5 راهکار برای کمک به نوجوانان مضطرب

کمک به نوجوانان مبتلا به اضطراب آسان نیست. گاهی ترس و تردید ناشی از این اضطراب، آن‌ها را کاملاً از پا می‌اندازد. والدین در چنین شرایطی تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا به فرزندشان کمک کنند، اما به نظر می‌رسد هیچ حرفی نگرانی آن‌ها را کاهش نمی‌دهد. اضطراب یکی از شایع‌ترین اختلالات سلامت روان است و اضطراب در نوجوانان در طول دهه‌های گذشته افزایش یافته است. این یعنی همه گاهی اوقات مضطرب می‌شوند، و این اشکالی ندارد!

اضطراب یعنی احساس مداوم نگرانی یا ترس از اینکه اتفاق وحشتناکی در موقعیت‌هایی رخ بدهد که واقعاً تهدیدکننده نیستند. این احساسات حتی پس از سپری شدن رویداد نیز می‌توانند ادامه داشته باشند. در چنین شرایطی تغییراتی فیزیکی مانند افزایش فشار خون، حالت تهوع، و لرزش شایع هستند. بسیار مهم است که نوجوانان شما یاد بگیرند که چگونه با اضطراب کنار بیایند تا بتوانند با چالش‌ها روبرو شوند.

5 نکته برای کمک به نوجوانان برای مقابله با اضطراب

ما در این مقاله به بیان راهبردهایی می‌پردازیم که نوجوانان را به مهارت‌هایی تجهیز می‌کنند که برای مقابله با اضطراب ضروری هستند. اگر علاقمندید به فرزندان نوجوان خود در این مسیر کمک کنید، با ما همراه باشید.

(1) مشکلات نوجوان را به جای او حل نکنید

فرض کنید فرزند نوجوان شما از مدرسه به خانه می‌آید، روی مبل می‌افتد، سپس بلافاصله شروع به شکایت از فهرست بی‌پایان کارهایش می‌کند. شما می‌دانید که او فشار اجتماعی زیادی را برای جا افتادن در مدرسه احساس می‌کند. و اکنون به دلیل فعالیت‌های فوق‌برنامه با استرس بیشتری هم روبرو شده است. جای تعجب ندارد که او احساس اضطراب کند!

به عنوان یک والد، طبیعی است که بخواهید مشکلات فرزند نوجوان خود را حل کنید. بنابراین وقتی نوجوان، با بیان جملاتی خود را تخلیه می‌کند، شاید وسوسه بشوید که چنین جملاتی را بیان کنید:

• «اگر اینقدر نگران امتحان هفته آینده هستی، چرا از الان مطالعه را شروع نمی‌کنی؟»
• «آنقدر نگران نباش که دیگران چه فکری می‌کنند. همه چیز درست می‌شود!»
• «اگر هنگام مطالعه تلفن همراهت را کنار بگذاری، کارت را به موقع تمام خواهی کرد.»

مسئله این است که یک نوجوان مبتلا به اضطراب، نیازی به شنیدن نصیحت‌های شما ندارد. او باید بداند که شما سخت در تلاش هستید تا احساسات و دیدگاه او را درک کنید. بنابراین توصیه می‌کنیم تا جایی که می‌توانید به جای نصیحت، از تکنیک‌های گوش دادن فعال استفاده کنید.

تمام توجه خود را به فرزندتان معطوف کنید و سعی کنید توصیه‌های ناخواسته ارائه نکنید. با گفتن این جمله نشان دهید که با نوجوان خود احساس همدردی می‌کنید:

• «به نظر می‌رسد فشار زیادی برای انجام مسئولیت‌های خود احساس می‌کنی و می‌ترسی که نتوانی همه‌ی مسئولیت‌های خود را به خوبی انجام بدهی.»

این تأیید عاطفی به نوجوان کمک می‌کند تا بفهمند که نگران بودن یا ترسیدن اشکالی ندارد. با گذشت زمان، فرزند شما کمتر احساس فشار می‌کند و توانایی بیشتری برای رویارویی با شرایط چالش برانگیز خواهد داشت.

(2) به نوجوان خود کمک کنید تا مهارت‌های مقابله‌ای را تمرین کند

همه‌گیری جهانی کووید-19 زندگی نوجوانان را در سراسر جهان به هم ریخت. تعطیلی مدارس منجر به انزوای اجتماعی و بی‌برنامگی شد و بسیاری از نوجوانان هنوز با غیرقابل پیش‌بینی بودن مسائل زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند. یک مطالعه در دانشگاه کلگری کانادا نشان می‌دهد که افسردگی و اضطراب در کودکان و نوجوانان از زمان پیش از همه‌گیری بیماری کرونا، دو برابر شده است.

