چگونه از درس خواندن لذت ببریم؟
آیا درس خواندن برای شما کار سختی است؟ اگر هنگام مطالعه احساس بی‌انگیزگی، بی‌حوصلگی یا اضطراب میکنید، باید بدانید که تنها نیستید. درس خواندن بخش اصلی زندگی یک دانش‌آموز یا دانشجو است و فواید خود را دارد. درس خواندن به شما کمک می‌کند تا نمرات خوبی کسب کنید، چیزهای جدید یاد بگیرید و مهارت‌های لازم برای زندگی را بسازید. با این حال گاهی بی‌حوصلگی یا اضطراب درس خواندن را به یک معضل بزرگ مبدل می‌کند.
اما پژوهشگران می‌گویند هر دانش‌آموزی می‌تواند یاد بگیرد که ساعات مطالعه خود را به ساعاتی سازنده و سرگرم‌کننده تبدیل کند. بله، مطالعه می‌تواند سرگرم کننده باشد و ما در این مقاله راهکارهایی برای تحقق این امر ذکر کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
راهکار اول: از گفتن «من باید درس بخوانم» خودداری کنید
گاهی اوقات، ممکن است به اندازه کافی به کلماتی که به خود می‌گوییم توجه نکنیم. اما این کلمات میتوانند نحوه‌ی نگرش ما به خود و موقعیت‌های زندگی‌مان را شکل دهند. دفعه‌ی بعد که امتحانی پیش رو دارید، ببینید که چگونه در مورد آن با خودتان صحبت میکنید.
ممکن است چنین چیزی بگویید: «من باید برای امتحان درس بخوانم.» هنگامی که این جمله را می‌گویید، مغز شما به این فکر می‌کند که مطالعه را به عنوان کاری در نظر بگیرد که باید انجام دهید، نه کاری که خودتان انتخاب کرده‌اید که انجام دهید.
به جای آن چه باید گفت؟ «باید» را با «انتخاب می‌کنم» یا «میتوانم» جایگزین کنید. وقتی می‌گویید: «من انتخاب می‌کنم برای امتحان درس بخوانم»، یادآور این است که هیچ کس شما را مجبور به مطالعه نمی‌کند. این تصمیمی است که خودتان باید بگیرید. وقتی می‌گویید: «من میتوانم برای امتحان درس بخوانم»، به خود یادآوری میکنید که میلیون ها کودک و نوجوان در سراسر جهان وجود دارند که می‌خواهند به مدرسه بروند، اما این فرصت را ندارند.
رهکار دوم: به خودتان یادآوری کنید که نمره مهم‌ترین مسئله نیست
بین دانش‌آموزان درسخوان، تمرکز بیش از حد بر نمرات معمول است. این قابل درک است که شما از دیدن بالا رفتن نمرات امتحانی خود یا دریافت تعریف و تمجید از معلمان و والدین خود، رضایتی به دست می‌آورید.
گرفتن نمرات خوب یک هدف مثبت است و ارزش تلاش را دارد. اما این تنها بخش مهم زندگی شما نیست. متمرکز شدن روی نمرات فقط منجر به استرس غیرضروری می‌شود. این موضوع به عملکرد تحصیلی شما نیز آسیب می‌رساند.
راهکار سوم: در بازههای زمانی کوتاه‌تری مطالعه کنید
آیا تا کنون در هنگام درس خواندن متوجه شده‌اید که تمرکز شما پس از 45 یا 60 دقیقه مطالعه، کاهش می‌یابد؟ تحت فشار قرار دادن خود برای مطالعهی طولانی‌مدت، لذت یادگیری را از بین میبرد.
یک راهکار عملی برای حل مشکل این است که جلسات مطالعهی خود را به بخش‌های کوتاه‌تر تقسیم کنید. شما می‌توانید روشی به نام تکنیک پومودورو را پیاده سازی کنید. این تکنیک ابزاری ساده و در عین حال موثر برای کار متمرکز است. برای اجرای روش پومودورو باید:
- یک هدف مشخص برای جلسهی مطالعه خود تعیین کنید.
