روش های نوین تدریس: راهکارهایی برای تعمیق یادگیری در دبیرستان
معلم‌های دبیرستان‌هایی با امکانات محدود چطور میتوانند به تعمیق یادگیری در دانش‌آموزانشان کمک کنند؟ آیا یادگیری عمیق و اصولی در کلاس‌های درس شلوغ با توجه به فشار و محدودیت زمان برای آموزش دانشآموزان، امکان‌پذیر است؟
سارا فاین و جال مِهتا، یک معلم و یک استاد حوزه‌ی آموزش، نویسندگان کتاب در جستجوی یادگیری عمیقتر (In Search of Deeper Learning) هستند. در این مقاله به استراتژی‌هایی می‌پردازیم که در این کتاب برای معلمین دبیرستان مطرح شده است. یعنی راهکارهایی کلیدی برای معلمان تا قادر باشند تجربیات یادگیری قدرتمندی برای دانشآموزان خود رقم بزنند.
راهکارهایی برای عمق بخشیدن به یادگیری دانشآموزان
شاید تصور کنید که برای عمق بخشیدن به یادگیری دانشآموزان نیازمند دسترسی به امکانات ویژه‌‌ای هستید. مثلاً ابزارهای خاص کمک آموزشی یا کتاب‌ها و جزوه‌های ویژه و استثنایی. اما حقیقت این است که بر اساس تحقیقات پژوهشگران حوزه‌ی آموزش، راهکارهای ساده و موثری در این زمینه وجود دارد. در ادامه برخی از این راهکارها را برای بهرهگیری معلمان ذکر می‌کنیم.
به کارکرد واقعی علوم بپردازید نه نسخه مدرسه ای آنها
به این فکر کنید که متخصصین رشته یا درسی که در حال آموزش آن هستید، چگونه وقت خود را سپری میکنند؟ چه نوع فعالیت‌هایی را سازماندهی میکنند یا در حال تولید چه خدمات و محصولاتی هستند؟
اغلب معلمها تصور میکنند باید حتماً نسخه‌ی مدرسه‌ای علومی مانند ریاضیات، فیزیک و یا حتی دروسی مانند ادبیات را تدریس کنند. یعنی نسخه‌ای که هیچ شباهتی به کار واقعی این رشته‌ها ندارد. به‌عنوان مثال دانشمندان زمان خود را صرف انجام آزمایش‌هایی نمی‌کنند که از قبل نتیجه‌ی آنها را می‌دانند. بلکه سعی در درک پدیده‌هایی دارند که هنوز به طور کامل توضیح داده نشده‌اند.
کار ریاضیدان‌ها حفظ و به کارگیری الگوریتم‌ها نیست. درعوض، آنها با پرداختن به مسائل حل‌نشده در تلاش برای تولید دانش جدید هستند. پژوهشگران حوزه‌ی ادبیات به نوشتن مقالات پنج پاراگرافی نمی‌پردازند بلکه با ایده‌ها و ساختارهای ادبی سر و کار دارند.
بنابراین اگر معلم ادبیات هستید، می‌توانید پروژه‌های دانش‌آموزی را به جای نوشتن مقالاتی کوتاه و اغلب تقلیدی، به اموری مانند نقد و بررسی یا تحلیل گروهی مقالات یا کتاب‌های خوب، اختصاص دهید. با این روش، دانشآموزان با روشهای موضع‌گیری علمی، انواع استدلال و تفکر انتقادی آشنا میشوند.
می‌توانید اهمیت افزایش مهارت تفکر انتقادی در دانشآموزان را اینجا بخوانید: چرا دانش آموزان به مهارت تفکر انتقادی نیاز دارند؟ همچنین راهنمای گام به گام آموزش کار گروهی به دانش آموزان در وبلاگ تراز در اختیار شما قرار گرفته است.