برای کمک به نوجوانانی که اضطراب دارند، تجهیز آن‌ها به ابزارهایی برای مقابله با احساس تردید، ترس و عدم اطمینان، ضروری است. دو مهارت و راهبرد مقابله‌ای وجود دارد که می‌توانید فرزند خود را تشویق کنید تا آن‌ها را تمرین کنند:

1- تمرینات تنفسی

تنفس سریع و کم‌عمق یک واکنش طبیعی به اضطراب است. اما نفس‌های کم عمق اضطراب را بدتر می‌کند – و حتی می‌تواند منجر به حملات پانیک (وحشت‌زدگی) شود.

به نوجوانان خود بیاموزید که نفس‌های آهسته، عمیق و ثابت بکشند. همانطور که  جولی فراگا، روانشناس بالینی، می‌گوید؛ تنفس عمیق می‌تواند کمک کند که نسبت به احساسات و تجربیات شدید کمتر احساس خطر کنیم.

2- خاطره نویسی

اگر فرزند شما برای صحبت کردن در مورد اضطراب خود مشکل دارد، از او بخواهید که خاطره‌نویسی را امتحان کند. او احتمالاً متوجه خواهد شد که وقتی افکارش را یادداشت می‌کند، آنقدرها هم ترسناک به نظر نمی‌رسند.

اگر نوجوان به طور منظم در مورد افکار و احساساتش بنویسد، افکار اضطراب‌آورش در هر لحظه از روز، زمینه‌ی بروز پیدا نمی‌کنند.

(3) نوجوان خود را به انجام کارهای داوطلبانه تشویق کنید

وقتی صحبت از کار با نوجوانانی است که اضطراب دارند، گاهی اوقات بهترین راه‌حل این است که شروع به انجام کارهای عام المنفعه بکنند.

تحقیقات نشان می‌دهد که کار داوطلبانه به سلامت کلی ذهنی ما کمک می‌کند. یکی از دلایل این امر این است که خدمت به دیگران باعث ترشح دوپامین می‌شود که استرس را کاهش می‌دهد و احساسات مثبت را افزایش می‌دهد.

وقتی نوجوانان درگیر کمک به دیگران هستند، اغلب سپاسگزارتر می‌شوند. آن‌ها یاد می‌گیرند که فراتر از خودشان فکر کنند. این مسئله به زندگی آن‌ها هدف و معنا می‌دهد.

اگر نوجوان مضطرب شما برای داوطلب شدن مردد است، آن‌ها را مجبور به انجام این کار نکنید. در عوض، یک فعالیت اجتماعی یا پروژه یادگیری خدماتی را پیدا کنید که بتوانید به عنوان یک خانواده در آن شرکت کنید.

(4) نوجوان خود را تشویق کنید تا از سلامت جسمانی خود مراقبت کند

گاهی اوقات، تغییرات ساده در سبک زندگی چیزی است که برای کاهش اضطراب نوجوانان لازم است.

نتیجه‌ی تحقیقات نشان داده است که مشکلات خواب در افراد مبتلا به اضطراب زیاد است. این مسئله اصلاً تعجب‌آور نیست. این می‌تواند یک چرخه‌ی معیوب باشد – نوجوانان وقتی مضطرب هستند نمی‌توانند بخوابند، با این حال احساس می‌کنند که به دلیل اینکه استراحت کافی ندارند، مضطرب هستند!

اگر فرزند نوجوان شما برای خوابیدن مشکل دارد، سعی کنید به او کمک کنید تا:

1. زمان استفاده از صفحه‌ی نمایش و گوشی را قبل از خواب محدود کند.
2. از استفاده از نورهای خیره‌کننده (خیلی روشن) در شب خودداری کند.
3. یک برنامه‌ی‌ عصرگاهی ایجاد کند. این می‌تواند شامل دوش آب گرم، خواندن کتاب یا استراحت با یک فنجان چای بدون کافئین باشد.
4. تا حد امکان از نور خورشید صبحگاهی استفاده کند.

وقتی صحبت از کمک به نوجوانان مضطرب می‌شود، ورزش نیز اهمیت دارد. فعالیت بدنی باعث تحریک تولید سروتونین و اندورفین می‌شود که هر دو به طور مثبت بر توانایی نوجوانان برای مدیریت استرس و اضطراب تأثیر می‌گذارند. نوجوانان لزوماً نیازی به پیوستن به یک باشگاه ورزشی ندارند – یک پیاده روی سریع 15 دقیقه‌ای کافی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی اهمیت ورزش می‌توانید مقاله‌ی «نقش فعالیت بدنی در سلامت دانش آموزان» را مطالعه کنید.

