چگونه به طور موثر یادداشت برداری کنیم

یادداشت‌برداری موثر از محتوای درسی که معلم سر کلاس ارائه می‌دهد، آسان نیست. دانستن اینکه چه چیزی باید یادداشت شود و اینکه چگونه این مطالب سازماندهی شوند، می‌تواند برای دانش‌آموزان گیج‌کننده باشد. شاید هنگام یادداشت‌برداری در کلاس احساس کنید که دائماً عقب هستید زیرا نمی‌توانید در حین صحبت کردن معلم به اندازه‌ی کافی سریع یادداشت‌برداری کنید.

یادگیری نحوه‌ی صحیح یادداشت‌برداری آسان‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. با یادگیری تکنیک‌های صحیح یادداشت‌برداری، می‌توانید تمرکز خود را در کلاس بهبود ببخشید و در جلسات آزمون، اطلاعات را به طرز موثرتری به خاطر بیاورید. ما در این مقاله، سبک‌های مختلف یادداشت‌برداری را بررسی می‌کنیم، تا بتوانید شیوه‌ای را انتخاب کنید که بهترین کاربرد را برای شما دارد. سپس، 12 نکته‌ی برتر برای یادداشت‌برداری بهتر ارائه خواهد شد.

سبک‌های مختلف یادداشت برداری

هیچ تکنیک کاملی برای یادداشت‌برداری وجود ندارد. شما می‌توانید روش‌های محبوبی که در ادامه می‌آید را امتحان کنید تا مشخص شود کدام شیوه بیشتر به کار شما می‎‌آید.

ممکن است بخواهید از روش‌های مختلف یادداشت‌برداری برای موقعیت‌ها و موضوعات مختلف استفاده کنید. استفاده از چنین رویکردی عالی است.  آنچه بیش از همه اهمیت دارد این است که یادداشت‌هایتان به شما کمک کند که اطلاعات را راحت‌تر درک کرده و به خاطر بسپارید.

خلاصه‌نویسی یا ایجاد طرح کلی از درس

خلاصه‌نویسی روشی مفید برای تجزیه‌ی مطالب پیچیده به بخش‌های منطقی و کوچک است. به کار گیری این روش، یک ساختار منظم و سلسله مراتبی ایجاد می‌کند. به این ترتیب، می‌توانید به راحتی مطالب اصلی درس و اطلاعات پشتیبانی کننده‌ی مطالب را از یکدیگر تفکیک کنید.

استفاده از اعداد، نقطه یا خط تیره در ابتدای هر مبحث برای ساختاربندی یادداشت شما ضروری نیست، اما مفید است. ایجاد طرح کلی یکی از محبوب‌ترین روش‌های یادداشت‌برداری است. یادگیری آن آسان است و برای اکثر موضوعات به خوبی کار می‌کند.

اما این روش ممکن است برای موضوعاتی که از ساختار خطی پیروی نمی‌کنند، مناسب نباشد.

روش کرنل

روش کرنل یک شیوه‌ی ساده برای یادداشت‌برداری، سازماندهی و مرور مطالب است. این تکنیک در دانشگاه کرنل در دهه‌ی 1950 ایجاد شد و روشی محبوب برای یادداشت‌برداری است.

نحوه‌ی کار با روش کرنل بدین صورت است:

1. یک ورق کاغذ را به چهار قسمت تقسیم کنید: یک قسمت کوچک در بالا و پایین با دو ستون در بین. عرض ستون سمت راست باید حدود سه برابر ستون سمت چپ باشد.
2. قسمت بالا برای عنوان یا سر صفحه (هدر) است تا بتوانید یادداشت‌های خود را مرتب نگه دارید.
3. یادداشت‌های شما در دو ستون قرار می‌گیرند.
4. از ستون سمت چپ برای سؤالات، ایده‌ها یا موضوعات اصلی استفاده کنید. ستون سمت راست ستون اصلی یادداشت برداری شماست. در نهایت، تمام اطلاعات را در فضای خالی پایین خلاصه کنید.
5. وقتی یادداشت های خود را بعد از کلاس مرور می کنید، به ستون سمت چپ بازگردید تا ارتباط برقرار کنید و حقایق یا بینش‌های کلیدی را یادداشت کنید.

