راهنمای دبیران: کمک به پیشرفت دانش‌آموزان در مدرسه

پیشرفت دانش‌آموزان باید اولویت اول معلم‌ها باشد، اما معنای پیشرفت و موفقیت در مورد هر دانش‌آموز متفاوت است. گاهی موفقیت برای یک دانش‌آموز به معنای کسب نمره‌ی خوب است و برای دانش‌آموز دیگری افزایش مشارکت در کلاس، پیشرفت محسوب می‎‌شود. شما می‌توانید به همه‌ی دانش‌آموزان خود کمک کنید تا بدون توجه به روشی که موفقیت را اندازه‌گیری می‌کند، به خودشکوفایی برسند.

در این مقاله 8 راهکار ذکر شده است که معلم‌ها می‌توانند از آن‌ها برای کمک به پیشرفت و موفقیت دانش‌آموزان خود استفاده کنند.

(1) افزایش معقول سطح توقع از دانش‌آموزان

با افزایش سطح توقع خود از دانش‌آموزان می‌توانید بستری برای پیشرفت و کسب موفقیت فراهم کنید. البته توجه داشته باشید که رسیدن به سطح توقعات شما نباید غیرممکن باشد. همچنین درنظر داشته باشید که برای دستیابی به استانداردهای بالاتر باید در طول مسیر مدام به تشویق و تحسین دانش‌آموزان بپردازید و موفقیت‌های هرچند کوچک را نادیده نگیرید.

ممکن است برخی از دانش‌آموزان برای رسیدن به سطح مورد نظر شما به زمان بیشتری نیاز داشته باشند و نباید از نظر زمانی تحت فشار قرار بگیرند.

به‌عنوان مثال می‌توانید به دانش‌آموزان دبیرستانی یک مطلب دانشگاهی نه‌چندان دشوار بدهید تا بخوانند و به آن‌ها بگویید: «این داستان/کتاب/مفهوم ریاضی یا … در سال اول دانشگاه تدریس می‌شود.» هنگامی که دانش‌آموزان بر مطلب مسلط شدند، به آن‌ها بگویید: «آفرین به شما دانش‌آموزان، می‌دانستم که می‌توانید از پس این کار بربیایید.»

(2) تعیین قوانین و برنامه‌ی دقیق کلاسی

اجرای قوانین و برنامه‌های کلاسی معمولاً در ابتدای سال تحصیلی کمی زمان و تلاش می‌برد، اما درنهایت همین قوانین، ساختاری ایجاد می‌کنند که به شما امکان می‌دهد به جای رسیدگی به مسائل حاشیه‌ای، بر تدریس تمرکز کنید.

مدیریت کلاس درس باید به بخشی از یک روال روزانه تبدیل شود. اگر قوانین از روز اول روشن شده باشند، عواقب عدم رعایت آن‌ها در سرتاسر کلاس درج شده باشد و شما به طور مداوم با هر مشکلی که پیش می‌آید بر اساس قوانین برخورد کنید، دانش‌آموزان به آگاهی و نظم می‌رسند و کلاس شما مانند یک ماشین روغن‌کاری شده، به فعالیت خود ادامه خواهد داد.

(3) تعیین فعالیت‌هایی برای ابتدا و انتهای هر کلاس‌

هر روز در طی پنج دقیقه‌ی اول کلاس و پنج دقیقه‌ی انتهایی آن، فعالیت‌هایی تکرارشونده برای دانش‌آموزان تعیین کنند تا آن‌ها بدانند، «وقت شروع کلاس است»، یا «زمان آماده شدن برای ترک کلاس است». این فعالیت‌ها می‌توانند شامل امور ساده‎ای مانند این باشد که در ابتدای کلاس زمان مشخصی (حدود 5 دقیقه) تعیین کنید که دانش‌آموزان کتاب و دفتر خود را از کیفشان بیرون بیاورند و همگی پشت میزهای خود بنشینند یا در انتهای کلاس پنج دقیقه وقت داشته باشند که پیش از به صدا در آمدن زنگ، وسایل خود را جمع کنند، بنشینند و منتظر بمانند تا زنگ به صدا درآید.

همین امور ساده در افزایش تمرکز و نظم دانش‌آموزان و علاقمندی آن‌ها به کلاس تأثیر خواهد گذاشت. انجام چنین برنامه‌هایی منجر به همراهی بیشتر دانش‌آموزان می‌شود و با توجه به احترامی که از سوی معلم می‌بینند، خود نیز احترام بیشتری برای دبیر و کلاس قائل خواهند شد. برخی از معلم‌های خوش ذوق در فعالیت‌های شروع کلاس خود، با تمام دانش‌آموزان دست می‌دهند و یک به یک به آن‌ها خوش‌آمد می‌گویند، شما هم در اجرای این فعالیت‌ها دست به خلاقیت بزنید.

(4) رشد مداوم و افزایش اطلاعات حرفه‌ای

ایده‌ها و تحقیقات جدیدی که می‌توانند سطح یا روش تدریس شما را بهبود ببخشند، هر ساله در دسترس قرار می‌گیرند. همگام شدن با تازه‌ترین اطلاعات از طریق انجمن‌های آنلاین، کارگاه‌ها و وبسایت‌های حرفه‌ای می‌تواند شما را به معلم بهتری تبدیل کند. این باعث افزایش علاقه‌ی دانش‌آموزان و موفقیت بیشتر آن‌ها خواهد شد.

