راهنمای معلمان: برخورد با مشکلات انضباطی در کلاس درس

معمولاً معلم‌های تازه‌کار، مشکلات انضباطی بیشتری با دانش‌آموزان کلاس خود دارند، اما این موضوع برخی از مربیان کهنه‌کار را نیز به چالش می‌کشد. مدیریت خوب کلاس درس همراه با یک برنامه‌ی انضباطی موثر کمک می‌کند تا رفتار بد را به حداقل برسانید تا کل کلاس بتواند بر یادگیری متمرکز شود.

قوانین کلاس درس باید به راحتی قابل درک و مدیریت باشند. باید اطمینان حاصل کرد که تعداد قوانین آنقدر زیاد نباشد که دانش‌آموزان نتوانند به طور مداوم از آن‌ها پیروی کنند. ما در این مقاله به تشریح چند راهبرد مهم برای مقابله با مشکلات انضباطی در کلاس درس، می‌پردازیم.

به الگوسازی اهمیت بدهید

انضباط با شما آغاز می‌شود. هر سال تحصیلی را با نگرش مثبت و انتظارات بالا شروع کنید. این به ایجاد یک محیط یادگیری مثبت کمک می‌کند. اگر پیش‌داوری شما این باشد که دانش‌آموزان شما رفتار نادرستی خواهند داشت، احتمالاً همینطور خواهد شد. هر روز کاملاً آماده سر کلاس حاضر شوید. کاهش زمان بیکاری دانش‌آموزان به حفظ نظم کمک می‌کند.

روی ایجاد آرامش در زمان انتقال بین دروس و زنگ‌های مختلف کار کنید. بسیاری از مشکلات انضباطی در زمان انتقال از درسی به درس دیگر رخ می‌دهد. چون معلم معمولاً مشغول به ثبت تکالیف یا آماده‌سازی لوازم برای درس بعدی است و کلاس شلوغ می‌شود. سعی کنید با آماده‌سازی این موارد از پیش، با سرعت بیشتری مراحل را طی کنید.

اگر به‌عنوان یک معلم، علاقمند به برقراری رابطه‌ای سالم و موثر با دانش‌آموزان خود هستید، مطالعه‌ی مقالات: «چگونه قلب و ذهن دانش‌آموزان را به دست بیاوریم»، «چرا معلم ها باید شنوندگان خوبی باشند؟» و «راهبردهایی برای جذب دانش‌ آموزان بی‌ علاقه» مفید خواهد بود.

در قبال مشکلات انضباطی پیش‌کنشگر باشید

به دانش‌آموزان خود هنگام ورود به کلاس توجه کنید و به دنبال نشانه‌های اختلاف باشید. به عنوان مثال، اگر قبل از شروع کلاس متوجه بحث داغی شدید، به آن رسیدگی کنید. یعنی قبل از شروع درس، چند لحظه به دانش‌آموزان فرصت دهید تا مسئله را بین خود حل کنند. در صورت لزوم آن‌ها را از هم جدا کنید و سعی کنید موافقت آن‌ها را جلب کنید که حداقل در طول کلاس شما، موضوع را کنار بگذارند.

یک برنامه‌ی انضباطی شفاف ارائه کنید که باید به طور مداوم از آن پیروی کرد تا قوانین آن بر رفتار دانش‌آموزان حاکم باشد. بسته به شدت یک تخلف، باید یک یا دو هشدار قبل از تنبیه رسمی ارائه شود. برنامه‌ی شما باید به راحتی قابل پیگیری باشد و کمترین اختلال را در کلاس شما ایجاد کند. مثلاً تخلف اول: تذکر لفظی؛ تخلف دوم: جلسه با معلم پس از پایان زنگ و سومین تخلف: ارجاع به دفتر مدرسه.

آموزش قوانین کلاس به دانش‌آموزان می‌تواند چالش‌ برانگیز باشد، اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این مورد هستید، مطالعه‌ی مقاله‌ی «چگونه قوانین کلاس درس را آموزش دهیم» مفید خواهد بود.

در مواقع مناسب از شوخ طبعی برای گذر از موقعیت‌های حساس استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر به دانش‌آموزان خود گفتید صفحه‌ی 51 را در کتاب خود باز کنند، اما سه دانش‌آموز آنقدر مشغول صحبت با یکدیگر بودند که صدای شما را نشنیدند، در برابر فریاد زدن مقاومت کنید. لبخند بزنید، نام آن‌ها را بگویید و بعد با آرامش و خنده بگویید: «لطفاً صبر کنید، من هم می‌خواهم آخر ماجرا را بدانم. اما الان مجبورم درس بدهم.» با به کار گیری این روش، هم منظور خود را می‌رسانید و هم از بروز تنش جلوگیری می‌کنید.

