راهنمای جامع المپیاد نجوم + معرفی منابع آزمون

باشگاه دانش‌پژوهان جوان تحت نظر سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان وزارت آموزش و پرورش، هرساله المپیادهای علمی و ادبی دانش‌آموزی را برگزار می‌کند. این آزمون‌های علمی در رشته‌های‌ متعدد از جمله المپیاد نجوم و اخترفیزیک که موضوع این مقاله است، برای شرکت دانش‌آموزان پایه‌های دهم و یازدهم برگزار می‌‌شوند. دانش‌آموزان برای شرکت در این المپیادها باید دارای شرایط شرکت در المپیاد دانش آموزی باشند و در چنین شرایطی می‌توانند در بیش از یک المپیاد هم شرکت کنند.

دانش‌آموزان می‌توانند از طریق سامانه‌ ثبت نام المپیادهای علمی دانش آموزی، برای شرکت در یک یا چند المپیاد علمی اقدام کنند. هدف از برگزاری این المپیادهای دانش‌آموزی رشد سطح علمی، آشنایی با علوم روز دنیا، ایجاد روحیه‌ی نشاط علمی و تقویت فعالیت‌های نوآورانه در نوجوانان، ارتقای سطح علمی در کشور و در نهایت انتخاب تیمی برای شرکت در المپیادهای بین‌المللی است. البته تسهیلات و مزایای شرکت در المپیادهای دانش‌آموزی نیز انگیزه‌ای برای حضور در این رقابت‌ علمی ملی و جهانی است. 

این مقاله راهنمایی جامع برای دانش‌آموزانی است که علاقمند به شرکت در المپیاد نجوم و اخترفیزیک هستند. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا با مباحث مورد سوال در المپیاد نجوم و اخترفیزیک، منابع مناسب برای کسب آمادگی، شرایط و قوانین شرکت در المپیاد نجوم و تسهیلات و مزایای قبولی در هر مرحله از این المپیاد آشنا شوید.

المپیاد نجوم دانش آموزی

المپیاد نجوم و اخترفیزیک با هدف جذب دانش‌آموزان با استعداد و علاقمند به علوم پایه‌ای مانند فیزیک و نجوم برگزار می‌شود. این المپیاد به نسبت المپیادهای دیگر، پویاتر، هیجان‌انگیزتر و جالب‌تر است و به همین دلیل علاقمندان بسیاری دارد. باشگاه دانش‌پژوهان جوان هر ساله المپیاد ملی نجوم و اخترفیزیک را در سه مرحله برگزار می‌کند. مرحله‌ی اول شامل یک آزمون تستی است و در مرحله‌ی دوم یک آزمون کتبی تشریحی از شرکت‌کنندگان گرفته می‌‎شود. 40 برگزیده‌ی نهایی مرحله‌ی دوم نیز که به دوره‌ی تابستانی می‌روند، بعد از طی کردن دوره‌های آموزشی و شرکت در آزمون‌های تئوری و عملی، در آزمون رصد نیز شرکت می‌کنند. درنهایت 10 نفر مدال طلا خواهند گرفت و از میان این افراد 5 نفر تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک ایران را تشکیل خواهند داد.

مرحله‌ی اول نوزدهمین دوره‌ی المپیاد دانش‌آموزی نجوم و اخترفیزیک، روز دوشنبه مورخ 1401/11/3 ساعت 9 صبح برگزار می‌شود.

المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک (IOAA) یک مسابقه‌ی بین‌المللی برای دانش‌آموزان دبیرستانی است. نخستین المپیاد جهانی نجوم در سال 2007 میلادی در تایلند برگزار شد. این المپیاد بین‌المللی در سال 2009 به میزبانی ایران برگزار شد. درواقع نماینده‌ی ایران در کنار نمایندگان کشورهای تایلند، اندونزی، چین و لهستان ایده‌ی برگزاری المپیاد بین‌المللی نجوم و اخترفیزیک را مطرح کردند. البته بد نیست بدانید که مسابقات مشابهی از سال ۱۹۹۶ در حال برگزاری است که المپیاد جهانی نجوم (IAO) نامیده می‌شود. قبل از ایجاد المپیاد جدید، بیشتر کشورها از جمله ایران در این المپیاد شرکت می‌کردند.

المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک طی 10 روز برگزار می‌شود و هر کشور یک تیم 5 نفره به مسابقات اعزام می‌کند. شرکت‌کنندگان ابتدا در یک آزمون تئوری شرکت می‌کنند که معمولاً شامل 15 سوال کوتاه و 2 یا 3 سوال بلند است. نتیجه‌ی این آزمون، نیمی از نمره‌ی نهایی تیم‌ها خواهد بود. آزمون بعدی مربوط به تحلیل داده است که 25 درصد از نمره‌ی نهایی را به خود اختصاص می‌دهد. آزمون رصد نیز بخش نهایی المپیاد است و 25 درصد نمره‌ی نهایی مربوط به این بخش است. در این مسابقات بین‌المللی کسانی مدال طلا کسب می‌کنند که نمره‌شان بیش از ۹۰٪ میانگین سه نفر اول باشد.

شرایط شرکت در المپیاد نجوم و اخترفیزیک

شرکت در هر یک از المپیادهای علمی دانش‌آموزی، به صورت مجزا شرایط و تسهیلات خاص خود را دارد. جوایز برگزیدگان این المپیادها را بنیاد ملی نخبگان، وزارت علوم و سازمان نظام وظیفه اعطا می‌کنند. دارندگان مدال طلای کشوری در المپیادهای علمی مزایایی ازجمله معافیت از کنکور و حمایت‌های مالی و معنوی بنیاد نخبگان را کسب می‌کنند. دانش‌آموزانی که مدال نقره و برنز المپیاد را می‌گیرند، سهمیه‌ی 15 درصدی در کنکور خواهند داشت.

پسران برگزیده در المپیادهای علمی می‌توانند با انجام پروژه‌های علمی و تحقیقاتی دوران سربازی را طی کنند. دریافت وام‌های کم‌بهره برای خرید خانه، خودرو یا حضور در همایش‌های بین‌المللی، تحصیل همزمان در دو رشته‌ی دانشگاهی و دریافت سهمیه‌ی نخبگان از دیگر مزایای برگزیده شدن در المپیادهای دانش‌آموزی است. در ادامه شرایط شرکت در المپیاد نجوم و اخترفیزیک و مزایای کسب رتبه و مدال در این رشته ذکر شده است:

✔️ دانش‌آموزان پایه‌ی دهم و یازدهم در تمامی رشته‌ها امکان ثبت‌نام برای شرکت در المپیاد نجوم و اخترفیزیک را دارند.

✔️ دانش‌آموزانی که مدال طلای المپیاد نجوم و اخترفیزیک دریافت کنند، امکان معافیت از کنکور را دارند و از شرکت در آزمون سراسری معاف می‌شوند. به نمره‌ی تراز کنکور سراسری مدال‌آوران نقره و برنز، پانزده درصد افزوده می‌شود.

✔️ تمامی مدال آوران المپیاد نجوم و اخترفیزیک می‌توانند از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان بهره ببرند و علاوه بر دریافت حقوق ماهیانه و تسهیلات ویژه‌ی مالی و اعتباری برای شرکت در کنفرانس‌ها و همایش‌های علمی داخلی و خارجی، پسران می‌توانند از تسهیلات نظام وظیفه‌ی بنیاد نیز استفاده کنند.

✔️ دانش‌آموزانی که موفق به کسب مدال طلا شوند در باشگاه دانش پژوهان جوان آموزش‌های تکمیلی می‌بینند و بعد از آزمون‌های انتخابی تیمی، 5 نفر برگزیده و به المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک اعزام می‌شوند.

✔️ بر اساس بخشنامه‌ رسمی آموزش و پرورش، ظرفیت و تعداد مدال‌های دوره‌ی آموزشی تابستان 1401 در رشته‌ی نجوم و اخترفیزیک به این شرح است: پذیرش دوره‌ی تابستان 40 نفر، تعداد مدال برنز 15 عدد، تعداد مدال نقره 15 عدد، تعداد مدال طلا 10 عدد.

