معرفی رشته پزشکی [+ بازار کار و رتبه لازم برای قبولی]
رشته پزشکی یک شاخه از علوم کاربردی است که هدف از آموزش و یادگیری آن، حفظ و ارتقای سلامت افراد جامعه است. متخصصین این رشته به تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماریها میپردازند. رشتهی پزشکی در مقطع دکتری عمومی، پایه و بنیان تمام شاخههای تخصصی پزشکی است.
پزشکی پرطرفدارترین رشته در گروه آزمایشی علوم تجربی است. اکثر داوطلبان کنکور سراسری در گروه تجربی، هنگام انتخاب رشته، پزشکی را برمیگزینند. اگر پس از آشنایی با بازار کار رشته علوم تجربی، متوجه علاقهی خود به رشتهی پزشکی شدید، میتوانید اطلاعات جامعی دربارهی این رشته، رتبهی لازم برای قبولی و بازار کار آن در این مقاله بیابید.
تعریف رشته پزشکی
رشتهی پزشکی بهعنوان یکی از شاخههای علوم کاربردی، در خدمت حفظ و ارتقای سلامت جامعه است. متخصصین آن به تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماریها میپردازند. دانشآموختگان پزشکی عمومی، دانش، هنر و مهارت لازم برای این کار را از طریق کسب دانش ضروری در علوم پایهی پزشکی و شاخههای مختلف علوم بالینی به دست میآورند. همچنین تمرین و ممارست در به کارگیری این علوم در مواجهه با بیماران و تکرار مهارتهای عملی بالینی برای کسب موفقیت در رشتهی پزشکی اهمیت دارد.
یک پزشک عمومی در صف اول ارائهی خدمات سلامت به جامعه قرار دارد و به همین دلیل به طور مداوم در معرض ارزیابی جامعه قرار میگیرد. بنابراین یک پزشک در عین داشتن مهارتهای تخصصی، باید ارزشها و هنجارهای جامعه را نیز بشناسد و به آنها احترام بگذارد. پزشک تنها شخصی است که بهعنوان صاحب یک حرفه میتواند به خصوصیترین حریم انسانها راه پیدا کند. بنابراین تعهد به اخلاق و منش حرفهای بسیار در پزشکی اهمیت دارد.
تاریخچه رشته پزشکی در ایران
سابقهی آموزش آکادمیک طب در ایران به قبل از ظهور اسلام برمیگردد. مدرسهی بزرگ «جندی شاپور» در قرن ششم میلادی، مرکز تحصیل طب و فلسفه بود. این مدرسه نقش بیمارستان را هم داشت و بیماران به آن رجوع میکردند. دانشگاه جندی شاپور در آن زمان از مهمترین مراکز آموزشی و تحقیقاتی در دنیا بود و تعداد زیادی از دانشمندان و پزشکان در آن تدریس و طبابت میکردند. در این مرکز، علاوه بر کتب دانشمندان ایرانی، کتابهای یونانی و هندی نیز به زبان پهلوی ترجمه و تدریس میشدند.
بسیاری معتقدند که روش درمان بیمارستانی تا حد زیادی از ابداعات ایرانیان است. هیچ کس نمیتواند منکر نقش مهم کتاب قانون در طب ابن سینا در آموزش پزشکی بشود، چراکه این کتاب تا قرنها منبع درسی معتبری برای آموزش طب در سراسر دنیا به شمار میرفت. آموزش طب نوین در ایران با تأسیس مدرسهی دارالفنون سازماندهی پیدا کرد. در سال 1297 شمسی، تشکیلات مدرسهی طب از دارالفنون جدا و تدریس مستقل رشتهی پزشکی آغاز شد. اما از سال 1313 شمسی قانون تأسیس دانشگاه تهران تصویب شد و اولین دانشکدهی طب تشکیل شد. در حال حاضر حدود 63 دانشکدهی پزشکی در سراسر کشور به آموزش دانشجویان پزشکی عمومی میپردازند.
