معرفی رشته مهندسی معماری [+ بازار کار، گرایش‌ها و رتبه لازم برای قبولی]

به فرایند برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت ساختمان‌ها و دیگر سازه‌های کالبدی، معماری می‌گویند. رشته‌های علمی طراحی مانند طراحی شهری، معماری منظر، طراحی داخلی و … در همراهی با رشته‌ی مهندسی معماری، طراحی محیط را ایجاد می‌کنند.

رشته‎‌ی مهندسی معماری از رشته‌های پرطرفدار دانشگاهی در گروه آزمایشی علوم ریاضی در کنکور است. دانش‌آموزانی که در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای درس می‌خوانند نیز می‌توانند برای ادامه‌ی تحصیل رشته‌ی معماری را انتخاب کنند. بسیاری از داوطلبان کنکور سراسری هنگام انتخاب رشته، این رشته را در اولویت قرار می‌دهند. اگر پس از آشنایی با بازار کار رشته ریاضی و فیزیک و بازار کار رشته فنی و حرفه‌‌ای متوجه علاقه‌ی خود به رشته‌ی مهندسی معماری شدید، می‌توانید اطلاعات جامعی درباره‌ی این رشته، گرایش‎‌ها، رتبه‌ی لازم برای قبولی و بازار کار آن در این مقاله بیابید.

تعریف رشته مهندسی معماری

آموزش دانش و توانایی لازم برای تولید اثر معماری در کنار نقد و بررسی آثار معماری در حوزه‌ی گسترده‌ای شامل مهارت‌های فن ساختمان، اصول نگهداری و مرمت و آشنایی با تئوری‌های موجود در زمینه‌ی ایجاد فضاهای انسان‌ساخت، یکی از تعاریفی است که برای دوره‌ی کارشناسی رشته‌ی مهندسی معماری عنوان شده است. دانشجویان معماری همچنین در طول دوران تحصیل خود با نرم‌افزارهای نقشه‌کشی و طراحی نیز به‌خوبی آشنا می‌شوند و علوم و فنون روز را در این رشته می‌آموزند.

رشته‌ی معماری رابطه‌ی مستقیمی با هنرهای زیبا و مهندسی دارد. یک معمار می‌تواند نقش یک مهندس را نیز ایفا کند. البته طراحی هنری در معماری تعریفی جدا از مهندسی معماری دارد. در ساخت هر بنایی نیاز به پیش‌بینی‌های تکنیکی است که کار یک مهندس است. یک معمار باید علاوه بر درنظر گرفتن این نیازها، معنا، حس یا ایده‌ای را منتقل کند.

بعضی از معمارها تصور می‌کنند که یک بنای ایستا و کارکردی، به ذات زیبا است و معماری باید تنها شاخه‌ای از علوم مهندسی شناخته شود. اما این دیدگاه منتقدان زیادی دارد و اکثر متخصصین این رشته اعتقاد دارند که معماری مجموعه‌ای از فن و هنر به حساب می‌آیند و این رشته در حقیقت شامل دو جنبه‌ی هنری و فنی است.

بر اساس برنامه‌ی درسی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای دوره‌ی کارشناسی رشته‌ی مهندسی معماری اعلام کرده است، هدف از آموزش این رشته پاسخگویی به نیازهای کشور، توجه به هویت ایرانی-اسلامی معماری و هماهنگی با نظام آموزشی بین‌المللی است.

آخرین رتبه‌ قبولی در رشته مهندسی معماری

براساس اطلاعات موجود، آخرین رتبه قبولی در رشته‌ی مهندسی معماری در دانشگاه‌های مختلف بر اساس نتایج کنکور رشته ریاضی فیزیک 1400 و سهیمه‌های مختلف مناطق، به قرار زیر بوده است (توجه داشته باشید که رتبه‌های اعلام شده حدودی هستند و برخی از پذیرفته‌شده‌ها دارای سهیمه‌های خاص بوده‌اند):

