمی‌آورید. باز هم به ابتدای متن برمی‌گردید و تا زمانی که پاسخ را بیابید به خواندن ادامه می‌دهید. بعد به سراغ سوال سوم می‌روید و این روند مدام تکرار میشود. اما مشکل این شیوه‌ی حل سوال چیست؟
(1) ساختار مطلب را درک کنیذ
با بازخوانی مداوم متن در هنگام حل سوالات درک مطلب، با خطر تمام شدن زمان امتحان مواجه می‌شوید. درحالی که با دانستن اینکه کجا باید به دنبال پاسخ‌های مورد نیاز خود بگردید، انرژی ارزشمند آزمون را ذخیره خواهید کرد.
متن سوالات درک مطلب معمولاً شامل سه بخش شروع، میانه و پایان هستند.
برای پاسخگویی به سؤالات مربوط به «چه زمانی» یا «کجا» معمولاً باید بخش آغازین متن را جست‌وجو کنید. میانه‌ی متن جایی است که درگیری یا مشکلی وجود دارد. برای توضیحات و جزئیات بیشتر این بخش را جستجو کنید. بخش پایانی، مسئله را حل می‌کند یا داستان را خلاصه می‌کند.
(2) هنگام مطالعهی متن سوال، یادداشت‌برداری کنید
از علامت‌گذاری در برگه‌ی امتحان خود نترسید. زیر یا دور اطلاعات کلیدی، خط بکشید. پاراگراف‌ها را با یادداشت‌های چند کلمه‌ای در حاشیه‌ی برگه، خلاصه کنید. درک چارچوب کلی یک متن عالی است. اگر در درسی یادداشت‌برداری کرده باشید، این یادداشت‌ها فوراً شما را به پاسخ هدایت می‌کنند.
راهبردهای پاسخگویی به سوالات انشایی
در هنگام پاسخ دادن به سوالات انشایی، گاهی وسوسه می‌شوید که فوراً قلم را روی کاغذ بیاورید و نوشتن را آغاز کنید. در بسیاری از موارد، اضطراب ناشی از کمبود وقت باعث میشود بدون هیچ فکری کار نوشتن را آغاز کنید و در اواسط کار به مشکل بربخورید.
(1) طرح کلی بسازید
طبیعی است که در پاسخگویی به سوالات انشایی، علاقمند باشید افکارتان بدون هیچ ایده‌ی خاصی جریان پیدا کنند – به‌خصوص اگر وقتتان کم است. اما قبل از شروع نوشتن، چند لحظه وقت بگذارید و یک طرح کلی بنویسید. حتی نوشتن چند نکته‌ی کلی و کلیدی، پاسخ شما را منظم نگه می‌دارد.
(2) ایده‌های خوب خود را ابتدای متن به کار بگیرید
در طول یک آزمون انشایی، ایده‌های جذاب خود را از همان ابتدای متن روی کاغذ بیاورید. در واقع سعی کنید از همان ابتدا توجه معلم خود را جلب کنید. با به کارگیری این استراتژی، اگر وقتتان تمام شود، خیالتان راحت است که حداقل بهترین ایده‌هایتان را یادداشت کرده‌اید.
راهبردهای پاسخگویی به سوالات چند گزینه‌ای (تستی)
آزمون‌های ورود به دانشگاه، آزمون‌های کلاسی و بسیاری از آزمون‌های دیگر شامل سوالات چندگزینه‌ای یا به اصطلاح «تستی» هستند. از آنجایی‌که بدون شک برای ورود به دانشگاه با این نوع سوالات در آزمونها مواجه خواهید شد، یادگیری برخی از استراتژی‌های تست زدن برای شما مفید خواهد بود.
(1) تمام گزینه‌ها را با جزئیات بخوانید
شاید 99.9% مطمئن باشید که مورد «الف» گزینه‌ی صحیح است. با این حال، لحظه‌ای را به بررسی همه‌ی گزینه ها اختصاص دهید. با این روش از اشتباهات فاحش جلوگیری می‌کنید و پاسخنامه‌ی خود را با اطمینان بیشتری تحویل می‌دهید.
(2) پاسخ صحیح را هم در برگه‌ی سوال و هم در پاسخنامه علامت بزنید
آیا تا به حال برای شما پیش آمده است که مثلاً هنگام پاسخ دادن به سوال بیستم متوجه شوید که یک سوال را از ابتدای دفترچه جا گذاشته‌اید؟ در این موارد، معمولاً تمام پاسخ‌های بعدی جابه‌جا زده شده‌اند. اگر تنها چند دقیقه از زمان آزمون باقی مانده باشد، دیوانه‌وار شروع به پاک کردن همه چیز می‌کنید و دوباره پاسخ‌ها را سایه می‌زنید.
از این اشتباه استرس‌زا اجتناب کنید. همیشه پاسخ انتخابی خود را هم در دفترچه‌ی آزمون و هم در برگه‌ی پاسخنامه علامت بزنید. فقط یک ثانیه وقت میبرد تا نگاه کنید و مطمئن شوید که پاسخ‌هایتان برای هر سوال در جای خودش قرار دارد. فراموش نکنید که شما برای شرکت در آزمون‌هایتان سخت کار کرده‌اید، پس اجازه ندهید یک خطای قابل اجتناب مانع کسب نمره یا رتبه‌ی خوب شود.