- تایمر را برای 25 دقیقه تنظیم کنید.
- تا زمانی که تایمر زنگ بخورد، فقط روی مطالعه متمرکز باشید.
- پنج دقیقه استراحت کنید. (برای استراحت نیز یک تایمر تنظیم کنید.)
- مراحل ذکر شده در بالا را تکرار کنید.
- هر چهار دور، 15 تا 30 دقیقه استراحت کنید.
راهکار چهارم: وظایف و تکالیفی که انجام داده‌اید را یادداشت کنید
همه‌ی ما در مورد فهرست کردن کارهای روزانه در برنامهریزی شنیده‌ایم، اما تهیه‌ی یک فهرست دیگر نیز اهمیت دارد: فهرست «انجام شد». کارها و تکالیفی که انجام داده‌اید را ثبت کنید. شما می‌توانید این وظایف را بر اساس تاریخ تکمیل آن‌ها سازماندهی کنید.
اما فهرست «انجام شد» چگونه کمک می‌کند؟ این فهرست به شما یادآوری می‌کند که به خاطر زحماتی که کشیده‌اید و فعالیت‌هایی که به انجام رسانده‌اید، قدردان خود باشید. نگه داشتن فهرست «انجام شد» باعث می‌شود انگیزه‌ی بیشتری داشته باشید.
در صورتی که نتوانید به یاد بیاورید که کدام یک از تکالیف تکمیل شده است و چه فعالیت‌هایی هنوز در دست اقدام هستند، وجود این فهرست به شما این امکان را می‌دهد تا پیگیر انجام وظایف خود باشید.
راهکار پنجم: حس کنجکاوی را در خود پرورش دهید
اگر میخواهید از مطالعه لذت ببرید، باید فراتر از یادگیری سطحی بروید. درست است که بخش قابل‌توجهی از درس خواندن شامل مطالعهی مطالبی است که به شما آموزش داده شده است و باید نکات مهم آن را به خاطر بسپارید، اما این خیلی سریع خسته‌کننده می‌شود، اینطور نیست؟
پس در عوض می‌توانید در طول فرآیند یادگیری از خود سوال بپرسید. این یک راه موثر برای درک مفاهیم جدید است. مطالعات نشان داده‌اند که دانش‌آموزای که در طول فرآیند یادگیری از خود سؤال می‌پرسند و به آن‌ها پاسخ می‌دهند، مطالب را بهتر یاد می‌گیرند. از اهمیت خودآزمایی و تمرین در این مقاله بیشتر بخوانید: «یادگیری مبتنی بر تمرین چیست؟ | اهمیت خودارزیابی در یادگیری».
در ادامه چند سوال ذکر شده است که می‌توانید در حین مطالعه از خود بپرسید:
- این مفهوم جدید چگونه با آنچه قبلاً می‌دانستم مرتبط است؟
- چگونه می‌توان این اطلاعات را در دنیای واقعی به کار برد؟
- چند نمونه واقعی از این نظریه در عمل چیست؟
- این مفهوم یا نظریه چگونه کشف شد؟
اگر با سؤالی مواجه شدید که نمی‌توانید به آن پاسخ دهید، یک جستجوی آنلاین سریع احتمالاً پاسخی به شما می‌دهد.
راهکار ششم: در یادداشتبرداری خلاقیت به خرج دهید
می‌توانید از برنامه‌های یادداشتبرداری دیجیتال استفاده کنید تا یادداشت‌های خود را برای خواندن لذتبخشتر کنید. به عنوان مثال، می‌توانید رنگ‌ها، نمودارها، نمادها و فونت‌های خلاقانه را به یک بوم دیجیتال اضافه کنید. اگر ترجیح می‌دهید با قلم و کاغذ یادداشت برداری کنید، سعی کنید از هایلایت یا نشانگرهای رنگارنگ برای جلب توجه خود به نکات کلیدی استفاده کنید.