آخرین رتبه قبولی در رشته مهندسی معماری در کنکور 1400
نام دانشگاه	آخرین رتبه‌ی قبولی منطقه‌ی یک	آخرین رتبه‌ی قبولی منطقه‌ی دو	آخرین رتبه‌ی قبولی منطقه‌ی سه
دانشگاه تهران	813	368	–
دانشگاه هنر تهران	2607	4357	1522
دانشگاه علم و صنعت	1751	1556	1278
دانشگاه شهید بهشتی	1545	1273	–
دانشگاه فردوسی مشهد	2741	1318	494
دانشگاه هنر اصفهان	5105	2351	1643
دانشگاه شیراز	3880	–	3511
دانشگاه خوارزمی تهران	4038	–	–
دانشگاه گیلان (رشت)	6862 (شبانه)	4868	1468
دانشگاه یزد	7232	4435	2657
دانشگاه تبریز	4501	2594	1042

تحصیل در رشته معماری از طریق فنی حرفه ای

معماری داخلی از رشته‌هایی است که در هنرستان‌های فنی‌ حرفه‌ای تدریس می‌شود. رشته‌های معماری در گروه هنر در شاخه‌ی تحصیلی فنی حرفه‌ای دو گرایش دارد: معماری داخلی و نقشه کشی معماری.

دانش‌آموزانی که از این دو رشته در هنرستان فارغ‌التحصیل می‌شوند، می‌توانند در دانشگاه در رشته‌ها و مقاطع زیر ادامه‌ی تحصیل بدهند:

• کارشناسی ناپیوسته علمی کاربردی معماری
• کارشناسی ناپیوسته معماری سنتی
• کارشناسی ناپیوسته نقشه کشی معماری

---

اگر علاقمندید که بدانید رتبه‌‌ی برتر کنکور سراسری در سال گذشته از چه روش‌هایی برای کسب موفقیت استفاده کرده‌ است، می‌توانید در وبلاگ تراز از نحوه‌ی مطالعه و درصدهای نفر اول کنکور ریاضی 1400 آگاه شوید. آشنایی با مهارت‌های علمی برای مطالعه هوشمند کنکور و راهکارهای علمی برای کسب رتبه برتر در کنکور در کنار یادگیری موثر برای کنکور با استفاده از تمرین بازیابی ازجمله مطالبی است که وبلاگ تراز برای آماده‌سازی داوطلبان ارائه داده است. همچنین اگر در حال مطالعه برای کسب رتبه‌ی مناسب در کنکور سراسری هستید، می‌توانید اپلیکیشن آموزشی هم‌درس را به صورت صد در صد رایگان از طریق زیر دانلود کنید:

برنامه درسی رشته مهندسی معماری

طول دوره‌ی کارشناسی مهندسی معماری حداقل 9 نیمسال تحصیلی تعریف شده است. این طول دوره با توجه به اهمیت طرح مباحث بین رشته‌ای در آموزش معماری و به منظور ایجاد زمانی متناسب با محتوای این رشته و با درنظر گرفتن تعداد واحدهایی که جنبه‌ی عملی آن‌ها به میزان زیادی از وقت دانشجو را در طول هر نیمسال به خود اختصاص می‌دهد، تعیین شده است.

تعداد کل واحدهای دوره‌ی کارشناسی مهندسی معماری 143 واحد است که با درنظرگرفتن 27 واحد دروس پایه، 87 واحد دروس اصلی، 21 واحد دروس عمومی و 8 واحد دروس اختیاری، تعریف شده است.

دروس پایه رشته‌ی مهندسی معماری	بیان معماری 1 و 2 و 3، مقدمات طراحی معماری 1 و 2 و 3، اسکیس 1 و 2، ارائه‌ی معماری به کمک رایانه و انسان، طبیعت، معماری
دروس اصلی رشته‌ی مهندسی معماری	مبانی نظری معماری، معماری جهان، معماری اسلامی 1 و 2، معماری معاصر 1 و 2، فرایند طراحی در معماری، نقشه‌برداری، تنظیم شرایط محیطی، تاسیسات الکتریکی (نور و صدا)، تاسیسات مکانیکی ساختمان، ایستایی، مقاومت مصالح و سازه‌های فلزی، طراحی ساختمان‌های بتنی، متره و براورد، مدیریت تشکیلات کارگاهی، مصالح ساختمانی، ساختمان 1 و 2، تحلیل و طراحی روستا، طراحی معماری 1 و 2 و 3 و 4 و 5، مبانی برنامه‌ریزی فضاهای شهری، طراحی فضاهای شهری، آشنایی با اصول حفاظت و مرمت، طراحی فنی و طراحی نهایی
دروس اختیاری رشته‌ی مهندسی معماری	ریاضیات و معماری، طراحی و ساخت معماری به کمک رایانه، مبانی معماری منظر، مبانی معماری داخلی، آشنایی با اصول و روش‌های عملکردبخشی میراث معماری، فناوری‌های نوین ساختمان، مبانی مهندسی زلزله برای معماران، زبان تخصصی معماری، طراحی در بحران، کارآموزی و کارگاه معماری و ساخت

