فناوری آموزشی چگونه دنیای یادگیری را متحول میکند؟
احتمالاً بسیاری از شما به یاد دارید که چگونه در مدرسه با استفاده از یک تابلوی سیاه یا سفید، کتاب‌های درسی به دانشآموزان آموزش داده می‌شد. اینترنت بسیار محدود بود و اولویت اول برای فعالیت‌های تحقیقاتی، کتاب‌های موجود در کتابخانه‌ی مدرسه بودند. اما امروزه، دانشآموزان در کلاسهای آنلاین شرکت می‌کنند، همه‌ی اطلاعات مورد نیاز خود را با جست‌وجو در اینترنت به دست می‌آورند و تقریباً به اطلاعات نامحدود دسترسی دارند.
شرکت‌های استارت‌آپ (نوپا) در حوزه‌ی فناوری آموزشی (اِدتک) در حال تغییر نحوه‌ی درک جهان از آموزش هستند. فناوری به سرعت در حال تبدیل شدن به بخش ذاتی آموزش و پرورش است. ما در این مقاله به طور خلاصه توضیح خواهیم داد که نحوه‌ی استفاده از فناوری مدرن در آموزش و مزایای آن برای دانشآموزان، معلمان و مدیران چیست.
ادتک (EdTech) چیست؟
ادتک (EdTech) که مخفف Educational Technology و به عبارت ساده، همان فناوری آموزشی است، فرآیند استفاده از فناوری برای ارائه‌ی آموزش و کمک به مربیان برای ساده کردن کار خود است. در این فرآیند، مفاهیمی مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در فرآیندهای آموزشی و غیرآموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای آشنایی بیشتر با مفهوم ادتک مطالعه‌ی مقاله‌ی «ادتک چیست و چه کمکی به دانشآموزان میکند؟» مفید خواهد بود.
چگونه از فناوری مدرن در آموزش استفاده می‌شود؟
فناوری، چشم‌انداز دنیای آموزش و پرورش را تغییر داده است. هم‌گام با گسترش همه‌گیری بیماری کووید-19 در سال 2020 و محدودیت‌های متعاقب آن، استفاده از فناوری در آموزش افزایش یافت. ادتک، ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات را برای ایجاد تجربیات یادگیری جذاب‌تر، فراگیر و فردی، در اختیار عموم قرار داد. در واقع ادتک، این امکان را برای دانشآموزان مناطق روستایی و دورافتاده فراهم کرد تا با استفاده از اپلیکیشن‌های آموزش الکترونیکی به تحصیل خود ادامه دهند.
فناوری مدرن به طرق مختلف در حوزه‌ی آموزش و پرورش کاربرد دارد. در زیر برخی از پرکاربردترین فناوری‌های استفاده شده در آموزش آمده است:
هوش مصنوعی
شخصی‌سازی دوره‌ها برای کمک به دانشآموزان، استفاده از پلتفرم تولید سؤال مبتنی بر NLP (برنامه‌نویسی عصبی کلامی) برای آماده‌سازی ارزیابی‌ها و خودکار کردن کارهای تکراری برای معلمان و کارکنان، برخی از روشهای استفاده از هوش مصنوعی در مؤسسات آموزشی است.
تحلیل یادگیری
تحلیل یادگیری به معنای اندازه‌گیری، جمع‌آوری، تحلیل و گزارش داده‌های دانشآموزان در محیط یادگیری برای درک و بهینه کردن یادگیری و محیط مربوط به آن است. استفاده از این نوع فناوری هنوز به معنای واقعی در مراکز آموزشی رواج نیافته است، اما می‌توانیم ردپایی از آن را در برنامه‌های صدور گواهینامه‌های آنلاین مشاهده کنیم که در آنها، دوره‌ها بر اساس برنامه درسی دانشآموزان یا دانشجویان، توانایی‌های یادگیری و زمینه‌های مورد علاقه آنها، توصیه می‌شود.
واقعیت افزوده
واقعیت افزوده یا اِی‌آر «AR» یک نمای فیزیکی زنده، مستقیم یا غیرمستقیم است، که عناصری را به دنیای واقعی افراد اضافه میکند. استفاده از ابزارهای مقرون به صرفه‌ی واقعیت مجازی، آموزش موضوعات علم، فناوری، مهندسی، و ریاضیات را آسان‌تر میکند و به دانشآموزان کمک میکند مفاهیم را به وضوح درک کنند. هدف در هنگام استفاده از این روش، آموزش اصول اولیه به دانشآموزان است تا مفاهیم دیگر بر اساس آنها آموزش داده شوند.
