نحوه دریافت دیپلم مجدد 1401|شرایط اخذ دیپلم مجدد رشته غیرمتناظر

دریافت دیپلم مجدد امکانی خاص است که سازمان آموزش و پرورش برای برخی افراد متقاضی درنظر گرفته است. معمولاً افرادی که دیپلم خود را در نظام قدیم آموزشی دریافت کرده‌اند یا صرفاً علاقمند به اخذ دیپلم مجدد در رشته‌هایی غیر از رشته‌ی تحصیلی خود در دبیرستان هستند و یا تمایل دارند علاوه بر دیپلم شاخه‌ی نظری، دیپلم شاخه‌ی کاردانش را نیز دریافت کنند، از این امکان استفاده می‌کنند.

اما استفاده از امکان اخذ دیپلم مجدد، قوانین و قواعد خاص خود را دارد، ازجمله اینکه دریافت آن فقط در رشته‌های غیرمتناظر (رشته‌ای غیر از رشته‌ی تحصیلی دیپلم قبلی متقاضی) امکان‌پذیر است و متقاضیان باید ضمن مراجعه به مدارس دولتی بزرگسالان در شهرستان، منطقه یا ناحیه‌ی محل تحصیل خود، گذارندن برخی دوره‌های آموزشی و شرکت در امتحانات پایه‌ی دوازدهم، دیپلم مجدد دریافت کنند. در این مقاله اطلاعات جزئی و قواعد اصلی دریافت دیپلم مجدد برای علاقمندان ذکر شده است.

نحوه دریافت دیپلم مجدد در رشته غیرمتناظر

در آيين‌نامه‌ی آموزشی دوره‌ی دوم متوسطه‌ی وزارت آموزش و پرورش آمده است که دارندگان دیپلم نظام جدید و یا نظام قدیم، در صورت تمایل به اخذ دیپلم مجدد (در رشته‌ی غیرمتناظر) در شاخه‌های نظری (علوم تجربی، علوم انسانی، ریاضی فیزیک و معارف) یا کاردانش، پس از تطبیق درس‌ها، می‌توانند کسری درس‌های رشته‌ی مورد نظر را همراه داوطلبان آزاد امتحان دهند و موفق به کسب گواهینامه‌ی دیپلم در شاخه یا رشته‌ی دلخواه خود شوند.

بر اساس اعلام دفتر آموزش متوسطه‌ی نظری، دانش‌آموزان دارای گواهینامه‌ی پایان تحصیلات دوره‌ی متوسطه، اگر متقاضی اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی غیرمتناظر با دیپلم قبلی خود در نظام جدید آموزشی هستند، می‌توانند با مراجعه به ادارات آموزش و پرورش شهرستان، مناطق و نواحی محل أخذ دیپلم خود، پس از تطبیق دروس مشترک با نظام جدید آموزشی، در آزمون باقیمانده‌ی دروس دیپلم غیرمتناظر رشته‌ی جدید در مدارس بزرگسالان دولتی به صورت داوطلب آزاد شرکت و درصورت قبولی، دیپلم در رشته جدید دریافت کنند.

فارغ‌التحصیلان نظام‌های قدیم شش ساله، چهارساله، ترمی-واحدی و سالی-واحدی، درصورت درخواست برای دیپلم مجدد در رشته‌ی غیرمتناظر نظام جدید آموزشی، باید در آزمون تمامی دروس پایه‌ی دوازدهم شرکت کنند.