منابع المپیاد نجوم و اخترفیزیک

منابع آزمون‌های المپیاد گسترده هستند. اگر علاقمند به هر کدام از رشته‌های المپیاد، ازجمله نجوم و اخترفیزیک، باشید، منابع فارسی و انگلیسی بسیاری در بازار برای مطالعه‌ی جدی این رشته‌ها وجود دارد. اما بر اساس بخشنامه‌ی وزارت آموزش و پرورش، منابع مرحله‌ی اول آزمون المپیاد نجوم شامل این کتب درسی دوره‌ی متوسطه‌ی دوم است:

• ریاضی 1 و 2
• فیزیک 1 و 2 و 3
• هندسه 1 و 2 و 3
• حسابان 1 و 2

در بخشنامه‌ی مربوط به المپیادهای علمی 1401 آمده است که سوالات مرحله‌ی اول المپیاد نجوم و اخترفیزیک شامل مباحث ذیل هستند:

• نجوم کروی
• مکانیک سماوی
• اخترفیزیک
• کیهان‌شناسی
• ابزارشناسی و رصد

در ادامه منابع مناسب برای شرکت در آزمون‌های مراحل مختلف المپیاد نجوم و اخترفیزیک را ذکر کرده‌ایم:

منابع مرحله اول المپیاد نجوم و اخترفیزیک

در مرحله‌ی اول المپیاد نجوم و اخترفیزیک معمولاً 35 سوال تستی مطرح می‌شود. علاوه بر منابع درسی که خود باشگاه دانش‌پژوهان جوان طی بخشنامه‌ای که بالاتر ذکر شد، اعلام کرده است، مطالعه‌ی کتاب‌های مقدماتی نجوم نیز کمک کننده خواهند بود. در ادامه منابع مناسب مرحله‌ی اول المپیاد نجوم و اخترفیزیک ذکر شده‎‌اند:

• الفبای نجوم و اخترفیزیک، تالیف محمدپیام بهرام‌پور، چاپ انتشارات دانش‌پژوهان جوان
• ستاره‌شناسی؛ اصول و عمل، تالیف دیکلارک، ترجمه‌ی احسان مهرجو، چاپ انتشارات دانش‌پژوهان جوان
• نجوم به زبان ساده، تالیف مایر دگانی، ترجمه‌ی محمدرضا خواجه‌پور، چاپ انتشارات گیتاشناسی
• نجوم دینامیکی، تالیف رابرت جیمز دیکسون، ترجمه‌ی احمد خواجه‌نصیرطوسی، چاپ مرکز نشر دانشگاهی
• تئوری و مسائل نجوم، تالیف پالن استیسی، ترجمه‌ی صمد غلامی، چاپ انتشارات دانش‌پژوهان جوان

منابع مرحله دوم و سوم المپیاد نجوم و اخترفیزیک

در مرحله‌ی دوم المپیاد نجوم، سوالات دشوارتر و پیچیده‌تر هستند. در این مرحله آزمون مشتمل بر 6 تا 10 سوال تشریحی است. برای کسب آمادگی آزمون مرحله دوم، علاوه بر منابع مرحله‌ی اول باید منابع دیگری مطالعه کنید که نام برخی از آن‌ها در ادامه آمده است:

منابع مبحث نجوم کروی:

• نجوم کروی، تالیف و.م. اسمارت، ترجمه‌ی داود محمدزاده جسور، چاپ مرکز نشر دانشگاهی (توصیه می‌شود فصل‌های 1، 2، 3 و 6 این کتاب مطالعه شوند.)
• نجوم و مثلثات کروی، تالیف کامبیز خالقی، چاپ انتشارات دانش‌پژوهان جوان

منابع مبحث مکانیک سماوی:

• آشنایی با مکانیک، تالیف دنیل کلپنر و رابرت کُلنکو، ترجمه‌ی محمدعلی جعفری، چاپ انتشارات فاطمی (توصیه می‌شود فصول 1 تا انتهای 6 و فصل 9 این کتاب مطالعه شود.)
•  مکانیک سماوی، تالیف محمدجواد شریعت‌زاده و مهدی خاکیان قمی، چاپ انتشارات خوشخوان
• مکانیک تحلیلی، تالیف گرانت فاولز و جورج کسیدی، ترجمه‌ی جعفر قیصری، چاپ مرکز نشر دانشگاهی

