روش صحیح استفاده از گام به گام کتب درسی چیست؟
گام به گام یا حلالمسائل کتابهای درسی معمولاً برای دانشآموزان دبیرستانی، یک منبع مفید و جذاب هستند. این کتابها و جزوات به آنها کمک می‌کنند که مسائل مختلف را با استفاده از قوانین و مفاهیم پایه حل کنند و روش‌های مختلف حل مسئله‌ها و تمرینهای کتاب درسی را بیاموزند. اما این کتابها اگر به نحو صحیح استفاده نشوند، می‌توانند خطرات و مشکلاتی را نیز به همراه داشته باشند.
بعضی از دانشآموزان فکر می‌کنند که با خواندن حلالمسائل یا گام به گام کتابهای درسی، می‌توانند درس را بفهمند و برای آزمون‌ها آماده شوند. اما این روش درست نیست. زیرا خواندن حلالمسائل یا گام به گام، فقط به شما نشان می‌دهد که چگونه باید یک مسئله‌ی خاص را حل کرد، اما به شما چرایی و علت آن را توضیح نمی‌دهد. همچنین، این روش ممکن است باعث شود که شما به جای فکر و تحلیل به عادت بد تقلید و تکرار کردن راه‌حل‌های آماده رو بیاورید.
چگونه باید از حلالمسائل یا گام به گام به نحو صحیح استفاده کرد؟
اولین قدم این است که شما باید خودتان سعی کنید که مسئله یا تمرینات کتاب را حل کنید، بدون اینکه به حلالمسائل یا گام به گام کتاب درسی نگاه کنید. برای این منظور، شما باید مسئله، تمرین یا فعالیت کتاب درسی را با دقت بخوانید، داده‌ها و پرسش‌های آن را شناسایی کنید و با استفاده از قدرت تحلیل خود و وقت‌گذاری تلاش کنید تا به پاسخ صحیح برسید.
در ادامه راهکارهایی به شما ارائه داده‌ایم که بتوانید با بهره‌گیری از آنها به روش صحیح از حلالمسائل یا گام به گام استفاده کنید:
✔️ اگر دوست، برادر، خواهر یا پدر و مادر آموزش دیده‌ای دارید که بتواند پاسخ‌های شما را با حلالمسائل یا گام به گام برای شما مقایسه کند، به طوری که شما واقعاً گام به گام را مطالعه نکنید، ممکن است برای موضوعات خاصی مفیدتر باشد.
✔️ در حالی که حلالمسائل یا گام به گام در کنار شما باز است، روی تکالیف خود کار نکنید. حلالمسائل را در جایی قرار دهید که دور از دسترس باشد تا فقط در صورت نیاز به آن مراجعه کنید.
✔️ از حلالمسائل یا گام به گام برای بررسی ساده‌ی پاسخ‌ها استفاده نکنید. اگر پاسخ شما درست است، در صورت تمایل با مراجعه به گام به گام و راهنما روش خود را با روش ارائه شده مقایسه کنید.
✔️ قبل از کمک گرفتن از حلالمسائل یا گام به گام، حداقل دو مهلت 15 دقیقه‌ای جداگانه به خود بدهید و برای حل تکلیف دشوار خود تلاش کنید. اگر اولین تلاش شما برای حل یک مسئله یا تمرین ناموفق بود، به انجام تکلیف ادامه دهید. به ذهن خود فرصت دهید تا ناخودآگاه روی آن مسئله‌ی خاص کار کند! بعداً به مسئله برگردید و دوباره سعی کنید آن را حل کنید. ممکن است پس از کار بر روی مسائل دیگر، دیدگاه‌های تازه‌ای به دست آورده باشید.
✔️ اگر احساس می‌کنید نیاز دارید به حلالمسائل یا گام به گام مراجعه کنید، حداقل مقدار راهنمایی لازم را برای کمک به شما برای رفتن به مرحله‌ی بعدی جستجو کنید. سپس به حل مسئله‌ی خود ادامه دهید. اگر در مورد یک تمرین یا بیش از دو بار نیاز به مراجعه به دفترچه راهنما دارید، احتمالاً آشنایی کافی با مبحث ندارید. قبل از ادامه دادن به حل تمرینات، توقف کنید و یکبار دیگر از روی جزوههای خود بخوانید.
✔️ اگر برای کمک به حل یک تمرین یا مسئله به حلالمسائل یا گام به گام نیاز داشتید، دوباره مسئله را از ابتدا تا انتها کار کنید. مطمئن شوید که نمی‌توانید بدون کمک مشکل را حل کنید. سپس مشکل را علامت بزنید و روز بعد دوباره برای حل آن تلاش کنید.