وظایف حرفهای یک پزشک
دانشآموخنگان رشتهی پزشکی باید با استفاده از دانش و مهارتهای روزآمد در زمینهی پزشکی، بتوانند به عنوان اولین نقطهی تماس مردم با نظام مراقبت سلامت، نقش خود را به درستی ایفا کنند. فارغالتحصیلان این رشته باید بتوانند نقش حرفهای خود را از طریق ارائهی مستقیم خدمات به بیماران یا از طریق هماهنگسازی خدمات خود با سایر ارائهکنندگان خدمات سلامت، ایفا کنند.
یک پزشک باید بدون در نظر گرفتن سن، جنس، نژاد و یا سطح فرهنگی و اجتماعی و یا درنظر گرفتن پیش زمینههای فرهنگی، اجتماعی، اقتصای و روانشناختی بیماران در حد امکان در جهت سلامت آنها عمل کنند. یک پزشک به ویژگیهای فردی خاصی مانند مسئولیتپذیری، انساندوستی و خودتوانمندسازی نیاز دارد تا با جدیت و متعهدانه فعالیت کند.
اما اگر بخواهیم فهرستی از وظایف حرفهای دانشآموختگان رشتهی پزشکی در جامعه ارائه بدهیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- مسئولیت فنی مطبهای شخصی و مراکز مجاز خدمات سلامت
- ارائهی خدمات سلامت منطبق با ضوابط مصوب در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
- ارائهی خدمات مشاوره و آموزش سلامت به فرد، جامعه و گروههای هدف
- مشارکت در کلیه فعالیتهای آموزشی و پژوهشی مورد تأیید در مراجع ذیصلاح
- ارائهی خدمات کارشناسی در حوزهی مسائل سلامت
- مشارکت در فرآیندهای مدیریتی حوزهی سلامت
دوره دکترای عمومی پزشکی
دورهی پزشکی عمومی حدود 7 سال است. این دوره شامل چهار مرحله است: علوم پایه، مقدمات بالینی، کارآموزی و کارورزی. تعداد کل واحدهای درسی این دوره، حدود 290 واحد است. دانشجویان پزشکی در طی 14 نیمسال و چهار دوره، دروس عمومی، پایهی الزامی، تخصصی الزامی، انتخابی اختصاصی و پایاننامه را میگذرانند.
دورهی علوم پایه شامل پنج ترم است و دروسی مانند علوم تشریح، فیزیک پزشکی، بیوشیمی (مولکول و سلول، دیسیپلین و کلیه)، آداب پزشکی، فیزیولوژی (تنفس، قلب، خون، کلیه، گوارش، اعصاب و حواس ویژه)، انگلشناسی، پاتولوژی و آسیب سلولی، ویروس شناسی، ایمنیشناسی و … در طول آن تدریس میشود.
دورهی مقدمات بالینی شامل ترم ششم و هفتم است. دروسی نظیر مقدمات بیماریهای غدد و متابولیسم، بیماریهای خون و غدد درونریز، بیماریهای دستگاه تنفس، بیماریهای روماتولوژی، بیماریهای گوارش و کبد، ایمنیشناسی بالینی، کارآموزی شرح حال و معاینه فیزیکی، فارماکولوژی داروهای اندوکرین، داروهای گوارش، خون و روماتولوژی، داروهای ضد میکروبی، مقدمات بیماریهای جراحی و … در این دوره تدریس میشود.
در دورهی کارآموزی، دانشجویان پزشکی طی چهار مرحله، دورههای کارآموزی مانند: کارآموزی بیماریهای داخلی، بیماریهای قلب و عروق، جراحی عمومی، بیماریهای جراحی، کارآموزی اورولوژی، بیهوشی، اخلاق پزشکی، پزشکی قانونی، جراحی عملی، بیماریهای زنان و مامایی، بیماریهای کودکان، بیماریهای ارتوپدی، بیماریهای عفونی، بیماریهای روانپزشکی و … را میگذرانند.