معرفی گرایش‌‌های رشته مهندسی معماری

گرایش‌های رشته‌ی معماری در مقطع کارشناسی ارشد عبارتند از:

مجموعه‌ی معماری:

● بازسازی پس از سانحه

دانشجویان در دوره‌ی کارشناسی ارشد بازسازی پس از سانحه، با مفهوم سوانح طبیعی و حوادث انسانی آشنا می‌شوند. مسئله‌ی بحران را پیش، هنگام و پس از سانحه درک می‌کنند و بحث بازسازی را پی می‌گیرند. مقاوم‌سازی سازه‌ها از دیگر موضوعات اساسی این رشته است.

● معماری داخلی

معماری داخلی به طراحی فضاهای اختصاص دارد توسط مرزهای ساختمانی ساخته شده‌اند. دانشجویان این رشته با مباحثی مانند معماری تاریخی و سبک‌های طراحی، کدهای ساختمانی و امنیتی، حفاظت و جایگزین کردن ساختمان‌های قدیمی، طراحی نقشه، شامل قسمت‌های فیزیکی و مجازی ساختمان آشنا می‌شوند. رشته‌ی معماری داخلی با طراحی داخلی و دکوراسیون نقاط مشترک بسیاری دارد.

● مهندسی معماری (با 7 گرایش)

مهندسی معماری در دوره‌ی کارشناسی ارشد شامل هفت گرایش است: معماری مسکن، معماری پایدار، معماری فضاهای بهداشتی درمانی، معماری فضاهای آموزشی و فرهنگی، معماری فناوری، معماری فنی و گرایش معماری.

● معماری اسلامی

در گرایش معماری اسلامی سبک‌های معماری ساختمان‌های مرتبط با دین اسلام مورد بررسی قرار می‌گیرد. این تمام سبک‌های مذهبی و غیرمذهبی معماری از صدر اسلام تا به امروز را شامل می‌شود. هدف تربیت معمارانی است که در طراحی به مسایل اسلامی و رعایت اصولی که اسلام بر آن تأکید دارد، توجه داشته باشند.

● معماری منظر

معماری منظر یا چشم‌انداز به معنای طراحی فضاهای بیرون از خانه، نشانه‌های دیدنی و سازه‌هایی برای دستیابی به نتایج زیست‌محیطی، اجتماعی، رفتاری یا زیبایی‌شناسی است. این رشته تلفیقی از علوم مهندسی شهرسازی و مهندسی معماری است و به طراحی در محیط باز می‌پردازد.

● مطالعات معماری ایران 

گرایش مطالعات معماری ایران به بررسی و بازنگری در پیشینه‌ی تاریخی معماری و شهر نشینی در ایران می‌پردازد. بررسی فضای زیست ایرانی‌ها قطعاً محدود به بناهای نیست، بنابراین مسائلی مانند اعتقادات، فرهنگ، هنر، تاریخ و علوم مختلف نیز در این رشته مورد بررسی قرار می‌گیرند.

مجموعه هنرهای ساخت و معماری:

● مدیریت پروژه و ساخت

رشته مدیریت پروژه و ساخت مجموعه‌ای مهندسی و مدیریتی است. مدیریت، نظارت، طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی، صنعتی، تأسیسات زیربنایی و … از جمله اهداف این رشته است. این رشته تلفیقی از رشته‌های مهندسی عمران، مهندسی صنایع و رشته‌ی مدیریت است.