راهبردهای پاسخگویی به سوالات صحیح-غلط
معمولاً در سوالات صحیح-غلط، سوال به صورت یک جمله‌ی ناتمام نوشته میشود و به دنبال آن تعدادی جواب قرار دارد. در این سوال‌ها هر یک از جواب‌های پیشنهادی باید به‌عنوان صحیح یا غلط مورد قضاوت قرار بگیرد.
(1) مراقب نکات منفی باشید
کلمات منفی مانند «نمی‌تواند»، «نمی‌خواهد» و … اغلب گمراه‌کننده هستند. اگر خیلی سریع پاسخ دهید، ممکن است سؤال را با معنای مخالف آن اشتباه بگیرید. این سوالات را با دقت بیشتر بخوانید.
(2) حدس بزنید!
اگر آزمون نمره‌ی منفی ندارد، هیچ سوالی را بی‌پاسخ نگذارید. این نکته به‌خصوص در مورد سوالات صحیح و غلط به کار می‌آید، زیرا شانس شما برای حدس درست، 50/50 است.
اگر اصلاً وقت ندارید تا سؤالات باقی‌مانده را بخوانید، گزینه‌ی «صحیح» را انتخاب کنید. مطالعات نشان می‌دهد که بیش از نیمی از موارد پاسخ درست، گزینه‌ی «صحیح» است.
نکات بیشتر در مورد شرکت در آزمون
اکنون که نکاتی را برای پاسخگویی به انواع مختلف سؤالات مرور کردیم، در اینجا برخی از نکات و راهکارهای موثر در مورد نحوه‌ی شرکت در امتحانات را ارائه می‌دهیم:
راهبردهای موثر در مورد آماده شدن برای آزمون
روانشناسان حوزه‌ی آموزش، مطالعهی شب امتحانی را موثر و مفید قلمداد نمی‌کنند. امروزه تأکید بیشتر بر ارائه‌ی راهکارهایی است که یک دانش‌آموز را به یک یادگیرنده‌ی موثر مبدل می‌کند. در ادامه برخی از این راهکارها و نکات ذکر شده‌اند:
(1) اعتماد به نفس خود را افزایش دهید
اعتماد به نفس یک مهارت است – نه احساسی گذرا. آزمون‌دهندگان با اعتماد به نفس، روی نمرات خوب متمرکز نمی‌شوند. بلکه در عوض، میدانند که اشتباه کردن ایرادی ندارد، البته به شرطی که از اشتباهاتمان درس بگیریم. آنها میدانند که هدف پیشرفت است نه کمال.
ممکن است فکر کنید: «این عالی به نظر می‌رسد، اما چگونه می‌توانم اعتماد به نفس بیشتری داشته باشم؟». می‌توانید یک جمله‌ی مثبت در مورد خودتان انتخاب کنید و مرتباً آن را با خود تکرار کنید. مثلاً: «من سخت کوش هستم»، «من قادر به کسب نمرات خوب هستم»، «من منضبط هستم».
این جملات آرزویی نیستند. مطالعات نشان می‌دهد که تکرار جملات مثبت می‌تواند اعصاب را آرام کند، اعتماد به نفس را افزایش دهد و شانس شما را برای کسب یک نتیجه مثبت افزایش دهد.
وقتی احساس می‌کنید که اضطراب شما رو به افزایش است، نفسهای آهسته و عمیق بکشید و جمله‌ی مثبت خود را تکرار کنید. اعتماد به نفس مانند هر مهارت دیگری است – نیاز به تمرین دارد. به خودتان زمان بدهید تا اعتماد به نفس خود را در هنگام آزمون دادن افزایش دهید. تاثیر مثبت این راهکار را خیلی زود مشاهده خواهید کرد.
در عین حال باید بدانید طبیعی است که پس از شکست در یک آزمون رقابتی، غمگین باشید و روحیه‌‌ی خود را از دست بدهید. با مطالعهی مقاله‌ی «با احساس شکست بعد از آزمون چه کنیم؟» با نحوه‌ی رویارویی با این احساس غم و شکست به نحو سازنده آشنا شوید.
(2) روش‌های صحیح مطالعه را در پیش بگیرید
اگر می‌خواهید نمرات خوبی کسب کنید، باید مطالب درسی را درک کنید. یک برنامهی مطالعه تنظیم کنید. برنامه‌ریزی به شما کمک می‌کند تا متمرکز بمانید، زمان خود را عاقلانه مدیریت کنید و حواس‌پرتی را از بین ببرید.
اپلیکیشن صددرصد رایگان «هم‌درس» امکاناتی نظیر برنامه‌ریزی، تعیین زمان‌های استراحت، رفع اشکال هوشمند و یادآوری مرور مطالب بر اساس منحنی فراموشی را در اختیار دانشآموزان قرار می‌دهد. روی تصویر زیر کلیک کنید و این برنامهی هوشمند را دریافت کنید.