تذکراتی درباره کارنامه دیپلم مجدد در رشته‌های نظری

1. بر اساس آنچه آموزش و پرورش اعلام کرده است، در صورت موافقت داوطلب، دروس دیپلم قبلی وی که با دروس دیپلم مجدد مورد تقاضا از نظر کد درس و تعداد واحد، یکسان باشد، از وی پذیرفته شده و نمره‌ی دروس مذکور، علاوه بر ستونی که در کارنامه به نمره‌ی از قبل اختصاص دارد، در کارنامه‌ی تحصیلی وی نیز به‌عنوان نمره‌ی اصلی ثبت می‌شود.
2. استفاده از تبصره‌ تک ماده و همچنین محدودیت سقف انتخاب واحد شامل متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی غیرمتناظر نخواهد شد.
3. چنانچه داوطلب دریافت دیپلم مجدد موفق به اخذ نمره‌ی قبولی در تعدادی از دروس مربوطه نشود، می‌تواند در نوبت یا نوبت‌های بعدی، برابر با ضوابط ثبت‌نام کرده و دروس باقیمانده را امتحان بدهد.
4. تمامی دروس پایه‌های دهم و یازدهم رشته‌ی مورد تقاضا به صورت درج علامت ضربدر (قبول بدون نمره) از داوطلب پذیرفته می‌شود.

دیپلم مجدد در رشته‌ ریاضی فیزیک

آموزش و پرورش «نمون برگ کارنامه‌های تطبیق جهت اخذ دیپلم مجدد در رشته‌های غیرمتناظر شاخه‌های نظری و کاردانش» را برای ابلاغ به ادارات آموزش و پرورش شهرستان‌ها، مناطق و نواحی مختلف، ارائه کرده است.

بر اساس نمون برگ کارنامه‌ی تطبیق متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی ریاضی فیزیک، دارندگان دیپلم نظام جدید و نظام قدیم آموزشی (دوره 6 ساله/ 4 ساله/ سه ساله ترمی داحدی/ سه ساله سالی واحدی)،که متقاضی اخذ دیپلم مجدد (در رشته‎‌ی غیرمتناظر) هستند، باید برای دریافت دیپلم مجدد در رشته‌ی ریاضی فیزیک دروسی که در جدول زیل ذکر شده است را اخذ و در امتحانات (داخلی / نهایی) آن‌ها شرکت کنند:

ردیف	عنوان درس	ردیف	عنوان درس
1	تعلیمات دینی (دینی، اخلاق و قرآن) 3	8	زبان خارجی 3
2	عربی، زبان قرآن 3	9	تربیت بدنی 3
3	فارسی 3	10	فیزیک 3
4	نگارش 3	11	شیمی 3
5	هندسه 3	12	سلامت و بهداشت
6	حسابان 2	13	مدیریت خانواده و سبک زندگی
7	ریاضیات گسسته	14	علوم اجتماعی

دیپلم مجدد در رشته‌ تجربی

بر اساس نمون برگ کارنامه‌ی تطبیق متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی علوم تجربی، دارندگان دیپلم نظام جدید و نظام قدیم آموزشی (دوره 6 ساله/ 4 ساله/ سه ساله ترمی داحدی/ سه ساله سالی واحدی) که متقاضی اخذ دیپلم مجدد (در رشته‎‌ی غیرمتناظر) هستند، باید برای دریافت دیپلم مجدد در رشته‌ی علوم تجربی دروسی که در جدول زیل ذکر شده است را اخذ و در امتحانات (داخلی / نهایی) آن‌ها شرکت کنند:

ردیف	عنوان درس	ردیف	عنوان درس
1	تعلیمات دینی (دینی، اخلاق و قرآن) 3	8	سلامت و بهداشت
2	عربی، زبان قرآن 3	9	مدیریت خانواده و سبک زندگی
3	فارسی 3	10	علوم اجتماعی
4	نگارش 3	11	زیست شناسی 3
5	زبان خارجی 3	12	ریاضی 3
6	تربیت بدنی 3	13	فیزیک 3
7	شیمی 3	14	–

دیپلم مجدد در رشته‌ علوم انسانی

بر اساس نمون برگ کارنامه‌ی تطبیق متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی ادبیات و علوم انسانی، دارندگان دیپلم نظام جدید و نظام قدیم آموزشی (دوره 6 ساله/ 4 ساله/ سه ساله ترمی داحدی/ سه ساله سالی واحدی) که متقاضی اخذ دیپلم مجدد (در رشته‎‌ی غیرمتناظر) هستند، باید برای دریافت دیپلم مجدد در رشته‌ی ادبیات و علوم انسانی دروسی که در جدول زیل ذکر شده است را اخذ و در امتحانات (داخلی / نهایی) آن‌ها شرکت کنند:

ردیف	عنوان درس	ردیف	عنوان درس
1	تعلیمات دینی (دینی، اخلاق و قرآن) 3	9	تاریخ 3
2	فارسی 3	10	ریاضی و آمار 3
3	نگارش 3	11	جامعه شناسی 3
4	زبان خارجی 3	12	فلسفه 2
5	تربیت بدنی 3	13	مطالعات فرهنگی
6	عربی (زبان تخصصی رشته) 3	14	سلامت و بهداشت
7	علوم و فنون ادبی 3	15	مدیریت خانواده و سبک زندگی
8	جغرافیا 3	16	–

دیپلم مجدد در رشته‌ علوم و معارف اسلامی

بر اساس نمون برگ کارنامه‌ی تطبیق متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی علوم و معارف اسلامی، دارندگان دیپلم نظام جدید و نظام قدیم آموزشی (دوره 6 ساله/ 4 ساله/ سه ساله ترمی داحدی/ سه ساله سالی واحدی) که متقاضی اخذ دیپلم مجدد (در رشته‎‌ی غیرمتناظر) هستند، باید برای دریافت دیپلم مجدد در رشته‌ی علوم و معارف اسلامی دروسی که در جدول زیل ذکر شده است را اخذ و در امتحانات (داخلی / نهایی) آن‌ها شرکت کنند:

ردیف	عنوان درس	ردیف	عنوان درس
1	فارسی 3	9	فلسفه 2
2	نگارش 3	10	علوم معارف قرآنی 3
3	زبان خارجی 3	11	اصول عقاید 3
4	تربیت بدنی 3	12	احکام 3
5	سلامت و بهداشت	13	اخلاق 3
6	مدیریت خانواده و سبک زندگی	14	عربی (زبان تخصصی رشته) 3
7	علوم و فنون ادبی 3	15	جریان شناسی اندیشه‌های معاصر
8	ریاضی و آمار 3	16	تاریخ 3 (تخصصی رشته)

دیپلم مجدد در شاخه کاردانش

بر اساس آیین‌نامه‌ی آموزشی نظام جدید دوره‌ی دوم متوسطه، کارنامه‌ی قبولی پایه‌ی دوازدهم متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی غیرمتناظر شاخه‌‎ی کاردانش، معادل دروس عمومی، انتخابی، اختیاری، شایستگی پایه و کارورزی از آن‌ها پذیرفته می‌شود و این افراد باید نسبت به ارائه‌‎ی گواهینامه‌ی دروس مهارتی (شایستگی‌های فنی) و گذراندن دروس شایستگی‌های غیرفنی رشته‌‎ی مورد نظر و نیز دروس تعلیمات دینی 3 (دینی، اخلاق و قرآن 3) و (عربی، زبان قرآن 3) در یکی از رشته‌های مهارتی شاخه‌ی کاردانش اقدام کرده و در صورت کسب نمره‌ی قبولی، «دیپلم با معدل در رشته‌ی مهارتی» دریافت کنند.

در این آیین‌‎نامه آمده است که فارغ‌التحصیلان نظام جدید آموزش، اگر متقاضی اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی غیرمتناظر با دیپلم قبلی خود باشند، الزامی به انتخاب مجدد درس یا دروسی که قبلاً نمره‌ی قبولی در آن کسب کرده‌اند، ندارند و در صورت تمایل، نمرات این دروس از آن‌ها پذیرفته شده و در کارنامه‌ی تحصیلی جدید آن‌ها ثبت خواهد شد.