بسیاری از دانش‌آموزان استفاده از روش کرنل را لذت‌بخش می‌دانند، زیرا یادداشت‌های آن‌ها به یک راهنمای مطالعه‌ی مفید تبدیل می‌شود. به سادگی می‌توانید یادداشت‌های خود را در ستون سمت راست، با دست بپوشانید، سپس از سوالات و نشانه‌های ستون سمت چپ برای یادآوری اطلاعات کلیدی استفاده کنید.

مانند خلاصه‌نویسی (طرح کلی)، روش کرنل ممکن است برای هر موضوعی مناسب نباشد.

ایجاد نقشه ذهنی

آیا شما یک یادگیرنده بصری هستید؟ اگر چنین باشید، ممکن است دوست داشته باشید هنگام یادداشت‌برداری از نقشه‌های ذهنی استفاده کنید. این شیوه‌ی یادداشت‌برداری یک تکنیک نموداری است که برای نشان دادن ارتباط بین مفاهیم کلیدی استفاده می‌شود.

شما می‌توانید نقشه ذهنی را به‌عنوان یک درخت در نظر بگیرید. موضوع اصلی درس «تنه‌ی درخت» است – آن را در مرکز صفحه‌ی یادداشت‌ خود بنویسید. همه‌ی موضوعات و نکات اصلی از ایده‌ی اصلی شما منشعب می‌شوند. نکات فرعی و ایده‌های کوچکتر از شاخه‌های درخت شما رشد می‌کنند.

می‌توانید از خطوط، حباب‌ها یا فلش‌ها برای نشان دادن ارتباط بین موضوعات مختلف استفاده کنید.

ایجاد نمودار از اطلاعات کلیدی

استفاده از نمودارها هنگام یادداشت‌برداری برای افرادی مفید است که تمایل دارند اطلاعات درسی را به شکلی مرتب و سازمان‌یافته یادداشت کنند. با ترسیم نمودار، ورق کاغذ خود را به چندین ستون و ردیف تقسیم خواهید کرد. هر ستون، دسته‌بندی خاص خود را دارد. از ردیف‌ها برای خلاصه کردن اطلاعات و نوشتن جزئیات استفاده کنید.

در صورتی که موضوعات و اطلاعات را با هم مقایسه می‌کنید، ترسیم نمودار، روشی کارآمد برای یادداشت‌برداری است. اما زمانی که در حال یادگیری موضوعات پیچیده‌ای هستید که در مورد بسیاری از مباحث مرتبط با یکدیگر هستند، ممکن است ترسیم نمودار بهترین رویکرد برای یادداشت‌برداری نباشد.

12 نکته برای یادداشت‌برداری بهتر (و استفاده‌ی مناسب از یادداشت‌ها)

هر دانش‌آموزی با توجه به ویژگی‌های خود، از برخی تکنیک‌های یادداشت‌برداری (و همچنین تکنیک‌های حافظه‌) بهره‌ی بیشتری می‌برد.

دنبال انتخاب یک روش بی‌نقص نباشید. چنین چیزی وجود ندارد. چند روش مختلف را امتحان کنید و ببینید کدام یک به شما کمک می‌کند تا اطلاعات را به بهترین نحو درک کرده و به یاد آورید. اکنون، بیایید نگاهی دقیق‌تر به نحوه‎‌ی یادداشت‌برداری بهتر و به حداکثر رساندن کارایی مطالعه‌ی خود بیندازیم – مهم نیست از کدام روش یادداشت‌برداری استفاده کنید.

کسب نمرات خوب عمدتاً به دلیل درس خواندن بیش از حد نیست. بلکه نتیجه‌ی مطالعه‌ی دقیق‌تر است. اگر از روش‌های مفید مطالعه و یادداشت‌برداری استفاده کنید، مطالبی که یاد می‌گیرید، بیشتر حفظ خواهید کرد، بنابراین نمرات بد نخواهید گرفت – و همچنین از تعادل بهتری در مدرسه و زندگی لذت خواهید برد.

(1) آنچه معلمتان می‌گوید را کلمه به کلمه ننویسید

اگر سعی کنید این کار را انجام دهید، هرگز نمی‌توانید ادامه دهید.

بعلاوه، برای استفاده از یادداشت‌هایتان در آینده با مشکل مواجه خواهند شد. در عوض، روی نوشتن عبارات و مباحث کلیدی که بیشترین اهمیت را دارند، تمرکز کنید.