منابع مبحث اخترفیزیک:

• مقدمه‌ای بر اخترفیزیک نوین، تالیف برادلی کارول و دیل استلی، ترجمه‌ی کامبیز خالقی و احسان مهرجو، چاپ انتشارات دانش‌پژوهان جوان
• نجوم و اخترفیزیک مقدماتی، تالیف تقی عدالتی و جمشید قنبری، چاپ انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
• آشنایی با اخترفیزیک ستاره‌ای (سه جلد)، تالیف اریکا بوم – ویتنس، ترجمه‌ی منیژه رهبر، چاپ مرکز نشر دانشگاهی
• مبانی نجوم، تالیف هانو کارتونن، هیکی اوجا، کروگر، مارکو پوتانن، کارل جی. دونر، ترجمه‌ی کامبیز خالقی، ذوالفقار دانشی‌نسب، چاپ انتشارات دانش‌پژوهان جوان

منابع مبحث کیهان‌شناسی:

• مقدمه‌ای بر کیهان‌شناسی نوین، تالیف اندرو لیدل، ترجمه‌ی کامبیز خالقی و فرهاد ذکاوت، چاپ انتشارات دانش‌پژوهان جوان
• آشنایی با کیهان‌شناسی، تالیف جیانت ویشنو نارلیکار، ترجمه‌ی منیژه رهبر، چاپ مرکز نشر دانشگاهی

یافتن منابع مفید برای دریافت سوالات مناسب و هم‌سطح با پرسش‌های المپیاد، اهمیت زیادی در کسب موفقیت دارد. یکی از این منابع مفید، سرویس آموزش مبتنی بر تمرین «هم‌درس» است. یک اپلیکیشن هوشمند که سطح یادگیری شما را تحلیل و ارزیابی می‌کند و سپس سوالات و پاسخنامه‌های تشریحی بی‌شماری در اختیار شما قرار می‌دهد. اپلیکیشن هم‌درس آزمون‌های خود را بر اساس سطح‌بندی از بسیار ساده تا بسیار دشوار یا المپیادی تقسیم‌بندی‌ کرده است و بر اساس میزان پاسخگویی صحیح شما به سوالات، رشد شما را در سطوح مختلف اندازه‌گیری می‌کند.

موفقیت در المپیاد نجوم و اخترفیزیک

در حال حاضر بسیاری از مدارس کشور برای علاقمندان به شرکت در المپیادهای دانش‌آموزی کلاس‌ برگزار می‌کنند. برخی از موسسات آموزشی آزاد نیز کلاس‌های المپیاد دارند. معمولاً مدال‌آوران سال‌های گذشته، به تدریس مباحث المپیاد می‌پردازند. استفاده از کلاس‌های آموزشی، بهره‌گیری از برنامه‌های مشاوران تحصیلی و استفاده از منابع مناسب برای مطالعه‌ی مباحث المپیاد، برای کسب موفقیت در المپیاد نجوم و اخترفیزیک، اهمیت دارند.

موفقیت در هر مرحله از المپیاد نجوم تلاش‌های خاص خود را می‌طلبد و درنهایت مزایا و تسهیلاتی برای برگزیدگان در بر دارد. در ادامه‌ی مقاله توصیه‌هایی برای تسهیل روند موفقیت در هر مرحله ذکر شده و به مزایا و تسهیلات کسب رتبه در آن‌ها، پرداخته شده است:

موفقیت در مرحله اول المپیاد نجوم و اخترفیزیک

آزمون‌ مرحله‌ی اول المپیاد نجوم معمولاً اوایل بهمن ماه هر سال در حوزه‌های داخل و خارج از کشور به‌صورت هم‌زمان برگزار می‌شود. دانش‌آموزان معمولاً آذر ماه ثبت‌نام می‌کنند. بارگذاری دفترچه‌ و کلید سوالات، پس از برگزاری آزمون و همچنین دریافت و پاسخ به درخواست‌های تجدیدنظر دانش‌آموزان از طریق سامانه‌ی ثبت‌نام المپیادهای علمی به نشانی  my.medu.ir انجام می‌شود.