● معماری و انرژی

رشته‌ی معماری و انرژی به موضوع استفاده از انرژی‌های تجدیدشونده و امکانات بومی برای طراحی معماری پایدار و صرفه‌جوری در مصرف انرژی می‌پردازد. در حقیقت در این گرایش، موضوعاتی نظیر پایداری و محیط زیست وارد اصول طراحی معماری می‌شوند.

● فناوری معماری (با دو گرایش)

هدف رشته‌ی فناوری معماری تربیت متخصصانی است که علاوه بر آشنایی با اصول و مبانی طراحی معماری، بر مسائل فنی ساختمان، علوم ساختمانی و فناوری‌های روز مسلط باشند. این متخصصین باید بتوانند در پروژه‌های ساختمانی، نقش طراح، هماهنگ کننده و هدایت‌کننده‌ی فعالیت‌ها را ایفا کنند.

بازار کار رشته مهندسی معماری

جمع‌بندی

رشته‌ی مهندسی معماری یکی از رشته‌های محبوب دانشگاهی در نظر داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی فیزیک در کنکور سراسری است. در این رشته دانش‌آموختگان می‌آموزند که چگونه محیط خارجی و داخلی یک بنا را طراحی کنید. این رشته تمرکز زیادی بر اصول طراحی دارد و جنبه‌ی هنری و زیبایی‌شناسی در آن پررنگ است. متخصص این رشته علاوه بر طراحی و نظارت بر اجرای پروژه‌های ساختمانی، به مرمت ابنیه‌ی تاریخی نیز می‌پردازند و دستی در نقد آثار معماری نیز دارند.

دانش‌آموزانی که تصور می‌کنند مهندسی معماری، رشته‌ی مناسبی برای ادامه‌ی تحصیل آن‌ها محسوب می‌شود، باید علاقه و استعداد خوبی در درس‌های محاسباتی، هندسه و هنر داشته باشند. علاقه به مطالعه و شناخت مباحث تاریخی و جغرافیایی نیز در این رشته اهمیت دارد. ذوق هنری و قدرت تجسم و تخیل بالا نیز می‌تواند به دانشجویان رشته‌ی مهندسی معماری کمک کند.

شرکت در آزمون سرنوشت‌ساز و رقابتی کنکور، می‌تواند میزان اضطراب شما را افزایش داده و مانع مدیریت صحیح زمان شود، برای آشنایی با راهکارهای موثر در این زمینه، می‌توانید با 11 راهکار برای مدیریت زمان در کنکور + (مدیریت زمان در تست زنی) آشنا شوید. همچنین آگاهی‌ از راه ‌های کاهش اضطراب امتحان در دانش ‌آموزان موثر خواهد بود.

---

سوالات متداول

رشته مهندسی معماری چه تعریفی دارد؟

مهندسی معماری رشته‌ای خلاقانه است که هدف آن شکل و ساختار بخشید به فضای زندگی انسان است. ساختاری که با نیازهای فیزیکی، روانی، عاطفی و روحی افراد سازگار باشد. این رشته هم جنبه‌ی هنری دارد و هم جنبه‌ی فنی و به همین دلیل دانشجویان مهندسی معماری هم با اصول مهندسی آشنا می‌شوند و هم مطالعات زیادی در حوزه‌ی زیبایی‌شناسی و تاریخ هنر و معماری دارند.

بازار کار رشته مهندسی معماری چگونه است؟

از نقشه‌کشی تا تکمیل یک پروژه‌ی ساخت‌وساز، یک مهندس معمار در حال تلفیق اصول ریاضی با ذوق، هنر و خلاقیت است. طراحی دکوراسیون داخلی ساختمان‌ها یا همکاری در طراحی فضاهای شهری و یا تأسیس یک دفتر کار خصوصی برای ارائه‌ی مشاوره در طراحی ساختمان‌ها یا اماکن مختلف، از جمله زمینه‌های فعالیت مهندسین معمار است.

دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل رشته معماری در هنرستان‌های فنی و در چه رشته‌ها و مقاطعی می‌توانند ادامه‌ی تحصیل بدهند؟

کارشناسی ناپیوسته علمی کاربردی معماری، کارشناسی ناپیوسته معماری سنتی و کارشناسی ناپیوسته نقشه کشی معماری.