تذکراتی درباره کارنامه دیپلم مجدد در شاخه کاردانش

1. بر اساس آنچه آموزش و پرورش اعلام کرده است، در صورت موافقت داوطلب، تعداد واحد و کد دروسی از دیپلم قبلی وی که با دروس دیپلم مجدد مورد تقاضا یکسان باشد، از وی پذیرفته می‌شود و نمره‌ی دروس مذکور علاوه بر ستون نمره‌ی از قبل، به‌عنوان نمره‌ی اصلی در کارنامه‌ی تحصیلی جدید وی ثبت می‌شود.
2. استفاده از تبصره‌ی تک ماده و همچنین محدودیت سقف انتخاب واحد شامل متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در رشته‌ی غیرمتناظر نمی‌شود.
3. تمامی دروس پایه‌های دهم و یازدهم (اعم از عمومی، اختیاری و کارورزی) رشته‌ی مورد تقاضا به صورت ضربدر (قبول بدون نمره) از دانش‌آموز پذیرفته می‌شود.
4. چنانچه داوطلب قبلاً از دروس شیمی-فیزیک-ریاضی 1 و 2 و زیست‌شناسی نمره‌ی قبولی کسب کرده، در صورت موافقت و تمایل می‌تواند دروس متناظر آن در ساختار جدید را اخذ ننماید.

بر اساس نمون برگ کارنامه‌ی تطبیق متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در شاخه‌ی کاردانش، فارغ‌التحصیلان (دوره‌های 3 ساله نیمسالی- واحدی / سه ساله سالی-واحدی) متوسطه که متقاضی اخذ دیپلم مجدد (در رشته‎‌ی غیرمتناظر) هستند، باید برای دریافت دیپلم مجدد در شاخه‌ی کاردانش، دروسی که در جدول زیل ذکر شده است را اخذ و در امتحانات (داخلی / نهایی) آن‌ها شرکت کنند:

ردیف	عنوان درس	ردیف	عنوان درس
1	آمادگی دفاعی	9	الزامات محیط کار
2	تعلیمات دینی (دینی، اخلاق و قرآن) 3	10	کاربرد فناوری‌های نوین یا مدیریت تولید
3	عربی، زبان قرآن 3
4	فارسی 3	11	کارگاه نوآوری و کارآفرینی
5	تربیت بدنی 3	12	اخلاق حرفه‌ای
6	سلامت و بهداشت	13	درس/دروس شایستگی‌‌های پایه (ریاضی 1، ریاضی 2، زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک) رشته مورد تقاضا، مطابق جداول برنامه درسی پایه‌ی دوازدهم رشته‌ی مربوطه
7	مدیریت خانواده و سبک زندگی
8	علوم اجتماعی	14	ارائه‌ی کلیه‌ی گواهینامه‌های مهارتی (شایستگی‎‌های فنی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم) رشته‌ی مورد تقاضا، مطابق جداول برنامه درسی رشته مربوطه

بر اساس نمون برگ کارنامه‌ی تطبیق متقاضیان اخذ دیپلم مجدد در شاخه‌ی کاردانش، فارغ‌التحصیلان (دوره‌های 6 ساله / 4 ساله و دوره‌ دوازده ساله‌ی 3-3-3-3) متوسطه که متقاضی اخذ دیپلم مجدد (در رشته‎‌ی غیرمتناظر) هستند، باید برای دریافت دیپلم مجدد در شاخه‌ی کاردانش، دروسی که در جدول زیل ذکر شده است را اخذ و در امتحانات (داخلی / نهایی) آن‌ها شرکت کنند:

ردیف	عنوان درس	ردیف	عنوان درس
1	تعلیمات دینی (دینی، اخلاق و قرآن) 3	5	کارگاه نوآوری و کارآفرینی
2	عربی، زبان قرآن 3	6	اخلاق حرفه‌ای
3	الزامات محیط کار
4	کاربرد فناوری‌های نوین یا مدیریت تولید	7	ارائه‌ی کلیه‌ی گواهینامه‌های مهارتی (شایستگی‌های فنی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم) رشته‌ی مورد تقاضا، مطابق جداول برنامه‌ی درسی رشته‌ی مربوطه

نحوه دریافت دیپلم مجدد در شاخه فنی و حرفه ای

همانطور که تا این بخش از مقاله ذکر شد، بخشنامه‌های مربوط به گرفتن دیپلم مجدد، این امکان را فقط منوط به تقاضا برای دریافت دیپلم مجدد در رشته‌ی نامتناظر با مدرک قبلی در رشته‌های شاخه‌های نظری و کاردانش کرده‌اند. این بدان معنا است که اگر شما در رشته‌ی فنی و حرفه‌ای دیپلم داشته باشید و بخواهید دیپلم مجدد در رشته‌های نظری و کاردانش بگیرید، اشکالی ایجاد نمی‌شود، اما بخشنامه‌ی آموزش و پرورش این امکان را برای دریافت دیپلم مجدد فنی و حرفه‌ای ذکر نکرده است.