برای کسب موفقیت در مرحله‌ی اول نیاز به دانش گسترده نیست. درواقع اگر دانش‌آموزان دوره‌ی دوم متوسطه بر مباحث درسی خود و مباحث مقدماتی نجوم مسلط باشند و سوالات سال‌های گذشته را حل کنند، امکان کسب موفقیت در مرحله‌ی اول را دارند. آزمون مرحله‌ی اول المپیاد نجوم به طور متوسط شامل 35 سوال تستی است. کسب دست‌کم 10 تا 15 درصد کف قبولی در این مرحله است.

از مزایای قبولی در این مرحله از المپیاد نجوم و اخترفیزیک می‌توان به دریافت جواز شرکت در مرحله‌ی دوم المپیاد اشاره کرد. قبولی در مرحله‌ی دوم می‌تواند در نهایت منجر به کسب مدال و بهره‌گیری از تسهیلات شود. تقویت پایه‌ای و پیشرفته‌ی دانش‌آموز در دروس فیزیک و ریاضی از دیگر مزایای شرکت در مرحله‌ی اول المپیاد نجوم است. دانش‌آموزانی که برای پذیرفته شدن در مرحله‌ی اول المپیاد نجوم تلاش کرده و در کلاس‌های ویژه شرکت می‌کنند، شانس خوبی برای کسب درصدهای خوب در آزمون سراسری کنکور دارند.

موفقیت در مرحله دوم المپیاد نجوم و اخترفیزیک

پذیرفته شدگان مرحله‌ی اول المپیادهای دانش‌آموزی معمولاً در اردیبهشت ماه در آزمون مرحله‌ی دوم شرکت می‌کنند. آزمون این مرحله شامل 6 تا 10 سوال تشریحی است. شرکت در آزمون‌های منظم با بهره‌گیری از سوالات مرحله‌ی دوم المپیاد نجوم در سال‌های گذشته و سوالات المپیاد‌های بین‌المللی پیشین می‌تواند شرایط بهتری برای شرکت‌کنندگان فراهم کند.

در این مرحله دیگر هیچ کدام از سوالات در حد مباحث کتاب درسی نیستند و استفاده از کتاب‌های کمک‌درسی که برخی از آن‌ها در این مقاله ذکر شد، ضروری است. پذیرفته شدگان این مرحله معمولاً بین 30 تا 40 درصد نمره‌ی کل آزمون را کسب می‌کنند.

در مرحله‌ی دوم حدود 40 نفر در المپیاد نجوم و اخترفیزیک برگزیده می‌شوند و برای آن‌ها دوره‌ای در طول تابستان برگزار می‌شود. این افراد همگی موفق به کسب مدال شده‌اند و برای تعیین اینکه رنگ مدال هر فرد چه باشد، در دوره‌ی تابستان المپیاد (مرحله‌ی سوم) شرکت می‌کنند. در دوره‌ی تابستانی و در انتهای آن تعدادی آزمون برگزار می‌شود. با توجه به نمره‌ی امتحانات دوره‌ی تابستان به برگزیدگان مدال‌های طلا، نقره و برنز اهدا می‌شود.

پس موفقیت در آزمون مرحله‌ی دوم المپیادها به معنای کسب مدال است و کسب مدال بهره‌گیری از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان و کسب امتیاز و یا معافیت از شرکت در کنکور سراسری را در پی دارد. برگزیدگان مرحله‌ی دوم المپیادها همچنین می‌توانند به تدریس رشته‌های المپیاد در مدارس، موسسات و به صورت خصوصی، بپردازند. به نفرات برگزیده در هر رشته که در سطح کشور در رشته‌های المپیاد خود، مقام اول را به دست می‌آورند، امتیازاتی مثل استخدام در دستگاه‌های دولتی و امکان استفاده از بورسیه تحصیلی اعطا می‌شود.

