روش تست زنی [نکات و استراتژی‌‌های کلیدی]

آزمون‌های ورود به دانشگاه، آزمون‌های کلاسی و بسیاری از آزمون‌های دیگر شامل سوالات چندگزینه‌ای یا به اصطلاح «تستی» هستند. از آنجایی‌که بدون شک برای ورود به دانشگاه با این نوع سوالات در آزمون‌ها مواجه خواهید شد، یادگیری برخی از استراتژی‌های تست زدن برای شما مفید خواهد بود.

در این مقاله مهم‌ترین نکات، استراتژی‌های کلیدی و چند ترفند برای پاسخگویی صحیح به سوالات تستی ارائه شده است که با خواندن آن‌ها آگاهی و اعتماد به نفس شما هنگام مواجهه با پرسش‌های چند گزینه‌ای افزایش می‌یابد.

نکات کلیدی در تست زنی

آمادگی برای شرکت در یک آزمون تستی در وهله‌ی اول منوط به برنامه‌ریزی دقیق و مطالعه‌ی صحیح و کافی منابع درسی است. علاوه بر آموختن دروس، تغذیه‌ی مناسب، خواب کافی و کسب آرامش نیز قطعاً در کسب نتیجه دخیل هستند. اما در کنار همه‌ی این عوامل، باید با تکنیک‌های صحیح تست‌زنی نیز آشنا باشید، در ادامه چند نکته‌ی کلیدی فهرست شده است [منبع]

بیشتر بخوانید:

• تکنیک تست زنی cloze test (کلوز تست)
• تکنیک‌ های تست زنی Reading (ریدینگ)

(1) کل سوال را بخوانید

قبل از نگاه کردن به گزینه‌های پاسخ، یک سوال چند گزینه‌ای را به طور کامل بخوانید. دانش‌آموزان اغلب فکر می‌کنند قبل از خواندن دقیق سؤال، می‌دانند پرسش از آن‌ها چه می‌خواهد و مستقیماً منطقی‌ترین پاسخ را انتخاب می‌کنند. این یک اشتباه بزرگ است و می‌تواند برای شما در آزمون‌های چند گزینه‌ای گران تمام شود. قبل از بررسی گزینه‌ها، هر سوال را به طور کامل و با دقت بخوانید.

(2) ابتدا در ذهن خود به سوال پاسخ بدهید

پس از خواندن یک سوال، قبل از بررسی گزینه‌های پاسخ، در ذهن خود به آن پاسخ بدهید. این به شما کمک می‌کند تا در دام تکنیک‌های طراحی گزینه‌ها نیفتید و مستقیماً پاسخ صحیح را انتخاب کنید.

(3) از فرآیند حذف گزینه استفاده کنید

قبل از انتخاب پاسخی که فکر می‌کنید صحیح است، گزینه‌هایی را که 100 درصد مطمئن هستید نادرست هستند را حذف کنید. حتی زمانی که فکر می‌کنید پاسخ درست را می‌دانید با حذف پاسخ‌هایی که می‌دانید نادرست هستند، اطمینان حاصل خواهید کرد که پاسخ شما، انتخاب صحیحی است.

با استفاده از فرآیند حذف گزینه، تمام پاسخ‌هایی را که می‌دانید نادرست هستند خط بزنید، سپس روی پاسخ‌های باقی مانده تمرکز کنید. این استراتژی نه‌تنها در زمان صرفه‌جویی می‌کند، بلکه احتمال انتخاب پاسخ صحیح را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

(4) صحیح‌ترین پاسخ را انتخاب کنید

باید بهترین پاسخ را برای سؤالی که پرسیده می‌شود انتخاب کنید، نه فقط پاسخی که درست به نظر می‌رسد. در اغلب سوالات تستی بسیاری از پاسخ‌ها صحیح به نظر می‌رسند. پس با دیدن گزینه‌ای که به نظر درست می‌رسد، سریع دست به انتخاب نزنید و بیشتر بررسی کنید.

(5) همه‌ی گزینه‌ها را بخوانید

قبل از انتخاب پاسخ نهایی، همه‌ی گزینه‌ها را بخوانید. شاید به نظرتان عجیب باشد که کسی بدون خواندن گزینه‌ها به سوالی پاسخ بدهد، اما این اشتباه رایجی است که دانش‌آموزان مرتکب می‌شوند. همانطور که در بخش قبل اشاره کردیم، معمولاً باید «صحیح‌ترین پاسخ» را برای هر سوال چند گزینه‌ای پیدا کنید. اگر به سرعت فرض کنید که پاسخ صحیح را می‌دانید، بدون اینکه ابتدا همه‌ی گزینه‌ها را بخوانید، ممکن است در نهایت بهترین پاسخ را انتخاب نکنید.