فناوری بلاک‌چین
دوره‌های آنلاین آزاد گسترده (MOOCs) اکنون از فناوری بلاک‌چین برای افزایش امنیت داده‌ها و تأیید سطح مهارت دانشآموزان استفاده می‌کنند.
ادتک چگونه دنیای آموزش را متحول میکند؟
هدف اصلی ادتک ساده کردن فرآیند یادگیری، تسهیل یادگیری فراگیر و کارآمدتر کردن سیستم‌های آموزشی است. ادتک به پر کردن شکاف بین آموزش و یادگیری کمک میکند و یک محیط یادگیری منسجم ایجاد میکند.
آموزش آنلاین فنون و هنرها
در حال حاضر با گسترش شرکت‌های نوپا در حوزه‌ی فناوری آموزشی، پلتفرم‌‌ها و اپلیکیشن‌های بسیاری برای آموزش آنلاین هنرها و فن‌های مختلف شکل گرفته‌اند. این امکانات، شرایط بهره‌گیری از آموزش را برای قشر بسیار وسیع‌تری از جوامع فراهم کرده است. در حال حاضر بسیاری از معلمها و مربیان در رشته‌های مختلف از کلاسهای آنلاین برای آموزش استفاده می‌کنند. آموزش آنلاین همچنین مرزها را درنوردیده است و افراد میتوانند از مربیانی در کشورهای دیگر برای دریافت آموزش بهره بگیرند.
فرصت‌های برابر در شغل‌یابی
استارت‌آپ‌های ادتک فرصتی برای دانشآموزان فراهم می‌کنند تا به منابعی دسترسی پیدا کنند که به آنها کمک میکند در مطالعات خود برتری پیدا کنند و شخصیت‌شان را توسعه دهند. ترکیبی از آموزش با کیفیت بالا و رشد شخصیت به آنها فرصت‌های برابر در دنیای رقابتی بزرگسالان میدهد و در انتخاب شغل موفق‌تر عمل خواهند کرد.
بازیگونه‌سازی (گیمیفیکیشن)
استفاده از گیمیفیکیشن برای آموزش مفاهیم درسی، جدید نیست، اما به سرعت در حال تبدیل شدن به یک روند محبوب در بازار است. به فرآیند استفاده از مفاهیم پشت بازی برای ارتقای تعامل کاربر، گیمیفیکیشن نامیده می‌شود. از این روش در بازاریابی دیجیتال و آموزش برای حفظ علاقه‌ی کاربر و توضیح جذاب و منحصر به فرد مطالب استفاده می‌شود. پیشتر از گیمیفیکیشن برای آموزش کودکان 5 تا 8 ساله استفاده می‌شد، اما اکنون برای آموزش نوجوانان و بزرگسالان نیز استفاده می‌شود. اپلیکیشن‌های آموزش الکترونیکی مانند دولینگو (Duolingo) و بابِل (Babbel) نمونه‌های کاملی از استفاده از گیمیفیکیشن در آموزش هستند.
تجربه‌ی کامل یادگیری
آموزش به یک موضوع یا کلاس محدود نمی‌شود. آموزش شامل یادگیری بسیاری از ویژگی‌هایی است که دانشآموزان را برای تبدیل شدن به افراد بهتر و موفق‌تر ترغیب میکند. فناوری به معلمها کمک میکند تا طیف وسیعی از مهارت‌ها را در دانشآموزان ایجاد کنند و به آنها کمک کنند تا به جامعه بازگردند. برای مثال، بعضی از اپلیکیشن‌ها مانند هم‌درس به‌عنوان یک سرویس آموزش مبتنی بر تمرین رایگان، که هدف اصلی خود را شخصی‌سازی آموزش بر اساس نقاط ضعف و قوت هر دانش‌آموز و ایجاد عدالت آموزشی قرار داده است، به آنها برای پیشرفت همه‌جانبه کمک میکند.
چرا ادتک سودمند است؟
استارت‌آپ‌های ادتک با نشان دادن راه‌هایی برای استفاده از فناوری در آموزش و پرورش دانشآموزان، مزایای مختلفی را برای مربیان و مؤسسات آموزشی فراهم می‌کنند. در ادامه برخی از این مزایا ذکر شده‌اند:
(1) شخصی‌سازی آموزش بر اساس ویژگی‌های دانشآموزان
یادگیری دیجیتال دانشآموزان را قادر می‌سازد تا با سرعت مختص به خودشان، مباحث را یاد بگیرند. پلتفرم‌های آموزش الکترونیکی اطلاعات کاربر را بر اساس نحوه‌ی کار دانشآموزان روی تکالیف، جمع‌آوری می‌کنند و از این داده‌ها برای ایجاد تغییرات در ماژول آموزشی استفاده می‌کنند. دانش آموزان میتوانند یک ویدیوی آموزشی را چندین بار تماشا کنند و مستقیماً از طریق برنامه سؤال بپرسند.