موفقیت در مرحله سوم المپیاد نجوم و اخترفیزیک

در دوره‌ی آموزشی تابستان، هر دانش‌آموز فقط می‌تواند در یک المپیاد شرکت کند و در صورت کسب رتبه‌ی لازم برای شرکت در چند المپیاد، باید در آغاز دوره‌ی تابستان یک المپیاد را انتخاب کند.

ظرفیت و تعداد مدال‌ها (تندیس‌های) المپیاد نجوم و اخترفیزیک دوره‌ی آموزشی تابستان 1402 در جدول زیر آمده است:

مطالعه برای دوره‌ی تابستان بسیار پیشرفته‌تر از مراحل قبلی است. در این مرحله که شامل یک دوره‌ی حدوداً هشت هفته‌ای است، مباحث پیشرفته‌ی نجوم و اخترشناسی به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود.

بعد از برگزاری چندین و چند آزمون در این دوره، برگزیدکان این مرحله دست‌کم مدال برنز و حداکثر یک مدال طلای المپیاد کشوری کسب می‌کنند. کسب مدال طلا در المپیاد نجوم منجر به معافیت از کنکور سراسری و بهره‌گیری از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان ازجمله معافیت از سربازی برای پسران می‌شود. به نمره‌ی تراز کنکور سراسری مدال‌آوران نقره و برنز، پانزده درصد افزوده می‌شود.

دریافت حقوق ماهیانه تا زمان اشتغال به تحصیل و دریافت وام‌های مربوط به خرید مسکن و شرکت در همایش‌هایی ملی و بین‌المللی از دیگر مزایایی است که در پی کسب مدال کشوری المپیاد از سوی بنیاد ملی نخبگان در اختیار برگزیدگان قرار می‌گیرد. امکان دریافت بورسیه‌های تحصیلی از دانشگاه‌های معتبر دنیا و امکان تدریس المپیاد در موسسات، مدارس و کلاس‌های خصوصی از دیگر مزایای قبولی در مرحله‌ی سوم المپیادهای دانش‌آموزی است.

موفقیت در مرحله چهارم المپیاد نجوم و اخترفیزیک

بعد از دوره‌ی آموزشی تابستان، دوره‌ی طلای المپیادهایی که مسابقه‌ی جهانی دارند از جمله المپیاد نجوم برگزار و طی کلاس‌های حضوری و آزمون‌های مختلف، تیم‌های ملی انتخاب می‌شوند تا در المپیادهای جهانی که معمولاً در تابستان برگزار می‌شود و زمان دقیق آن توسط کمیته‌های جهانی مشخص می‌شود، شرکت کنند.

مدال‌آوران طلای کشور تا قبل از شروع دوره باید در مدرسه‌ی محل تحصیل خود حضور داشته باشند. تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک بر حسب حضور دانش‌پژوهان در دروه و آزمون‌های مربوطه، طبق ضوابط کمیته‌ی علمی، مشخص می‌شود. تعداد اعضای تیم‌های ملی جمهوری اسلامی ایران در المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک 5 نفر است.

عضویت در تیم ملی المپیاد دانش‌آموزی علاوه بر افتخارآفرینی برای کشور، مزایای بسیاری ازجمله امکان دریافت بورسیه‌های تحصیلی از بهترین دانشگاه‌های دنیا و امکان حضور در بزرگ‌ترین همایش‌های علمی را به دنبال دارد.

مزایای کسب رتبه در المپیاد نجوم چیست؟

یکی از مهم‌ترین مزایای شرکت در المپیادهای دانش‌آموزی، تأثیری است که کسب رتبه‌ی کشوری آزمون‌های المپیاد بر قبولی در کنکور سراسری دارد. بر اساس مصوبه‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دارندگان مدال طلا در المپیاد نجوم و اخترفیزیک، پس از اخذ دیپلم دوره‌ی متوسطه، از شرکت در کنکور سراسری دانشگاه‌ها در زیرگروه مربوط، معاف بوده و برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی انتخابی در زیرگروه مربوط، به دانشگاه مورد نظرشان معرفی می‌شوند.