(2) به یادداشت‌های خود ویژگی‌های بصری اضافه کنید

نگاه کردن به یادداشت‌های خود را سرگرم‌کننده و رضایت‌بخش کنید. نکات برجسته، نمودارها و نشانه‌ها تنها چند راه برای جذاب کردن یادداشت‌های شما از نظر بصری هستند.

قطعا لازم نیست زیاده روی کنید و ساعت‌های زیادی را صرف این کار کنید. اما اگر برای افزودن جذابیت بصری به یادداشت‌های خود تلاش کنید، از روند مطالعه نیز لذت بیشتری خواهید برد.

(3) یادداشت‌هایی بنویسید که برای شما منطقی باشد

هنگامی که مفاهیم درسی را درک کنید، اطلاعات بیشتری را حفظ خواهید کرد. بنابراین، در یادداشت‌هایتان آنچه که معلم می‌گوید را به نحوی پردازش و خلاصه کنید برای شما منطقی باشد.

(4) سعی کنید یادداشت‌هایتان دست‌نویس باشد

استفاده از لپتاپ برای یادداشت‌برداری، موجب حواس‌پرتی شما می‌شود. برای آشنایی با روش‌های مقابله با حواس‌پرتی در هنگام مطالعه، مقاله‌ی «چگونه بدون حواس پرتی درس بخوانیم» را مطالعه کنید.

مطالعات نشان می‌دهد دانش‌آموزانی که با دست یادداشت‌برداری می کنند در آزمون‌ها و امتحانات بهتر عمل می‌کنند. بنابراین، اگر می‌خواهید بدانید چگونه به طور مؤثر یادداشت‌برداری کنید، کامپیوتر را با قلم و کاغذ عوض کنید.

(5) یادداشت‌های خود را بعداً در همان روز مرور کنید

تا روز قبل از امتحان منتظر نمانید تا متوجه شوید که موضوعی را به طور کامل درک نمی‌کنید. تا آنجا که ممکن است، یادداشت‌هایی را که در همان روز در کلاس نوشته‌اید، مرور کنید.

اگر متوجه شدید که درک کاملی از یکی از مباحث درسی ندراید، روز بعد یا در اسرع وقت به معلم خود مراجعه کنید.

(6) در طول همه‌ی کلاس‌ها یادداشت‌برداری کنید

ما حدود 40 درصد از اطلاعات جدیدی را که یاد می‌گیریم، در عرض 24 ساعت فراموش می‌کنیم.

بنابراین همیشه یادداشت‌برداری کنید، حتی اگر فکر می‌کنید در حال حاضر درک کاملی از یک مبحث درسی دارید. ممکن است متعجب شوید که بعداً به چه اطلاعاتی نیاز دارید.

(7) در یادداشت‌های خود از یادیارها استفاده کنید

استفاده از این روش به معنای استفاده از ترفندهایی است که به شما کمک می‌کنند اطلاعات را بهتر درک کرده و به خاطر بسپارید. استفاده از یادیارها به معنای ایجاد رابطه بین مفاهیم تازه و اطلاعات قبلیِ موجود در مغز است که به‌راحتی یادآوری می‌شوند مثل تصاویر، ریتم‌ها، آهنگ‌ها و … . مثلاً به سادگی از اولین حرف هر کلمه استفاده کنید تا یک مخفف ایجاد کنید که به خاطر سپردن آن برای شما آسان‌تر از قسمت‌های جداگانه باشد.

اگر نمی‌توانید مخفف بسازید، به جای استفاده از حرف اول هر کلمه، یک شعر کوچک ایجاد کنید.

(8) مفاهیم جدید را به مطالبی که از قبل با آن‌ها آشنا هستید، متصل کنید

وقتی اطلاعات جدید را به مفهومی که قبلاً با آن آشنا شده‌اید، متصل می‌کنید، سریعتر یاد خواهید گرفت.

بنابراین منابع یا موضوعات مفیدی را در یادداشت‌های خود بنویسید که مباحث را به هم پیوند می‌دهد.

(9) منظم بمانید

برای اکثر ما اتفاق افتاده است که شب قبل از یک امتحان مهم، دیوانه‌وار همه‌جا را برای یافتن مجموعه یادداشت‌هایی که نیاز داریم، جستجو می‌کردیم.

اگر منظم باشید و یادداشت‌های کلاسی خود را سازماندهی کرده، بر اساس موضوع از هم جدا کرده و بر اساس تاریخ مرتب کنید، چنین مشکلاتی ایجاد نخواهند شد.