دورهی نهایی دانشجویان، دورهی کارورزی است که طی آن در بخشهای بهداشت، داخلی، روانپزشکی، اورولوژی/عفونی، ارتوپدی، مسمومین، طب اورژانس، پوست، قلب، اعصاب، جراحی، درمانگاه، زنان و اطفال مشغول به فعالیت میشوند و دورههای اخلاق پزشکی میگذرانند. پس از اتمام دوران تحصیل، کلیهی دانشجویان باید دوسال طرح پزشکی خود را در مناطق محروم و خدمت سربازی بگذرانند. (گذراندن طرح خدمت پزشکی اجباری است)
فرق اینترن با رزیدنت چیست؟
وقتی صحبت از آموزش پزشکی میشود، دو اصطلاح اینترن (کارورز) و رزیدنت (دستیار) بسیار شنیده میشوند. دورهی اینترنی هنگامی آغاز میشود که یک سال و نیم به انتهای دورهی دانشجویی باقی مانده است. ویزیت بیماران سرپایی، ثبت شرح حال بیمارها، اقدامات اولیهی تشخیصی، حضور در بخشهای بستری و … ازجمله فعالیتهای یک اینترن است. در این دوره دانشجو زمان زیادی را بهعنوان کشیک در بیمارستانهای دولتی میگذارند. معمولاً مهارت دانشجو پس از پایان هر دوره با امتحان عملی و کتبی سنجیده میشود.
هنگامی که دورهی آموزش دکترای عمومی پزشکی به اتمام رسید، دانشآموختگان میتوانند در آزمون دستیاری یا همان رزیدنتی (رزیدنسی) شرکت کنند. طول این دوره با توجه به رشته متفاوت است. رزیدنت در بیمارستان، آموزش بالینی یا عملی مبانی و گرایشهای تخصص خود را میبیند. پس از دورهی دستیاری، دانش آموختگان بهعنوان متخصص وارد بازار کار میشوند. آنها میتوانند در دورهی فوق تخصص هم شرکت کنند. طول دورهی رزیدنتی معمولاً حدود ۴ سال است.
تحصیلات تکمیلی رشته پزشکی
دانشجویان پزشکی پس از گذراندن دوره هفت سالهی پزشکی عمومی، باید طرح دوسالهی خود را بگذارنند. پس از گذشت دستکم نیمی از دوران طرح، آنها میتوانند در دورهی تخصص شرکت کنند. پزشکی بیش از 25 تخصص دارد. طول دورهی تخصص سه تا پنج سال است. لازم به ذکر است که پس از اتمام دورهی تخصص پزشکی، دانشجویان باید طرح مربوط به تخصص را هم دستکم به مدت 2 سال از سر بگذرانند.
ازجمله تخصصهای رشتهی پزشکی میتوان به جراحی مغز و اعصاب، قلب، اجتماعی، طب اورژانس، پزشکی قانونی، پزشکی ورزشی، چشم پزشکی، گوش و حلق و بینی، زنان، روانپزشکی، جراحی، داخلی، بیهوشی، عفونی، رادیولوژی، پوست، مو و زیبایی، ارتوپدی، فیزیکی، رادیولوژی و پاتولوژی اشاره کرد. از تخصصهای تشخیصی رشتهی پزشکی نیز میتوان به آسیبشناسی دستیاری، رادیولوژی دستیاری و پزشکی هستهای دستیاری اشاره کرد.
پس اگر یک دانشآموز رشتهی تجربی تصمیم بگیرد در رشتهی پزشکی وارد دانشگاه شده و تا پایان تخصص به تحصیل ادامه بدهد، باید حدود 15 سال از سالهای عمر خود را صرف تحصیل این رشته بکند. دورهی پزشکی عمومی هفت سال، طرح پزشکی دو سال، دورهی تخصص دستکم چهار سال، طرح تخصص دو سال، در کنار دوران سربازی برای آقایان، از یک دانشجوی پزشکی وقت میگیرد.
بازار کار رشته پزشکی
رشتهی پزشکی را از رشتههای پردرآمد به حساب میآورند و متأسفانه بسیاری از دانشآموزان بدون علاقمندی یا احساس وظیفه و انساندوستی دست به انتخاب این رشته میزنند. درست است که یک پزشک از جایگاه و موقعیت شغلی و اجتماعی بالایی برخوردار است، اما برای انتخاب این رشته باید به مسائل دیگری نیز توجه داشت. هر شخصی توانایی روحی و جسمی مورد نیاز برای طی کردن مراحل سخت تحصیلی در رشتهی پزشکی را ندارد و از طرفی رسیدن به جایگاه مورد نظر افراد از نظر مالی، نیازمند طی کردن مراحل دشوار تحصیلی و دریافت تخصص است. پس اگر هدف شما از انتخاب رشتهی پزشکی، تنها به دست آوردن شرایط مالی خوب است، بهتر این است که تحقیق بیشتری دربارهی میزان سختی تحصیل و سپس ادامهی فعالیت به عنوان یک پزشک بکنید و سپس تصمیم بگیرید.