مطالعهی مقالات «راهکارهای کسب موفقیت در مدرسه»، «13 روش برای افزایش سرعت یادگیری»، «روش مطالعه sq5r» و «5 عادت برای مطالعه موثر» به شما کمک می‌کند تا با روش‌های به روز در زمینه‌ی روش‌های مطالعه و برنامه‌ریزی آشنا شوید.
(3) برخیزید و حرکت کنید!
مغز شما ورزش را دوست دارد. بیست دقیقه فعالیت برای بهبود عملکردهای مهم مغز مانند حافظه، تمرکز و تفکر کافی است. ورزش منظم همچنین به شما کمک می‌کند استرس و اضطراب را مدیریت کنید، که بخش مهمی از سلامت روان شما را تشکیل می‌دهد.
تحقیقات نشان داده‌اند که فعالیت بدنی در مغز شما دو هورمون دوپامین و سروتونین را آزاد می‌کند که خلق و خوی شما را بهبود می‌بخشد. ورزش را جزئی از برنامه قبل از امتحان قرار دهید. قبل از امتحان، یک پیاده‌روی سریع کوتاه انجام دهید یا یک نوع ورزش دیگر انجام دهید. [منبع]
برای آشنایی بیشتر با نقش ورزش در عملکرد بهتر دانشآموزان، مقاله‌ی «نقش فعالیت بدنی در سلامت دانش آموزان» را مطالعه کنید.
نتیجه‌گیری
بخش زیادی از اضطراب دانشآموزان در دوره‌ی امتحانات، ناشی از عدم آگاهی آنها دربارهی شیوه‌ها و تکنیکهای صحیح پاسخگویی به انواع سوالات امتحانی یا نحوه‌ی صحیح مطالعه است. در این مقاله مهم‌ترین نکات در این زمینه‌ها به شما ارائه شد. اما در عین توجه به این نکات، لازم است تا پیش از آغاز امتحان نیز نکاتی را رعایت کنید تا با کم‌ترین میزان اضطراب روبرو شوید.
سعی کنید موفقیت را تجسم کنید و جملات تاکیدی مثبت را در ذهن خود تکرار کنید. سعی کنید یک روال دائمی برای صبح داشته باشید که شامل مواردی مانند؛ خوردن یک صبحانه‌ی سالم، انجام ورزش سبک، استفاده از سرویس بهداشتی قبل از کلاس و ورود به مدرسه یک ربع پیش از آغاز کلاس، میشود. فهرستی از همه‌ی لوازمی که برای آزمون نیاز دارید، تهیه کنید. از مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های حاوی کافئین مثل قهوه و چای در روز امتحان، خودداری کنید. کافئین بیش از حد می‌تواند باعث اضطراب، سردرد، افت انرژی و عصبانیت شود که همه‌ی اینها بر وضوح ذهنی شما تأثیر منفی می‌گذارد.
اگر می‌خواهید با دلایل اصلی بروز اضطراب آزمون آشنا شوید و راهکارهایی برای کاهش اضطراب در حین آزمون به دست آورید، مطالعهی مقاله‌ی «راه های کاهش اضطراب امتحان در دانش آموزان» مفید خواهد بود.
سوالات متداول
یاد بگیرید چگونه مطالعهی کارآمد داشته باشید، شب امتحانی نباشید و سعی کنید در یک مکان مشخص و تکراری مطالعه کنید تا یادآوری مطالب آسانتر شود، یک برنامهی ثابت برای پیش از آزمونها داشته باشید، دربارهی اضطراب خود با معلم صحبت کنید، از تکنیکهای تمدد اعصاب مانند کشیدن نفسهای عمیق استفاده کنید، تغذیهی سالم و کافی داشته باشید، هر روز کمی ورزش کنید و به قدر کفایت بخوابید.
اضطراب آزمون دلایل متعدد و متنوعی دارد. گاهی دانشآموزان به دلیل ترس از اینکه نتوانند انتظارات افراد مهم زندگی خود را برآورده کنند، دچار این اضطراب میشوند. گاهی نگران این هستند که اگر موفق نشوند محبت افرادی را که به آنها اهمیت میدهند از دست خواهند داد. همچنین برخی دانشآموزان نمرات درسی خود را بخشی از ارزش شخصی خود میدانند و بنابراین دچار اضطراب شدید میشوند.
یکی از انواع اضطراب امتحان، اضطراب جسمی است، یعنی چیزی که شما احساس می‌کنید. نوع دوم اضطراب امتحان، شناختی است که مربوط به مسائلی است که شما به آن فکر می‌کنید. علائم فیزیکی اضطراب امتحان عبارتند از: تعریق، لرزش و ضربان قلب تند. راهکارهای موثر برای کاهش اضطراب امتحان کدامند؟
چه چیزی باعث اضطراب امتحان در دانشآموزان میشود؟
انواع اضطراب امتحان کدامند و چه علائمی دارند؟