یک ترفند ساده برای یادداشت‌برداری موثرتر این است که تاریخ و موضوع را در بالای هر صفحه بنویسید. بعداً از این کار خوشحال خواهید شد زیرا هیچ سردرگمی در مورد زمان ایجاد آن مجموعه یادداشت‌ها وجود نخواهد داشت.

(10) از حروف اختصاصی و علامت‌ها استفاده کنید

هنگام یادداشت‌برداری از نمادهایی مانند فلش‌ (پیکان) یا علامت‌هایی مانند @ استفاده کنید. این میانبرها به شما این امکان را می‌دهد که بدون عقب ماندن، بر آنچه معلم می‌گوید تمرکز کنید.

(11) جلوی کلاس بنشینید

مطالعات نشان می‌دهد که دانش‌آموزانی که در جلوی کلاس می‌نشینند تمایل به کسب نمرات امتحانی بالاتری دارند.

شما در جلوی کلاس می‌توانید تخته را راحت‌تر ببینید و صدای معلم را بهتر بشنوید و درنهایت بهتر تمرکز کنید.

(12) یادداشت‌های خود را با همکلاسی‌هایتان مقایسه کنید

به طور دوره‌ای یادداشت‌های خود را با یک همکلاسی مرور کنید. ممکن است متوجه شوید که او اطلاعات ارزشمندی را که شما از دست داده‌اید، یادداشت کرده است – و بالعکس. [منبع]

نتیجه‌گیری

وقتی یاد بگیرید که چگونه به طور مؤثر یادداشت‌برداری کنید، می‌توانید خود را برای کسب موفقیت‌های تحصیلی در آینده آماده کنید. البته نیازی نیست که به تک تک راهبردهای ذکر شده در این مقاله عمل کنید. سعی کنید شیوه‌ای از یادداشت برداری که برای شما مناسب است را پیدا کنید. راحت باشید، سپس سعی کنید هر هفته یک نکته‌ی جدید به روند یادداشت‌برداری خود اضافه کنید. به زودی، به هنر یادداشت‌برداری مسلط خواهید شد.

یادداشت‌برداری به شیوه‌ای موثر، یک شروع عالی برای دستیابی به برتری تحصیلی است. اما اگر می‌خواهید به دانش‌آموزی متمرکز مبدل شوید که تعلل نمی‌کند و در هر امتحانی موفق می‌شود، به یک شیوه‌ی یادداشت‌برداری منظم و قاعده‌مند نیاز دارید که موفقیت آن اثبات شده باشد.

---

سوالات متداول

چرا یادداشت برداری در روند یادگیری دروس اهمیت دارد؟

یادداشت‌ برداری شما را مجبور به توجه می‌کند و به شما کمک می‌کند تا در کلاس (یا هنگام خواندن کتاب درسی) تمرکز کنید. استفاده از این روش به شما کمک می‌کند بهتر یاد بگیرید. مطالعات در مورد یادگیری نشان داده است که درگیر شدن فعالانه با موضوع از طریق گوش دادن و سپس خلاصه کردن آنچه می‌شنوید به شما کمک می‌کند اطلاعات را بعداً بهتر درک کرده و به خاطر بسپارید.

چگونه می‌توانم یادداشت‌برداری خود را بهبود ببخشم؟

تاریخ‌ها و موضوعات را در بالای هر برگه اضافه کنید، متن یادداشت‎‌های خود را اولویت‌بندی کنید، از قبل آماده باشید و بدانید با استفاده از چه روشی می‌خواهید یادداشت برداری کنید، یادداشت‌ها را تا زمانی که تازه هستند مرور کنید، مشخص کنید چه چیزی ارزش نوشتن دارد و چه چیزی ارزش نوشتن ندارد و در صورت نیاز از کوتاه‌نویسی استفاده کنید.

بزرگ‌ترین اشتباه هنگام یادداشت‌برداری چیست؟

بزرگ‌ترین اشتباه این است که اصلاً یادداشت برداری نکنید. مطمئناً، وسوسه برانگیز است که به خودتان اعتماد کنید زیرا تصور می‌کنید که «شما می‌توانید تمام آنچه گفته شده را به خاطر بسپارید». با این حال، شما هرگز نمی‌توانید 100٪ مطمئن باشید که چنین چیزی ممکن است.