در میان استارت‌آپ‌های حوزه‌ی ادتک در ایران، اپلیکیشن آموزشی هم‌درس با استفاده از شیوه‌ی یادگیری مبتنی بر تمرین و هوش مصنوعی، با استفاده از مجموعه‌ی آزمون‌های سطح‌بندی‌شده، سطح یادگیری هر دانش‌آموز را ارزیابی میکند و برنامه‌ای برای رفع اشکال هر دانش‌آموز در نظر می‌گیرد.
(2) منابع فراوان
فناوری، منابع زیادی در اختیار معلمها و دانشآموزان نزدیک قرار داده است. با بهره‌گیری از ابزارهای ادتک،معلمها زمان کمتری را به جست‌وجو برای یافتن منابع مناسب درسی برای کلاس خود می‌کنند. دانشآموزان نیز برای یافتن پاسخ سوال‌ها و اشکالاتشان یا بهره‌گیری از منابع برای انجام تکالیف و پژوهش‌های درسی از اینترنت حداکثر استفاده را می‌کنند. مقالات پژوهشی، مجلات آنلاین، وبلاگ‌های علمی، وبینارها، سخنرانی‌های آنلاین و … همگی به مربیان و دانشآموزان کمک می‌کنند تا دانش خود را گسترش دهند.
(3) یادگیری همه جانبه
چگونه معلمان اطمینان حاصل می‌کنند که دانشآموزان در کلاس توجه دارند؟ با استفاده از فناوری واقعیت افزوده و واقعیت مجازی، دانشآموزان میتوانند خود را در سناریوها احساس کنند و به صورت مجازی موضوع مورد نظر را تجربه کنند.
به عنوان مثال، معلمها از محرک‌های سه بعدی برای ایجاد تصاویر سه بعدی از مولکول‌ها استفاده می‌کنند تا نحوه تشکیل یک ماده شیمیایی را نشان دهند. دانشآموزان میتوانند هنگام یادگیری، مولکول‌ها را «لمس» و «احساس کنند». این به آنها کمک میکند تا در کلاس دقیق باشند و اطلاعات بیشتری را حفظ کنند.
(4) مجهزتر برای مقابله با معایب زندگی دیجیتال
در حالی که فناوری ابزار مفیدی است، معایب خود را دارد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض رسانه‌های اجتماعی، دسترسی به محتوای نامحدود و فقدان خط‌مشی‌های مناسب امنیت داده‌ها موضوعی است که برای بسیاری از والدین نگران کننده است. با معرفی فناوری در کلاسهای درس، معلمها میتوانند محیط امنی برای دانشآموزان فراهم کنند تا راه‌های پیمایش خود در شبکه‌ی جهانی وب را بیاموزند. معلمها می توانند راه حفظ حریم خصوصی دیجیتال و ایمن ماندن در هنگام استفاده از اینترنت را توضیح دهند. فناوری در کلاس، دانشآموزان را آماده میکند تا با استفاده‌ی صحیح از اینترنت و رسانه‌های اجتماعی در زندگی آشنا شوند و بین آنچه خوب است و آنچه که نیست، تمایز قائل شوند.
(5) یادگیری سرگرم کننده می‌شود
با تبدیل شدن فناوری به بخشی از زندگی ما، شرکت در کلاس‌ها به روش سنتی برای بچه‌ها کسل‌کننده است. آنها می‌خواهند از تلفن هوشمند، لپ تاپ و دیگر وسایل الکترونیکی خود حتی برای مطالعه استفاده کنند. استارت‌آپ‌های ادتک فناوری مربوطه را در اختیار مؤسسات آموزشی قرار می‌دهند تا این امکان را فراهم کنند. با ایجاد کلاسهای رقابتی، تورهای مجازی و جلسات آزمون آنلاین، یادگیری می‌تواند برای دانشآموزان و معلمها بسیار سرگرم‌کننده و جذاب‌تر باشد.
(6) دانشآموزان برای آینده آماده می‌شوند
این روزها حتی مشاغل سطح ابتدایی نیز از فناوری استفاده می‌کنند. معلمها با گنجاندن آن در آموزش و پرورش میتوانند دانشآموزان را برای آینده‌ی خود آماده کنند. این به طور خاص برای دانشآموزان مناطق روستایی و دورافتاده با دسترسی محدود به دستگاه‌ها و فناوری مفید است. چنین دانش‌آموزانی هنگام درخواست شغل، دیگر نیازی به پر کردن شکاف مهارتی موجود میان دانشآموزان شهری و روستایی ندارند. آنها آموزش کافی در مدرسه خواهند داشت تا برای مشاغل مبتنی بر فناوری واجد شرایط باشند.