در عین حال متقاضیانی که در نظام قدیم درس خوانده‌اند و اکنون به دنبال اخذ دیپلم مجدد در شاخه‌ی فنی و حرفه‌ای هستند، معمولاً با گذراندن پایه‌ی دوازدهم رشته‌های فنی و حرفه‌ای در مدارس بزرگسال، امکان دریافت دیپلم تطبیقی را پیدا می‌کنند.

گفته می‌شود که این افراد باید مدرک قبولی خود از رشته‌ی قبلی را به اداره‌ی آموزش و پرورش منطقه‌ی ارائه داده و تقاضای تطبیق دروس بدهند. آموزش و پرورش سپس مدرک پایان تحصیلات را تایید کرده و آن را به واحد دیپلم تطبیقی هدایت می‌کند.

به متقاضی اعلام می‌شود که برای گرفتن دیپلم تطبیقی باید چه دروسی را بخواند و درنهایت با شرکت در امتحانات عملی و کتبی دروس اعلام شده و کسب نمره‌ی قبولی، متقاضی مدرک دیپلم تطبیقی فنی و حرفه‌ای خود را دریافت می‌کند. با دریافت دیپلم فنی حرفه‌ای، می‌توان در کنکور کاردانی فنی و حرفه‌ای شرکت کرد و یا بر اساس سوابق تحصیلی وارد رشته‌های بدون کنکور فنی و حرفه‌ای شد.

وزارت آموزش و پرورش موظف است كارنامه‌های دانش‌آموزان دوره‌های مختلف تحصيلی (منطبق با ساختارهای قبلی) متقاضی ادامه‌ی تحصيل در نظام جديد آموزشی را با پايه‌ها و عناوين دروس در دوره‌های اول و دوم متوسطه، تطبيق دهد، اما توجه به این نکات ضروری است:

1. دارندگان مدرک دیپلم رشته‌های فنی و حرفه‌ای نمی‌توانند در همان رشته‌ی قبلی خود ديپلم مجدد دریافت کنند.
2. متقاضیان برای گذراندن دروس رشته‌ی فنی و حرفه‌ای باید به صورت داوطلب برای گذراندن پایه‌ی دوازدهم به مدارس بزرگسال مراجعه کنند.

دیپلم مجدد بدون معدل

دیپلم مجدد نظام قدیم

بر اساس آیین‌نامه‌ی مدارس بزرگسالان، افراد دارای دیپلم نظام قدیم و یا آن‌ها که درخواست دیپلم مجدد در رشته‌ی غیرمتناظر دارند می‌توانند با مراجعه به مدارس بزرگسالان در امتحانات پایه‌ی دوازدهم رشته‌ی مربوطه شرکت کنند، البته اگر دروس مشترکی وجود داشته باشد، طبق بخشنامه اعلامی، امکان تطبیق این دروس نیز وجود دارد.

بالاتر جزئیات مربوط به اقدام برای دریافت دیپلم مجدد ذکر شده و مواد امتحانی برای هر رشته در جداول آمده است.

زمان امتحانات دیپلم مجدد

آموزش و پرورش هر سال در یک بازه‌ی زمانی مشخص، ملزم به ثبت نام متقاضیان اخذ دیپلم مجدد است. این بازه‌ی زمانی معمولاٌ ابتدای مهر ماه آغاز و تا اواخر آبان ادامه دارد.

متقاضیان اخذ دیپلم مجدد باید در یکی از نوبت‌های امتحانات خرداد، شهریور یا دی ماه شرکت کرده و تمام دروس پایه‌ی دوازدهم را امتحان بدهند. این متقاضیان اگر با موفقیت این امتحانات را پشت سر گذاشتند، می‌توانند دیپلم جدید خود را دریافت کنند.