از تجربیات یادگیری خود به عنوان قطب‌نما استفاده کنید
قدرتمندترین تجربه‌ی یادگیری که به‌عنوان یک یادگیرنده داشته‌اید چه بوده است؟ چه ویژگی‌هایی آن تجارب را آنقدر قدرتمند کرده است؟ شما به‌عنوان یک یادگیرنده چگونه از طریق این تجربه هدایت شدید؟ با چه کسی و از چه کسی آموختید؟ هدف چه بود و چرا آنقدر برای رسیدن به آن تلاش کردید؟ چگونه یادگیری در طول زمان به شما کمک کرد تا در این حوزه عمیقتر شوید؟
برگزاری جلساتی با معلمها و پرداختن به این سوالات تمرینی است که مانند یک ترفند جادویی عمل می‌کند: هر بار، مهم نیست که دامنه‌ی مثال‌ها چقدر گسترده باشد، شرکت‌کنندگان در نهایت فهرستی از ویژگی‌هایی را شناسایی میکنند که یادگیری عمیق را قدرتمند می‌کند.
برخی از ویژگی‌هایی که همکاران شما احتمالاً به آنها اشاره خواهند کرد، عبارتند از: هدفمندی (دلیلی واقعی برای انجام این کار وجود دارد)، انتخاب (من تصمیم گرفتم این کار را انجام دهم)، جامعه (من بخشی از یک جامعه هستم. جامعه‌ای که به من اهمیت می‌دهد و از این کار حمایت می‌کند)، کارآموزی (به‌جای آموزش در جهت توسعه‌ی مهارت)، یادگیری از همتایان (من از سایر شرکت‌کنندگان در این زمینه یاد می‌گیرم) و یادگیری از طریق انجام دادن (من از تلاش کردن، گرفتن بازخورد و تلاش دوباره، یاد می‌گیرم).
آوردن برخی از این خصوصیات به کلاس درس چگونه به نظر می‌رسد؟ با این سوال شروع کنید که دانشآموزان قرار است چه کاری انجام دهند یا انجام چه کاری باعث احساس افتخار در آنها میشود. اگر در یک محیط پروژه‌محور کار می‌کنید، اجرای این روش آسان‌تر است. اما این مسئله میتواند در مدارس سنتی نیز اتفاق بیفتد.
در مرحله بعد، از خود بپرسید که آیا راه‌هایی وجود دارد که به دانشآموزان حق انتخاب بدهید؟ از خواندن دوره‌ی ابتدایی گرفته تا آزمایش‌های علوم در دبیرستان یا مقالات تاریخی در دوره‌ی متوسطه، اگر دانشآموزان بتوانند محتوای کاری را که انجام می‌دهند، انتخاب کنند، احتمال بیشتری برای پیشرفت وجود دارد.
مفهوم مبارزه‌ی مولد را بپذیرید—تجربه‌ی یادگیری قدرتمند شما احتمالاً گام به گام با قاشق به شما داده نشده است. به دانشآموزان خود نقش‌های متفاوتی بدهید، استانداردهای رشته‌ی خود را به آنها آموزش دهید، و از آنها بخواهید در حین توسعه‌ی کارشان به یکدیگر بازخورد بدهند.
در نهایت، به یاد داشته باشید که در نهایت شما در حال تلاش برای ایجاد یک جامعه، یک تیم یا حتی یک خانواده هستید: گروهی از افرادی که به یکدیگر اهمیت می‌دهند و برای کمک به یکدیگر در رسیدن به اهداف خود تلاش میکنند.
اگر علاقمند به آشنایی با روشهای تدریس نوین هستید، این مقاله «معرفی 18 روش آموزش نوین» را مطالعه کنید. وبلاگ تراز همچنین مقاله‌ی «راهنمای دبیران: کمک به پیشرفت دانشآموزان در مدرسه» را برای دبیران علاقمند منتشر کرده است.
راه‌هایی برای کاهش سرعت پیدا کنید
وقتی صحبت از یادگیری عمیق میشود، کاهش سرعت آموزش اهمیت می‌یابد. باز کردن لایه‌های یک موضوع زمان می‌برد. سعی کنید رویدادهای اصلی، لحظات، ایده‌ها، کتاب‌ها و مهارت‌هایی را که فکر می‌کنید برای دانشآموزان واقعاً مهم هستند را شناسایی کنید و برنامه‌های درس خود را به‌طور بی‌وقفه هرس کنید تا به آن چیزها زمان و فضایی که شایسته آنها است بدهید..