نتایج برخی از تحقیقات حاکی از آن بوده است که کد رنگی می‌تواند توجه و حافظه‌ی شما را هنگام مطالعه بهبود ببخشد. استفاده از رنگ همچنین می‌تواند باعث بهبود نحوه‌ی پردازش و سازماندهی اطلاعات توسط مغز شما شود.
نقشه‌های ذهنی راه دیگری برای زنده کردن یادداشت‌های شما هستند. نقشه‌های ذهنی نمودارهایی هستند که مفاهیم و ایده‌ها را نشان می‌دهند. نقشه‌های ذهنی نشان می‌دهند که چگونه این مفاهیم و ایده‌ها به یک موضوع اصلی و به یکدیگر مرتبط می‌شوند.
نقشه‌های ذهنی میتوانند با ساختاردهی واضح اطلاعات، یادگیری شهودی را تقویت کنند. با مطالعهی مقاله‌ی «چگونه به طور موثر یادداشت برداری کنیم»، با روشهای مختلف یادداشتبرداری و مزایای آن‌ها بیشتر آشنا شوید.
راهکار هفتم: لوازم‌التحریر مورد علاقه خود را تهیه کنید
اگر به لوازم‌التحریری که در حین مطالعه استفاده میکنید علاقه داشته باشید، روند مطالعه سرگرمکنندهتر خواهد شد.
با استفاده از لوازم‌التحریری مانند؛ ماژیک‌های شبرنگ (هایلایترهای) خاص، گیره‌های کاغذی با اشکال منحصر به فرد، نوارهای کاغذی چسب، کاغذهای یادداشتبرداری رنگارنگ و خودکارهای رنگی یا روان‌نویس، می‌توانید یادداشتبرداری را هیجان‌انگیزتر کنید.
راهکار هشتم: یک گروه مطالعهی با انگیزه پیدا کنید
یکی از راههای کسب موفقیت تحصیلی، مطالعه با دوستانی است که اهداف مشابهی با شما دارند. این جلسات مطالعه می‌تواند به صورت آنلاین یا حضوری انجام شود.
گروه‌های مطالعه مفید هستند، زیرا مسئولیت‌پذیری می‌تواند نقش بزرگی در ایجاد عادات مطالعه درست داشته باشد. با تصمیم گیری در مورد اینکه چه زمانی با هم به صورت هفتگی مطالعه خواهید کرد، شروع کنید. سپس، می‌توانید با تشویق همه برای حضور در هر جلسهی مطالعه، یکدیگر را پاسخگو نگه دارید.
جلسات مطالعهی گروهی به از بین رفتن یکنواختی در هنگام مطالعه کمک می‌کند. از طریق این جلسات، از دوستان خود یاد خواهید گرفت و همچنین می‌توانید یادداشت‌هایتان را با هم مقایسه کنید.
راهکار نهم: به موسیقی گوش دهید (اما در مورد انتخاب موسیقی دقت کنید)
گوش دادن به موسیقی می‌تواند به کاهش استرس کمک کند. همچنین می‌تواند تمرکز را بهبود ببخشد و یادگیری را افزایش دهد. اما هنگام تنظیم فهرست پخش موسیقی در هنگام مطالعه، باید محتاط باشید. همه‌ی انواع موسیقی مفید نیستند. انواع خاصی از موسیقی می‌تواند حواس را پرت کند.
موسیقی با صدای بلند و سریع (مخصوصا آهنگ‌های دارای متن) می‌تواند تمرکز را کاهش دهد. در مقابل، موسیقی پس‌زمینه ملایم و آهسته بدون متن می‌تواند تمرکز را بهبود ببخشد.
با مطالعهی مقاله‌ی «چگونه بدون حواس پرتی درس بخوانیم» با مهم‌ترین نکات برای کاهش عوامل حواس‌پرتی در هنگام مطالعه، آشنا شوید. همچنین برای آشنایی با 10 نکته‌ی موثر برای ایجاد فضای مطالعهی ایده‌‌آل، مقاله‌ی «کجا درس بخوانیم؟» را مطالعه کنید.