علاوه‌براین، تدریس مطالب تکراری در هر سال تحصیلی می‌تواند به مرور زمان یکنواخت شود. این می‌تواند منجر به تدریس غیرالهام‌بخش شود. دانش‌آموزان قطعاً این موضوع را متوجه خواهند شد و حوصله و حواس‌شان پرت خواهد شد. گنجاندن ایده‌ها و روش‌های آموزشی جدید می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند.

(5) کمک به دانش‌آموزان برای بالا رفتن از هرم یادگیری بلوم

بنیامین بلوم یک روان‌شناس در حوزه‌ی آموزش است که در دهه‌ی 1950 میلادی با انتشار کتابی مشهور، سه حوزه‌‌ی اندیشیدن (شناختی)، نگرش (عاطفی) و فعالیت‌های بدنی (روانی-حرکتی) را برای یادگیری در نظر گرفت. او یک سیستم طبقه‌بندی برای مهارت‎‌های شناختی ایجاد کرد که در یادگیری مورد استفاده است و معلم‌ها از آن برای برنامه‌ریزی درسی استفاده می‌کنند. هرم یادگیری بلوم دارای شش سطح از مهارت‌های فکری شامل دانش، درک، کاربرد، تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزیابی است.

هرم یادگیری بلوم ابزاری عالی در اختیار معلم‌ها قرار می‌دهد که می‌توانند از آن برای سنجش پیچیدگی تکالیف و امتحانات استفاده کنند. حرکت دانش‌آموزان به سمت طبقات بالای هرم بلوم و الزام آن‌ها به فعالیت، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و ترکیب اطلاعات منجر به افزایش استفاده از مهارت‌های تفکر انتقادی و شانس بیشتر برای یادگیری بهتر می‌شود.

هرم بلوم همچنین می‌تواند به شما کمک کند دانش‌آموزان را از درک اولیه‌ی مفاهیم به سمت پرسیدن سوالات پیچیده‌تر سوق دهید، مثلاً سوالاتی از این قبیل: «چه اتفاقی می‌افتد اگر … ؟». دانش‌آموزان باید بیاموزند که چگونه از حقایق اساسی فراتر بروند و بپرسند: چه کسی، چه چیزی، کجا و چه زمانی؟ آن‌ها باید دنیای اطراف خود را زیر سوال ببرند. آن‌ها باید بتوانند پاسخ‌های خود را در مورد اینکه چرا احساس خاصی نسبت به یک مفهوم دارند توضیح دهند، تغییراتی ایجاد کنند و توضیح بدهند چرا به دنبال چنین تغییراتی بوده‌اند. بالا رفتن از هرم بلوم می‌تواند به دانش‌آموزان در انجام این کار کمک کند.

(6) روش‌های تدریس خود را تغییر دهید

وقتی روش‌های تدریس متفاوتی استفاده می‌کنید، فرصت‌های بیشتری برای یادگیری در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهید. هر فردی مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف را در خود دارد و شناسایی نقاط قوت و مقابله با نقاط ضعف دانش‌‌ آموزان اهمیت زیادی دارد. به جای تمرکز بر روی یک روش که فقط برای یک سبک یادگیری جذاب است، تغییر تکنیک‌های تدریس به شما این امکان را می‌دهد که درس‌های خود را به سبک‌های مختلف یادگیری ارائه کنید. اگر دانش‌آموزان دچار بی‌حوصلگی نشوند، موفق‌تر خواهند بود.

به عنوان مثال، به جای ارائه‌ی یک  سخنرانی 90 دقیقه‌ای در کلاس، 30 دقیقه سخنرانی، 30 دقیقه کار – که شامل موسیقی، ویدئو و تا حد ممکن فعالیت‌های بدنی باشد – و سپس 30 دقیقه بحث انجام دهید. برای آشنایی با انواع شیوه‌های تدریس می‌توانید به مقاله‌ی معرفی انواع روش های تدریس رجوع کنید یا با 18 روش آموزش نوین اشنا شوید.

(7) نشان دهید که به هر دانش‌آموز اهمیت می‌دهید

ممکن است بدیهی به نظر برسد، اما هر سال، دانش‌آموزان کلاس خود را به دقت مورد بررسی قرار دهید. آیا دانش‌آموزی در کلاس حضور دارد که به کلی نادیده گرفته باشید؟ آیا دانش‌آموزانی وجود دارند که ارتباط گرفتن با آن‌ها دشوار است یا به نظر می‌رسد کلاس درس برایشان مهم نیست؟ دانش‌آموزان می‌توانند احساسات شما را نسبت به خوشان حس کنند، بنابراین بسیار مراقب باورهای خود باشید.