دانشآموختگان دورهی پزشکی عمومی میتوانند در جایگاههای زیر به فعالیت بپردازند:
- مراکز بهداشتی درمانی، مطبهای خصوصی و بیمارستانها
- سازمانها و موسسات مرتبط با خدمات سلامت
- مراکز آموزشی و تحقیقاتی مرتبط با علوم پزشکی
تعداد پزشکان در ایران نسبت به جمعیت کشور کم است، بنابراین یک پزشک هرگز بیکار نخواهد ماند. اما با توجه به علاقهی اکثر پزشکان به زندگی در شهرهای بزرگ، شرایط اخذ مجوز برای مطب در این شهرها دشوارتر است. همچنین مراجعه به پزشکان عمومی در کشور ما کمتر صورت میگیرد. مردم در اکثر موارد ترجیح میدهند به دکتر متخصص رجوع کنند. همچنین باید توجه داشته باشید که درآمد یک پزشک متخصص بهخصوص در رشتههای خاصی مانند زیبایی یا جراحیهای حساس مانند مغز و قلب، میتواند چندین برابر بیشتر از یک پزشک عمومی باشد.
رتبه لازم برای قبولی در رشته پزشکی
در حال حاضر رشتهی پزشکی در زیر گروه یک رشتهی علوم تجربی در کنکور سراسری قرار دارد. ضریب درس زیست در این زیرگروه، چهار است. بنابراین برای کسب رتبهی قبولی در رشتهی پزشکی، باید درصد خوبی در این درس کسب کنید. ضریب درس شیمی نیز در زیر گروه یک تجربی سه است. و دروس ریاضی و فیزیک ضریب دو دارند. ازآنجایی که درس زیستشناسی در این زیرگروه ضریب صفر دارد، پاسخ به سوالات مربوط به این درس تاثیری بر رتبهی شما در زیرگروه یک ندارد.
دانشگاههای بسیاری در سراسر کشور در رشتهی پزشکی پذیرش دارند. بنابراین امکان قبول شدن در این رشته با رتبههای بسیار متفاوت وجود دارد. البته جنسیت و سهمیهی داوطلب کنکور نیز بسیار اثرگذار است. پذیرش پسران در رشتهی پزشکی بالاتر از دختران است. برای گرفتن پذیرش در رشتهی پزشکی در دانشگاههای تهران در حالت عادی (بدون سهمیهی خاص) باید رتبهی دو رقمی یا نهایتاً سهرقمی کسب کنید. اما امکان پذیرفته شدن در رشتهی پزشکی در دانشگاههای آزاد با کسب رتبههای بالاتر نیز وجود دارد.
چه دانشگاههایی دانشجوی پزشکی میپذیرند؟
بر اساس آنچه در دفترچهی انتخاب رشتهی کنکور سال 1400 آمده است، دانشگاههای علوم پزشکی مشهد، شیراز، اصفهان، بابل، کاشان، آران و بیدگل، تبریز، همدان، اردبیل، یزد، گیلان (رشت و بندر انزلی)، قزوین، کرمان، کرمانشاه، مازندران (ساری، آمل و پردیس خودگردان رامسر) و یاسوج ازجمله دانشگاههایی هستند که در رشتهی پزشکی پذیرش دارند.
همچنین دانشگاههای علوم پزشکی البرز (کرج)، جندیشاپور اهواز، کردستان (سنندج)، اراک، گلستان (گرگان)، ارومیه، فسا، ایلام، زنجام، سبزوار، بیرجند، شهرکرد، قم، زاهدان، خراسان شمالی (بجنورد)، بوشهر، لرستان (خرمآباد)، سمنان، آبادان، شاهرود، بندرعباس، جهرم، دزفول، رفستجان، گناباد، جیرفت، بم، زابل و ایرانشهر نیز دانشجوی پزشکی میپذیرند.