راهکار دهم: مواد آموزشی تعاملی را در برنامه‌ی مطالعه خود ادغام کنید
پایبندی به یک قالب یادگیری می‌تواند خسته‌کننده شود. به همین دلیل این ایده‌ی خوبی است که همه چیز را با هم مخلوط کنید. اگر به اینترنت دسترسی دارید، هزاران منبع رایگان در دسترس شماست.
این منابع ممکن است به شکل‌های زیر باشند:
- آموزش دروس تصویری
- سخنرانی‌های تعاملی
- کاربرگ‌های قابل چاپ
- اپلیکیشن‌ها و بازی‌های آموزشی
- منابع مطالعاتی قابل دانلود
- آزمون‌های آنلاین
- فلش‌کارت‌های آنلاین و قابل چاپ
حداقل از چند مورد از انواع مواد آموزشی استفاده کنید تا جلسات مطالعهی خود را جذاب‌تر کنید. یکی از منابع آنلاین رایگان و قابل استفاده برای دانش‌آموزان ایرانی، اپلیکیشن آموزشی هم‌درس است. این اپلیکیشن علاوه بر ارائه‌ی آزمون‌ها و سوالات رایگان برای خودآزمایی، قابلیت برنامهریزی خودکار، رفع اشکال هوشمند و ساخت و مطالعهی فلش‌کارت را در اختیار شما می‌گذارد. [منبع]
نتیجه‌گیری
بسیاری از دانش‌آموزان مطالعه را استرس‌زا و خسته کننده می‌دانند. اما لازم نیست اینگونه باشد. مطالعه می‌تواند سرگرم کننده باشد. همه چیز به طرز فکر شما و نحوه‌ی برخورد شما با هر جلسهی مطالعه بستگی دارد.
نکاتی که در این مقاله مطرح شد را در نظر بگیرید و آن‌ها را در هفته‌های آینده به کار ببرید. بدین‌ترتیب از روند یادگیری لذت بیشتری خواهید برد!
سوالات متداول
راهکارهای زیادی در این زمینه وجود دارد، مثلاً یک جلسهی مطالعه با دوستان ترتیب دهید. وقتی دوستی را برای همراهی دعوت میکنید، جلسات مطالعهی شما میتوانند به شما انگیزه دهند و لذتبخشتر باشند. سعی کنید در بازههای زمانی کوتاه ولی با تمرکز بیشتر درس بخوانید، در حین مطالعه تنقلات سالم بخورید و به قدر کافی استراحت کنید، همچنین در زمینهی روشهای یادگیری جدید و راههای تقویت حافظه اطلاعاتی کسب کنید.
اگر بتوانید یاد بگیرید که از مطالعه لذت ببرید، دنیای بسیار بزرگتری از فرصت‌ها پیش روی شما قرار خواهد گرفت. نه فقط در مدرسه و کلاس، بلکه در زندگی. کسانی که عمیقاً از یادگیری چیزهای جدید لذت می‌برند، میتوانند به کار خود سرعت بخشند و نقاط قوت و اعتماد به نفس بیشتری در خود ایجاد کنند.
یکی از دلایلی که حوصله شما سر میرود شاید این باشد که نمیدانید جلسهی مطالعهی شما باید به کجا ختم شود یا دقیقاً نیاز است که در فرصتی که دارید چه کارهایی را انجام دهید. از قبل برنامهریزی کنید و آنچه را که میخواهید انجام دهید قبل از شروع مطالعه در ذهن خود داشته باشید. آنچه را که میدانید برای رسیدن به آن نیاز دارید و مدت زمانی که برای تکمیل آن نیاز دارید را طرح ریزی کنید. چگونه میتوانم درس خواندن را سرگرمکنندهتر کرد؟
لذت بردن از درس خواندن چه فایده‌ای دارد؟
چرا هنگام درس خواندن حوصلهام سر میرود؟