صرف‌نظر از احساسات شخصی شما، مهم است که با هر یک از دانش‌آموزان خود کار کنید تا موفقیت یک به یک آن‌ها را تضمین کنید. با آن‌ها با هیجان و طوری رفتار کنید که بدانند از اینکه آنجا هستید و آن‌ها را می‌بینید، خوشحال هستید. از سرگرمی‌های آن‌ها اطلاع پیدا کنید، به زندگی شخصی آن‌ها علاقه نشان دهید و سعی کنید بخشی از آن را در درس‌های خود بگنجانید. می‎‌توانید این 10 راهکار برای افزایش نشاط در کلاس را امتحان کنید.

(8) شفاف و آماده‌ی کمک باشید

کسب موفقیت در کلاس باید برای همه‌ی دانش‌آموزان آسان باشد. در ابتدای سال یک برنامه درسی به دانش‌آموزان ارائه دهید که سیاست‌های نمره‌دهی شما را توضیح دهد. اگر قرار است یک تکلیف پیچیده مانند یک مقاله‌ی تحقیقاتی را به دانش‌آموزان محول ‌کنید، دست‌کم از یک ماه قبل از شروع مهلت تحقیق، عنوان مقالات را به دانش‌آموزان ارائه بدهید. اگر دانش‌آموزان در آزمایشگاه‌های علمی شرکت می‌کنند، مطمئن شوید که دقیقاً متوجه شده‌اند که چگونه مشارکت و کار آن‌ها را درجه‌بندی می‌کنید.

به عنوان مثال، اگر فقط نمره‌ای برای تحقیق دانش‌آموزان در نظر بگیرید اما آن را ویرایش نکرده باشید یا توضیح نداده باشید که چرا دانش‌آموز آن نمره را کسب کرده است، دانش‌آموز شما دستاوردی نخواهد داشت و احتمالاً تلاش کمی برای تکلیف بعدی انجام خواهد داد. دانش‌آموزان را تشویق کنید تا دائماً از جایگاه خود در کلاس شما آگاه شوند. اگر عقب افتاده‌اند، با آن‌ها ملاقات شخصی داشته باشید و برنامه‌ای برای هدایت آن‌ها به سمت موفقیت بچینید. [منبع]

نتیجه‌گیری

در این مقاله 8 راهکار ساده اما مؤثر برای بهره‌برداری معلم‌ها ارائه شد که با استفاده از آن‌ها می‌توانند ایفاگر نقش مهمی در موفقیت دانش‌آموزان باشند. اما کسب چنین نتیجه‌ای منوط به خلاق بودن دبیران، پذیرش و شناخت نقاط قوت و ضعف همه‌ی دانش‌آموزان، به روز بودن کادر آموزشی و بهره‌گیری از انواع روش‌های آموزشی به روز و فناوری‌های آموزشی پشرفته است.

معلم‌ها در موفقیت تحصیلی همه‌ی دانش‌آموزانی که به آن‌ها آموزش می‌دهند نقش دارند. با این حال، بسیار مهم است که آن‌ها نقش مؤثرتری در کمک به دانش‌آموزانی داشته باشند که با افت تحصیلی مواجه هستند. مسلماً، دستیابی به این اهداف در یک کلاس درس پر از دانش‌آموزانی که به کمک و راهنمایی معلم نیاز دارند، کار آسانی نیست، اما علاقمندی معلم‌ها به حرفه‌ی خود و خلاقیت بالای آن‌ها می‌تواند راهگشا باشد.

سوال‌های متداول

چگونه معلم‌ها می‌توانند به دانش‌آموزان کمک کنند تا به موفقیت برسند؟

به پتانسیل دانش‌آموزان برای کسب موفقیت ایمان داشته باشید و مطمئن شوید که آن‌ها را تا نهایت توانشان پیش می‌برید. حتی زمانی که شکست می‌خورند، آن‌ها را تشویق کنید تا دوباره و بیشتر تلاش کنند. این استراتژی به شما کمک می‌کند تا آن‌ها را از مناطق امن خود بیرون بکشید تا بتوانند با دانستن اینکه شما در کنارشان هستید، هر بار که شکست می‌خورند، به دنبال موفقیت باشند.

یک معلم برای کمک به موفقیت بیشتر دانش‌آموزان چه کارهایی می‌تواند انجام دهد؟

یک معلم برای کمک به پیشرفت دانش‌آموزانش می‌تواند راهکارهای مختلفی را دنبال کند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به خلاق بودن، ارائه‌ی صحیح مطالب با بهره‌گیری از روش‌های تدریس متنوع و کارآمد، پذیرش همه‌ی دانش‌آموزان، به روز بودن و کسب اطلاعات جدید و تعیین اهداف قابل دستیابی، اشاره کرد.

معلم‌ها چگونه می‌توانند به دانش‌آموزان ضعیف کمک کنند؟

یک معلم مؤثر نقاط قوت و ضعف تک تک دانش‌آموزان خود را می‌شناسد و با توجه به سطوح رشدی دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کرده و دستیابی هر دانش‌آموز به اهداف تعیین شده بر اساس سطح او را پیگیری می‎کند. توجه به عملکرد دانش‌آموزان در فعالیت‌های گروهی و تشویق موفقیت‌های کوچک نیز می‌تواند راهگشا باشد.