اگر متوجه شدید به خاطر نپرداختن به برخی از موضوعات جزئی درس عصبی شده‌اید، به خودتان یادآوری کنید که دانشآموزان به هر حال تمام جزئیات محتوا را به خاطر نمی‌آورند. آنها به احتمال زیاد چیزهای برجسته‌ای را که از طریق اکتشافات عمیق یاد گرفته‌اند، به یاد می آورند. و اگرچه به نظر نمی‌رسد که انعطاف پذیری لازم برای تغییر برنامه‌ی درسی خود را داشته باشید، اگر شرایط کلاسی خوبی ایجاد کنید، احتمالاً در بین دانشآموزان و والدین حمایتی ایجاد خواهید کرد که میتواند آزادی عمل بیشتری برای شما ایجاد کند.
ایجاد یادگیری عمیق و پایدار در کلاس درس شما آسان نخواهد بود – اما پاداش آن ارزش تلاش را دارد. از موارد کوچک آغاز کنید و هر پیروزی را جشن بگیرید! [منبع]
نتیجه‌گیری
اطلاع از روشهای نوینی که به شما به‌عنوان یک معلم اجازه می‌دهند یادگیری عمیق را در کلاس درس ترویج دهید، اهمیت دارد. امروزه روشهای جدید تدریس عموماً دانشآموز محور هستند. این روش‌ها بر اساس مهارت‌هایی شکل گرفته‌اند که دانشآموزان امروز به‌عنوان صاحبین مشاغل فردا به آنها نیاز دارند.
اما چه استراتژی‌های میتواند به شما در دستیابی به یادگیری عمیقتر در کلاس کمک کند؟ در وهله‌ی اول با دانشآموزان خود اتصال برقرار کنید. آنها را توانمند سازید تا خود عهده‌دار آموزش خود باشند و شما تسهیل‌گر این روند بمانید. شما به تنهایی می‌توانید حتی در یک نظام آموزشی دارای نقص الهام‌بخش دانشآموزان زیادی در طول فعالیت حرفه‌ای خود باشید. پس دست از تلاش برندارید و اطلاعات خود را در این زمینه به روز نگه دارید.
سوالات متداول
معلمان بستر مشترکی برای دانشآموزان فراهم میکنند تا یک دانش جدید را کشف کنند و آن را در ذهن خود بسازند. درک خود را پیشرفت دهند و با علوم و دانش مختلف در فضای حقیقی خودشان آشنا شوند. معلمها میتوانند با به کار گیری روشهایی مانند بهرهگیری از فعالیتهای گروهی، تحلیلی، انتقادی و کاهش سرعت آموزش، چنین بستری را فراهم کنند.
یادگیری عمیقتر مستلزم آن است که دانشآموزان نگرشها و باورهای مثبتی در رابطه با تحصیلی داشته باشند. ذهنیتهای تحصیلی مؤلفههایی انگیزشی هستند که بر مشارکت دانشآموزان در یادگیری تأثیر میگذارند. پس با بهرهگیری از روشهای نوین و دانشآموز محور، میتوان ایجاد علاقه و مهارت را گسترش داد.
معلمها ریشهی آموزش دانشآموزان هستند. آنها در پیشرفت و موفقیت آنها در مدرسه و زندگی نقش اساسی دارند. جنبهی اساسی موفقیت دانش آموزان، نحوهی تحصیل آنها است. اغلب، دانشآموزان توسط معلمان هدایت میشوند تا تواناییهای خود را ارتقا دهند و مسیر جدیدی برای یادگیری باز شود. معلمان چگونه درک عمیقتر را در کلاس درس تسهیل میکنند؟
یک دانشآموز چگونه میتواند مهارت یادگیری عمیق را در خود شکل دهد؟
چه چیزی باعث تقویت یادگیری در مدرسه میشود؟