دانشگاههای علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، شاهد (رشتههای پزشکی)، بقیهالله و دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، دانشگاههایی هستند که در شهر تهران دانشجوی پزشکی میپذیرند. همچنین دانشگاه آزاد اسلامی در واحدهای پزشکی تهران، نجفآباد، تبریز، مشهد، اردبیل، قم، تنکابن، ساری، شاهرود، یزد، کازرون، کرمان، قشم و زاهدان، در رشتهی پزشکی پذیرش دارد.
آخرین رتبه قبولی در رشته پزشکی
براساس اطلاعات موجود، آخرین رتبه قبولی در رشتهی پزشکی در برخی از دانشگاههای کشور بر اساس نتایج کنکور 1400 و سهیمههای مختلف مناطق، به قرار زیر بوده است (توجه داشته باشید که رتبههای اعلام شده حدودی هستند و برخی از افراد پذیرفته شده دارای سهمیههای خاص مانند سهمیهی ایثارگران هستند):
| آخرین رتبه قبولی در رشته پزشکی در کنکور 1400 | |||
| نام دانشگاه | آخرین رتبهی قبولی منطقهی یک | آخرین رتبهی قبولی منطقهی دو | آخرین رتبهی قبولی منطقهی سه |
| دانشگاه علوم پزشکی تهران | 109 | 312 | 553 |
| دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران | 157 نیمسال اول/ 185 نیمسال دوم/ 536 نیمسال دوم شبانه | 129 نیمسال اول/ 196 نیمسال دوم/ 1330 نیمسال دوم شبانه | 58 نیمسال اول/ 750 نیمسال دوم/ 1769 نیمسال دوم شبانه |
| علوم پزشکی مشهد | 266 نیمسال اول/ 488 نیمسال دوم/ 821 نیمسال دوم پردیس | 403 نیمسال اول/ 704 نیمسال دوم/ 2822 نیمسال دوم پردیس | 540 نیمسال اول/ 846 نیمسال دوم/ 2548 نیمسال دوم پردیس |
| علوم پزشکی اصفهان | 435 نیمسال اول/ 567 نیمسال دوم/ 991 پردیس خودگردان | 687 نیمسال اول/ 1031 نیمسال دوم/ 3022 پردیس خودگردان | 743 نیمسال اول/ 1113 نیمسال دوم/2512 پردیس خودگردان |
| علوم پزشکی تبریز | 478 نیمسال اول/ 670 نیمسال دوم/ 1319 نیمسال دوم پردیس | 594 نیمسال اول/ 956 نیمسال دوم/ 3097 نیمسال دوم پردیس | 373 نیمسال اول/ 566 نیمسال دوم/ 2112 نیمسال دوم پردیس |
| دانشگاه علوم پزشکی شیراز | 301 نیمسال اول/426 نیمسال دوم/ 1129 شبانه نیمسال دوم | 433 نیمسال اول/ 614 نیمسال دوم/ 2574 شبانه نیمسال دوم | 226 نیمسال اول/ 274 نیمسال دوم/ 2209 شبانه نیمسال دوم |
| دانشگاه علوم پزشکی گیلان | 946 نیمسال اول/ 1226 نیمسال دوم | 1326 نیمسال اول/ 1767 نیمسال دوم | 926 نیمسال اول/ 1540 نیمسال دوم |
| دانشگاه علوم پزشکی البرز | 595 نیمسال اول/ 754 نیمسال دوم/ 1620 نیمسال دوم شبانه | 963 نیمسال اول/ 1053 نیمسال دوم/ 3707 نیمسال دوم شبانه | 1052 نیمسال اول/ 1205 نیمسال دوم/ 2642 نیمسال دوم شبانه |
| دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان | 2948 | 4389 | 3611 |
اگر علاقمندید که بدانید رتبهی برتر کنکور سراسری در سال گذشته از چه روشهایی برای کسب موفقیت استفاده کرده است، میتوانید در وبلاگ تراز از نحوهی مطالعه و درصدهای نفر اول کنکور تجربی 1400 آگاه شوید. آشنایی با مهارتهای علمی برای مطالعه هوشمند کنکور و راهکارهای علمی برای کسب رتبه برتر در کنکور در کنار یادگیری موثر برای کنکور با استفاده از تمرین بازیابی ازجمله مطالبی است که وبلاگ تراز برای آمادهسازی داوطلبان ارائه داده است.