همچنین ترویج عادات غذایی سالم برای کاهش اضطراب مهم است. شکر و کافئین می‌توانند اضطراب را بدتر کنند. سعی کنید غذاهای سالم را در دسترس فرزندتان قرار دهید. استفاده از مواد غذایی خاصی مانند موارد زیر، به نوجوانان شما امکان می‌دهد در عین دوری از اضطراب، هوشمندانه تر مطالعه کنند:

1. انواع توت‌ها
2. انواع آجیل
3. تخم مرغ
4. شکلات تلخ
5. ماست

مطالعه‌ی مقالات «اهمیت تغذیه در عملکرد تحصیلی دانش آموزان» و «بهترین تغذیه برای دانش آموزان | 9 غذای برتر برای مغز» به شما کمک می‌کند تا انتخاب‌های هوشمندانه‌تری در زمینه‌ی تغذیه داشته باشید.

(5) به نقاط قوت نوجوان خود توجه کنید

مغز نوجوانان در حال تغییر است و آن‌ها به دنبال خودمختاری بیشتر هستند. در عین حال آن‌ها در حال کشف شخصیت، استعدادها و علایق خود هستند. همینطور که نوجوانان شما این تغییرات را دنبال می‌کنند، طبیعی است که گاهی اوقات ارزش خود را زیر سوال ببرند.

ممکن است افکار منفی به سراغشان بیایند. افکاری مانند: «چرا من انقدر ناتوانم؟» یا «آیا دوستانم واقعاً مرا دوست دارند؟»

اغلب به نوجوانان خود چیزهای مثبت بگویید. نقاط قوت منحصر به فرد آن‌ها را بیان کنید و احساس شفقت نسبت به خود را در آن‌ها تقویت کنید. نوجوانان شما به تدریج یاد می‌گیرند که با معایب خود کنار بیایند. بنابراین سطح اضطراب آن‌ها کاهش می‌یابد و عزت‌نفس ایجاد می‌شود. [منبع]

جمع‌بندی

مسلماً برای شما به‌عنوان والدین سخت است که ببینید فرزند نوجوانتان به دلیل مشکلاتی که دارد، دچار اضطراب شده است. شاید تصور کنید اگر به جای فرزندتان، مشکل را خودتان از سر راه بردارید، معضل اضطراب او را هم حل کرده‌اید. اما تا کجا و تا کی می‌توان از استقلال عمل فرزند جلوگیری کرد و به جای او تصمیم گرفت و عمل کرد؟

درنهایت فرزندان شما باید با مشکلات زندگی روبرو شوند. پس اگر قصد دارید به آن‌ها کمک کنید، به‌جای برطرف کردن مشکلاتشان، به آن‌ها مهارت‌های زندگی و به خصوص مهارت‌های مقابله‌ای را آموزش دهید. گوشی شنوا برای آن‌ها باشید، احساساتشان را درک کنید و آن‌ها را با تمام نقاط قوت و ضعفشان بپذیرید.

وقتی شما به نوجوان خود کمک می‌کنید تا مهارت‌ها و عادات مناسب خود را توسعه دهد، دیگر مهم نیست که چه چالش‌هایی بر سر راه او قرار می‌گیرد. البته پر واضح است که بسته به موقعیت، ممکن است فرزند شما به حمایت بیشتری نیاز داشته باشد.

---

سوالات متداول

چگونه می‌توان به نوجوانان برای مدیریت احساسات اضطرابی کمک کرد؟

فرزند خود را تشویق کنید تا در مورد اضطراب صحبت کند. فقط صحبت در مورد چیزهایی که او را مضطرب می‌کند، می‌تواند میزان اضطراب فرزند شما را کاهش دهد. احساسات فرزندتان را بپذیرید و رفتارهای شجاعانه را تشویق کنید.

چه مواردی باعث بروز اضطراب در نوجوانان می‌شود؟

علل بالقوه‌ی زیادی برای افسردگی و اضطراب در نوجوانان وجود دارد. این‌ها شامل مواردی مانند ژنتیک، تروما، محیط آن‌ها، تفاوت در مغز، سوء مصرف مواد، استرس بلوغ و الگوهای فکری منفی می‌شود.

آیا اضطراب یک بیماری روانی است؟

اختلالات اضطرابی شایع‌ترین اختلالات روانی است و تقریباً 30 درصد از بزرگسالان را در مقطعی از زندگی خود تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما اختلالات اضطرابی قابل درمان هستند و تعدادی درمان موثر در دسترس هستند. درمان به اکثر افراد کمک می‌کند تا زندگی مولد طبیعی داشته باشند.