(7) صرفه‌جویی در زمان و منابع
اتوماسیون، ابزارهای هوش مصنوعی و … به ساده‌سازی فعالیت‌های روزمره در مدرسه/دانشکده/دانشگاه کمک می‌کنند. این فناوری استفاده از منابع ارزشمند را بهینه میکند و در نتیجه سرمایه در گردش را کاهش میدهد. معلمها میتوانند کار انجام شده را همزمان با استفاده از فناوری دو برابر کنند. نگهداری سوابق و مدیریت کلاس‌ها زمانی آسان‌تر می‌شود که یک برنامه‌ی کاربردی در برنامه ریزی و اجرا دخالت داشته باشد.
در بازار ادتک ایران، سامانه‌ی مدیریت آموزشی تراز، به‌عنوان دستیار مدارس، همین نقش فناورانه را برای صرفه‌جویی در زمان و منابع، ایفا میکند. سامانه مدیریت مدارس تراز یک پلتفرم است که برای مدیریت امور آموزش مدارس طراحی شده است. نرم افزار مدیریت مدرسه‌ی تراز قابلیت اجرا بر دستگاه‌های مختلف ازجمله تبلت، گوشی، لپ‌تاپ و رایانه را دارد و شما می‌توانید کلیه‌ی امور آموزشی مربوط به مدرسه‌ی خود اعم از حضور و غیاب، برگزاری کلاس‌ها، برگزاری امتحانات و حتی جلسات اولیا و مربیان را به راحتی برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل کنید. برای کسب اطلاع بیشتر در مورد امکانات سامانه‌ی تراز مقاله‌ی «سامانه جامع مدیریت مدارس» را مطالعه کنید. [منبع]
نتیجه‌گیری
موسسات آموزشی با همکاری استارت‌آپ‌های ادتک میتوانند به دستاوردهای مفیدی در راستای ارتقای سطح آموزش دانشآموزان و دانشجویان دست پیدا کنند. نیازی به سرمایه‌گذاری سنگین و ساختن یک برنامه‌ی نرم‌افزاری از ابتدا نیست. بسیاری از مدارس و دانشگاه‌ها از برنامه‌های کاربردی آماده استفاده می‌کنند و آنها را مطابق با نیازهای خود سفارشی می‌کنند.
شرکت‌های ادتک نقش فعالی در کمک به موسسات و مراکز آموزشی ایفا می‌کنند تا شکاف بین روشهای آموزشی و پیشرفت‌های فناوری را پر کنند. معلمها و اساتید میتوانند با شروع با برنامه‌های کوچک‌تر و ساده‌تر، فناوری را در مراحل مختلف وارد فضای آموزشی خود کنند. آدتک در حال حاضر به‌عنوان آینده‌ی آموزش شناخته می‌شود و بهتر است برای بهترین استفاده از آن آماده باشید.
سوالات متداول
فناوری آموزشی (ادتک) با ادغام فناوری در فعالیت‌های یادگیری معمول، کلاس درس سنتی را متحول میکند. این به معلمها، دانشآموزان و مدیریت کمک میکند تا محیط آموزشی را دوباره طراحی کنند و تجربه‌ی یادگیری را گسترش دهند.
دانشآموزان میتوانند با استفاده از ابزارهای مبتنی بر فناوری در پروژههای گروهی همکاری کنند. دیوارهای کلاسهای درس دیگر مانعی نیستند زیرا فناوری روشهای جدیدی را برای یادگیری، برقراری ارتباط و کار مشترک فراهم میکند. فناوری همچنین شروع به تغییر نقش معلمها و فراگیران کرده است.
فناوری آموزی (EdTech) به دانشآموزان این امکان را میدهد تا از منابعی که بیشتر مفید و مؤثر میدانند به یادگیری دسترسی داشته باشند. یکی از مزایای اصلی یادگیری آنلاین این است که دانشآموزان میتوانند به آموزش با سرعت و زمان شخصی خود دسترسی داشته باشند. چگونه ادتک (فناوری آموزشی) آموزش و یادگیری را متحول میکند؟
چگونه فناوری، آموزش و پرورش را تغییر داده است؟
چگونه ادتک (فناوری آموزشی) روش یادگیری دانشآموزان را تغییر میدهد؟