جمعبندی
اگر علاقمند به ادامهی تحصیل در رشتهی پزشکی هستید، باید درنظر داشته باشید که علاوه بر موفقیت در کنکور سراسری و کسب رتبهی خوب در گروه آزمایشی علوم تجربی، باید دارای توانمندیهای خاصی هم باشید. تعهد به اخلاق، مهارت برقراری ارتباط، علاقه به فراگیری مستمر، مهارتهای تصمیمگیری، استدلال و حل مسئله، تنها بخشی از توانمندیهای مورد نیاز برای یک پزشک موفق هستند.
دانش پزشکی مدام در حال تغییر است. پزشک نیازمند آن است که برای اطمینان از صحت تصمیمگیریهای بالینی خود و انطباق اقداماتش با شواهد معتبر، یادگیری مادامالعمر و ارتقای حرفهای مستمر را سرلوحهی فعالیت حرفهای خود قرار دهد.
نکتهی دیگری که باید به آن توجه داشت این است که توجه به بازار کار یا درآمد برای انتخاب رشتهی دشواری مانند پزشکی نه کافی است و نه اخلاقی. یک پزشک با جان افراد سر و کار دارد، پس اگر علاقمند به کار خود نباشد، از خون بترسد، به آناتومی بدن انسان بیعلاقه باشد و در نهایت هدفش کمک به نوع بشر نباشد، انتخاب این رشته نه برای خودش موفقیتی در پی خواهد داشت و نه به جامعه کمک میکند.
اگر قصد شرکت در کنکور سراسری علوم تجربی را دارید، باید بدانید که شرکت در آزمون سرنوشتساز و رقابتی کنکور، میتواند میزان اضطراب شما را افزایش داده و مانع مدیریت صحیح زمان شود، برای آشنایی با راهکارهای موثر در این زمینه، میتوانید با 11 راهکار برای مدیریت زمان در کنکور + (مدیریت زمان در تست زنی) آشنا شوید. همچنین آگاهی از راه های کاهش اضطراب امتحان در دانش آموزان موثر خواهد بود.
سوالات متداول
امکان قبول شدن در رشتهی پزشکی با رتبههای بسیار متفاوت وجود دارد. جنسیت و سهمیهی داوطلب کنکور نیز بسیار اثرگذار است. پذیرش پسران در رشتهی پزشکی بالاتر از دختران است. برای گرفتن پذیرش در رشتهی پزشکی در دانشگاههای تهران در حالت عادی (بدون سهمیهی خاص) باید رتبهی دو رقمی یا نهایتاً سهرقمی کسب کنید. اما امکان پذیرفته شدن در رشتهی پزشکی در دانشگاه آزاد با کسب رتبههای بالاتر نیز وجود دارد.
رشته پزشکی یک شاخه از علوم کاربردی است که هدف از آموزش و یادگیری آن، حفظ و ارتقای سلامت افراد جامعه است. متخصصین این رشته به تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماریها میپردازند. رشتهی پزشکی در مقطع دکتری عمومی، پایه و بنیان تمام شاخههای تخصصی پزشکی است.
تعداد پزشکان در ایران نسبت به جمعیت کشور کم است، بنابراین یک پزشک هرگز بیکار نخواهد ماند. اما با توجه به علاقهی اکثر پزشکان به زندگی در شهرهای بزرگ، شرایط اخذ مجوز برای مطب در این شهرها دشوارتر است. همچنین مراجعه به پزشکان عمومی در کشور ما کمتر صورت میگیرد. مردم در اکثر موارد ترجیح میدهند به دکتر متخصص رجوع کنند. همچنین باید توجه داشته باشید که درآمد یک پزشک متخصص بهخصوص در رشتههای خاصی مانند زیبایی یا جراحیهای حساس مانند مغز و قلب، میتواند چندین برابر بیشتر از یک پزشک عمومی باشد. رتبه لازم برای قبولی در رشتهی پزشکی چیست؟
تعریف رشته پزشکی چیست؟
بازار کار رشته پزشکی چطور است؟