محکم، اما منصف باشید

محکم بودن در عین انصاف، برای مدیریت مؤثر کلاس ضروری است. اگر یک روز بی‌انضباطی‌ها را نادیده بگیرید و روز دیگر سخت با آن‌ها برخورد کنید، دانش‌آموزان شما را جدی نخواهند گرفت. احترامتان را از دست خواهید داد و احتمالاً مشکلات انضباطی بیشتر خواهد شد. اگر در نحوه‌ی اجرای قوانین ناعادلانه رفتار کنید، دانش‌آموزان از شما رنجیده خواهند شد.

بی‌انضباطی‌ها را با پاسخ‌هایی درخور برطرف کنید. به عبارت دیگر، به بی‌انضباطی‌ها بیش از حد ارزش و اهمیت ندهید. به عنوان مثال، اگر دو دانش‌آموز در کلاس به صحبت ادامه می‌دهند، درس خود را متوقف نکنید تا سر آن‌ها فریاد بزنید. در عوض، به سادگی نام دانش‌آموزان را بگویید و تذکر شفاهی بدهید. همچنین می‌توانید از یکی از آن‌ها سؤال بپرسید تا تمرکزشان به درس برگردد.

اگر دانش‌آموزی با شما وارد جدال کلامی شد، خونسردی خود را حفظ کنید و در اسرع وقت او را از موقعیت دور کنید. با شاگردان خود وارد مسابقه‌ی فریاد زدن نشوید. و بقیه‌ی کلاس را وارد این موقعیت نکنید. برای دریافت اطلاعات جزئی برای مواجهه‌ی صحیح با چنین موقعیت‌هایی مقاله‌ی «مدیریت رفتارهای بی ادبانه در کلاس درس» را بخوانید.

ایمنی را در اولویت قرار دهید

وقتی دانش‌آموزی به طور مشهودی برآشفته می‌شود، باید محیط امنی را برای سایر دانش‌آموزان فراهم کنید. تا حد امکان آرام باشید؛ رفتار شما گاهی اوقات می‌تواند اوضاع را بدتر کند. شما باید برنامه‌ای برای مقابله با خشونت داشته باشید که در اوایل سال با دانش‌آموزان درباره‌ی آن صحبت کرده باشید. باید از پیش دانش‌آموزانی تعیین شده باشند که از آن‌ها بخواهید از مسئولین دیگر مدرسه کمک بگیرند. اگر تصور  می‌کنید ممکن است دانش‌آموزان کلاس آسیب ببینند، آن‌ها را به کلاس دیگری بفرستید.

مهمتر از همه‌ی این موارد، موارد انضباطی را در پایان روز رها کنید. مسائل مربوط به مدیریت کلاس و بی‌اضباطی‌ها باید در مدرسه رها شوند تا قبل از بازگشت به روز دیگری برای تدریس، وقت کافی برای شارژ مجدد داشته باشید. [منبع]

نتیجه‌گیری

حفظ نظم در یک کلاس درس، برای موفقیت یادگیرندگان و معلمان ضروری است. یک کلاس پر سر و صدا، سرکش و فاقد نظم و انضباط در ارتقای سطح دانش و یادگیری موثر دانش‌آموزان تأثیر منفی می‌گذارد. توسعه‌ی مهارت‌های مدیریت کلاس درس، کلید حفظ محیطی محترمانه و مثبت برای یادگیری است. کمی مهارت و برنامه‌ریزی و همچنین همراه کردن دانش‌آموزان با انتظارات معلم و فهم عواقب اقدامات خود، در افزایش دامنه توجه و مشارکت کلی در کلاس تأثیرگذار خواهد بود.

البته در نظر داشته باشید که نظم و انضباط لزوماً به این معنا نیست که دانش‌آموزان ساکت بنشینند و به سخنان معلم گوش دهند، بلکه به معنای مشارکت دادن دانش‌آموزان در فعالیت‌های کلاسی و شناخت و اجرای قوانین است. حذف عوامل حواس‌پرتی، رابطه‌ی موثر میان معلم و دانش‌آموزان و رفتار منصفانه و محکم معلم‌ها، همه از عواملی هستند که دانش‌آموزان را قادر می‌سازند تا بر درس در حال ارائه تمرکز کنند.

سوالات متداول