تعداد معافیت از کنکور در المپیاد نجوم

در میان مزایای شرکت در المپیادهای دانش‌آموزی، معافیت در کنکور، یکی از محبوب‌ترین تسهیلات است. تعداد دریافت‌کنندگان مدال طلا در المپیاد نجوم و اخترفیزیک که شامل معافیت از شرکت در کنکور سراسری دانشگاه‌ها هستند و برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی انتخابی در زیرگروه مربوط به دانشگاه مورد نظرشان معرفی می‌شوند، 10 نفر است.

تسهیلات بنیاد ملی نخبگان برای برگزیدگان المپیاد نجوم

براساس آیین‌نامه‌ی بنیاد ملی نخبگان، دارندگان مدال‌های طلا، نقره و برنز مرحله‌ی کشوری المپیادهای علمی دانش‌آموزی در سطح ملی یا جهانی (با معرفی وزارت آموزش و پرورش) می‌توانند از تسهیلات این بنیاد استفاده کنند. بنیاد ملی نخبگان عضو ندارد و برگزیدگان المپیاد نجوم برای بهره‌مندی از تسهیلاتی که این بنیاد ارائه می‌دهد، باید به سامانه‌ی اطلاعاتی بنیاد ملی نخبگان به نشانی sina.bmn.ir مراجعه کنند. برگزیدگان باید فعالیت‌های نخبگانی خود را در این سامانه بارگذاری و ثبت کنند تا امکان بررسی درخواست آن‌ها مطابق تسهیل مورد نظر، فراهم شود.

تمامی مدال آوران المپیاد نجوم و اخترفیزیک می‌توانند از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان بهره ببرند و علاوه بر دریافت حقوق ماهیانه و تسهیلات ویژه‌ی مالی و اعتباری برای شرکت در کنفرانس‌ها و همایش‌های علمی داخلی و خارجی، پسران دارنده‌ی مدال طلا می‌توانند از تسهیلات نظام وظیفه‌ی بنیاد نیز استفاده کنند.

جمع‌بندی

المپیاد‌ نجوم و اخترفیزیک می‌تواند برای دانش‌آموزان علاقمند، کوشا و با استعداد، یک سکوی پرتاب به حساب آید که شرکت در آن مزایای بسیاری برای آن‌ها دربر داشته باشد. جوایز برگزیدگان المپیاد را بنیاد ملی نخبگان، وزارت علوم و سازمان نظام وظیفه اعطا می‌کنند. دارندگان مدال طلای کشوری در المپیاد نجوم مزایایی ازجمله معافیت از کنکور و حمایت‌های مالی و معنوی بنیاد نخبگان را کسب می‌کنند. دانش‌آموزانی که مدال نقره و برنز المپیاد را می‌گیرند نیز سهمیه‌ی 15 درصدی در کنکور خواهند داشت.

دانش‌آموزان کشور ما همواره شرکت فعالی در المپیاد‌های جهانی داشته‌اند. در پانزدهمین المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک (IOAA ۲۰۲۲) که در شهر کوتایسی گرجستان برگزار شد، تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک ایران ۹ مدال طلا و یک نقره کسب کرد. در المپیاد جهانی نجوم، علاوه بر تیم 5 نفره‌ی اصلی، هر کشور می‌تواند یک تیم «ب» (میهان) نیز به مسابقات اعزام کند. تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک ایران از میان ۴۵ کشور برای دومین بار مقام اول مسابقات را کسب کرد. در این دوره از مسابقات، تیم‌های آمریکا، کانادا، کره جنوبی، هند، برزیل و تایلند بعد از تیم جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتند.

اما کسب موفقیت در مراحل مختلف المپیاد نجوم منوط به تلاش مستمر، شرکت در کلاس‌های آموزشی یا دسترسی به منابع معتبر المپیاد است. ما در این مقاله ضمن معرفی مباحث مختلف المپیاد نجوم، مهم‌ترین منابع موجود برای مطالعه را معرفی کرده و شرایط شرکت، کسب موفقیت و تسهیلات ارائه شده در این المپیاد دانش‌آموزی را تشریح کردیم.

سوالات متداول