جمع‌بندی

نظام آموزشی کشور برای افرادی که تمایل دارند به دلایل مختلف در رشته‌‌ای غیر از رشته‌‌ای که پیشتر در آن تحصیل کرده‌ و دیپلم گرفته‌اند، دیپلم مجدد دریافت کنند، قوانینی دارد که بر اساس آن‌ها متقاضیان می‌‌توانند برای اخذ دیپلم مجدد اقدام کنند. در واقع دارندگان دیپلم نظام جدید و یا نظام قدیم،‌ در صورت تمایل برای اخذ دیپلم مجدد (در رشته‌ی غیرمتناظر) در شاخه‌‌های نظری یا کاردانش باید با مراجعه به ادارات آموزش و پرورش شهرستان، منطقه و ناحیه‌ی محل تحصیل خود، صرفاً به صورت داوطلب آزاد، برای اخذ دیپلم مجدد اقدام کنند.

متقاضیان دریافت دیپلم غیرمتناظر در شاخه‌ی نظری باید در امتحانات تمام دروس پایه‌ی دوازدهم در رشته موردنظر خود شرکت کرده و در صورت کسب حد نصاب قبولی، دیپلم غیرمتناظر با رشته‌ی تحصیلی خود را دریافت کنند. دروس پایه‌‌های دهم و یازدهم با درج علامت ضربدر (قبولی بدون نمره با ثبت کد 96 در رایانه) از آن‌ها پذیرفته می‌‌شود.

متقاضیان دریافت دیپلم غیرمتناظر در شاخه‌ی کاردانش هم دو راه دارند. فارغ‌التحصیلان دوره‌های شش ساله و چهارساله‌ی متوسطه، باید دروس مهارتی (شایستگی‌‌های فنی) و دروس شایستگی‌‌های غیرفنی رشته‌ی موردنظر خود را بگذرانند و در دروس تعلیمات دینی (دینی،‌ قرآن و اخلاق) 3 و عربی و زبان قرآن 3 نمره‌ی قبولی بگیرند تا دیپلم با معدل دریافت کنند.

فارغ‌التحصیلان دوره‌های سه ساله نیم‌سالی – واحدی و سه ساله سالی – واحدی متوسطه هم باید دروس پایه‌ی دوازدهم رشته‌ی مورد نظر خود را امتحان بدهند. همچنین باید گواهینامه‌‌های دروس مهارتی (شایستگی‌های فنی) اخذ کرده و دروس شایستگی‌‌های غیرفنی رشته‌ی مورد نظر خود را بگذارنند و در صورت کسب نمره‌ی قبولی، دیپلم مجدد با معدل دریافت کنند.

---

سوال‌های متداول

آیا برای دریافت دیپلم مجدد باید دروس پایه‌های دهم و یازدهم را هم امتحان بدهیم؟

خیر، متقاضیان از گذراندن دروس پایه‌های دهم و یازدهم معاف هستند و در این دروس با درج علامت ضربدر در کارنامه، قبولی بدون نمره‌ از این دروس پذیرفته می‌شود. براساس نمرات مکتسبه از دروس نهایی معدل کتبی و براساس نمرات کلیه دروس پایه‌ی دوازدهم (اعم از نهایی و غیرنهایی) مطابق ضوابط مندرج در آیین‌نامه‌ی آموزشی دوره‌ی متوسطه‌ی بزرگسالان و داوطلبان آزاد، معدل کل برای متقاضیان محاسبه و منظور می‌شود.

آیا می‌توان دو بار در رشته‌های نظری دیپلم گرفت؟

بله امکان آن وجود دارد، اما نه در رشته‌ی متناظر. یعنی اگر شما قبلاً در یکی از رشته‌های شاخه‌ی نظری (علوم انسانی، علوم تجربی، ریاضی‌فیزیک یا معارف) دیپلم گرفته‌اید، برای دریافت دیپلم مجدد باید برای رشته‎‌ای غیر از رشته‌ی دیپلم قبلی خود اقدام کنید.

آیا دریافت دیپلم مجدد هزینه‌ای دارد؟

بله، هر ساله مبلغی برای دریافت دیپلم مجدد در نظر گرفته می‌شود. در سال جاری مبلغ 20 هزارتومان از افراد متقاضی دریافت شد.