✔️ در مورد تمرینها و مسائل ساده‌ی کتاب که پیچیدگی خاصی ندارند، اگر اصلاً نمی‌دانید چه کاری باید انجام دهید، آمادگی شروع تکالیف خود را ندارید. متن کتاب، جزوهها و یادداشت‌های خود را مطالعه کنید تا زمانی که درک کافی داشته باشید. اجازه ندهید حلالمسائل یا گام به گام شما را در این مرحله‌ی اولیه راهنمایی کند.
✔️ اگر متوجه شدید که بیش از 10 درصد از تکالیف خود را با مراجعه به حلالمسائل و گام به گام حل می‌کنید یا در مورد مشکلی خیلی سریع به آن مراجعه می کنید، احتمالاً از آن سوء استفاده می‌کنید. فراموش نکنید که حلالمسائل در طول امتحان در دسترس شما نیست. اگر بدون کمک گرفتن از آن قادر به انجام تکالیف خود نیستید، هنوز مطالب را یاد نگرفته‌اید و امتحان برای شما دشوار خواهد بود.
نتیجه‌گیری
اگر به منابع گام به گام و حلالمسائل علاقه دارید، باید بدانید که مراجعه‌ی مکرر و خیلی زود به این منابع ممکن است شما را با مشکلاتی مواجه کند. دانش‌آموزانی که این کار را انجام میدهند، با وجود اینکه تمام تکالیف را کامل کرده‌اند، معمولاً در امتحانات دچار مشکل می‌شوند. مثلاً برای یادگیری درسی مانند ریاضیات باید تا حدی ناامید شوید و با پشتکار به حل مسائل بپردازید تا با تکرار و تحلیل چندباره به پاسخ برسید. سعی کنید رویکردهای مختلفی را به کار بگیرید که برخی از آنها ممکن است به بن‌‌بست منجر شوند، تا زمانی که راه‌حلی پیدا شود. این فرآیند ممکن است زمان بر باشد، اما مهم است که بدون اتکا به کمک از آن عبور کنید.
اگر در مراحل اول حل تمرینات کتاب به گام به گام یا حلالمسائل وابسته هستید، یک مهارت حل مسئله‌ی ضروری را یاد نمی‌گیرید و احتمالاً در امتحانات موفق نخواهید شد. درک راه‌حل‌های ارائه شده در حلالمسائل و گام به گام، معادل یادگیری مباحث نیست. گام به گام و حلالمسائل می‌تواند یادگیری را تشویق کند و احتمال موفقیت را افزایش دهد، اما اگر به شیوهی درست از آنها استفاده نکنید، می‌توانند یادگیری شما را با اختلال مواجه کنند. همه چیز به نحوه‌ی استفادهی شما بستگی دارد. با استفاده نامناسب از گام به گام، در واقع می‌توانید تلاش‌های خود را برای یادگیری مطالب و عملکرد خوب در امتحانات خراب کنید.
سوال‌های متداول
در جزوهها و کتابهای گام به گام یا حلالمسائل، پاسخ تمرینها، مسائل و فعالیتهای کتابهای درسی ارائه شده است. در این کتابها تکنیکهایی برای حل تمرینهای ارائه شده در کتاب درسی نیز وجود دارد.
استفاده از کتابها یا جزواتی که بهعنوان گام به گام یا حل المسائل، پاسخ تمرینهای کتابهای درسی را ارائه میدهند، برای انجام تکالیف کار درستی نیست. این منابع فقط زمانی مفید هستند که برای تمرین به کار بروند تا مهارتهای خود را افزایش دهید و آنچه را که در کلاس آموختهاید به کار ببرید. همچنین استفاده از آنها برای آشنایی با مراحل حل تمریناتی که پیشتر تلاش خود را برای حل آنها به کار گرفتهاید، مفید است.
جزوهها و کتابهای گام به گام یا حلالمسائل به خودی خود مضر یا مفید نیستند. همه چیز بستگی به روش استفادهی هر دانشآموز از این منابع دارد. اگر دانشآموز به خوبی به مطالعهی درسی بپردازد و از گام به گام برای حل تکالیف خود استفاده نکند، احتمالاً درگیر مضررات این منابع نمیشود. مراجعه به این منابع همگامی مفید است که صرفاً برای تمرین یا آشنایی با شیوهی حل مسائلی استفاده شود که دانشآموز پیشتر برای حل آنها تلاش خود را کرده است. کتابها و جزوههای گام به گام کتابهای درسی چه هستند؟
استفاده از گام به گام یا حلالمسائل کتابهای درسی چه زمانی سودمند است؟
آیا استفاده از گام به گام یا حلالمسائل برای دانشآموزان مضر است؟