(6) ابتدا به سوالاتی که بلد هستید، پاسخ بدهید

اگر در پاسخ دادن به سؤالی مشکل دارید، پس از پاسخ دادن به همه سؤالاتی که جواب آن‌ها را می‌دانید، ادامه دهید و دوباره آن‌ها را بررسی کنید. گاهی اوقات پاسخ دادن به سؤالات ساده‌تر می‌تواند به شما بینشی برای پاسخ دادن به سؤالات چالش برانگیزتر ارائه بدهد.

(7) بر اساس اطلاعات و تجربه‌ی خود حدس بزنید نه شانسی!

اگر امتحان تستی شما نمره‌ی منفی ندارد، برای هر سوالی که در مورد آن مطمئن نیستید، حدس بزنید. اما این حدس را بر اساس آنچه تا کنون آموخته‌اید و با تفکر بزنید. توجه داشته باشید که در برخی از تست‌های استاندارد، پاسخ‌های نادرست نمره‌ی منفی دارند. مثلاً در آزمون سراسری دانشگاه هر سه پاسخ نادرست، یک پاسخ درست را از بین می‌برد و درصد نهایی شما در پاسخگویی به سوالات را پایین می‌آورد. البته در اینگونه تست‌ها، هنوز هم می‌توانید حدس علمی بزنید. اما فقط زمانی که بتوانید حداقل یک یا دو پاسخ نادرست را حذف کنید.

(8) به این کلمات دقت کنید …

به کلمات “نه، گاهی، همیشه و هرگز” توجه ویژه‌ای داشته باشید. گزینه‌ای که شامل همیشه باشد باید انکارناپذیر باشد. اگر بتوانید یک مثال متقابل پیدا کنید، پاسخ صحیح نیست. همین امر در مورد کلمه‌ی هرگز صادق است. اگر برای یک گزینه‌ی شامل هرگز، یک مثال متقابل واحد هم باشد، نشان می‌دهد که پاسخ صحیح نیست.

(9) معمولاً بهتر است به اولین انتخاب خود پایبند باشید – اما نه همیشه

بهتر است پس از خواندن درست و کامل سوال، به پاسخی که از ابتدا انتخاب کردید، پایبند بمانید. معمولاً این که دائماً حدس بزنید و پاسخ خود را تغییر دهید، نتیجه‌ی معکوس دارد. با این حال، این بدان معنا نیست که اولین پاسخ شما لزوماً صحیح است. در حالی که آزمون‌های چند گزینه‌ای معمولاً عمداً برای فریب دادن یا سردرگم کردن دانش‌آموزان طراحی نمی‌شوند، اما برای آزمایش دانش و توانایی دانش‌آموزان طراحی شده‌اند. برای همین گزینه‌های ارائه شده اغلب شامل این موارد هستند: رایج‌ترین پاسخ اشتباه، پاسخ‌هایی است که منطقی به نظر می‌رسند اما درنهایت نادرست هستند و ناصحیح‌ترین پاسخ.

(10) گزینه‎‌های «همه موارد» و «هیچ کدام»

وقتی با گزینه‌های «همه‌ی موارد» و «هیچ‌کدام» مواجه می‌شوید، اگر کاملاً مطمئن هستید که یکی از پاسخ‌های ارائه‌شده نادرست است، حواستان باشد که به خاطر شبیه بودن گزینه‌‎های دیگر، «همه‌ی موارد‌» را انتخاب نکنید. اگر مطمئن هستید که حداقل یکی از گزینه‌ها پاسخ درست است، همین امر برای «هیچ‌کدام» صدق می‌کند. وقتی دو پاسخ در یک سوال چند گزینه‌ای با گزینه‌ی «همه‌ی موارد» درست باشد، احتمالاً این گزینه صحیح است.

چند ترفند برای موفقیت در هر آزمون چند گزینه‌ای

در حالت ایده‌آل، آزمون‌های چندگزینه‌ای، تصادفی و بدون الگوهای پاسخ‌های درست یا غلط هستند. با این حال، تمام تست‌ها را انسان‌ها نوشته‌اند و طبیعت انسان باعث می‌شود که هیچ آزمونی واقعاً تصادفی نباشد.

به دلیل این نقص اساسی، ویلیام پاوندستون، نویسنده‌ی کتاب «سنگ، قیچی‌ها را می‌شکند: راهنمای عملی برای گمراه کردن و گول زدن تقریباً همه»، ادعا می‌کند که چندین الگوی رایج را در آزمون‌های چند گزینه‌ای، پیدا کرده است. [منبع]

پاوندستون حدود 100 آزمون شامل 2456 سوال از منابع مختلف، ازجمله امتحانات دبیرستان و دانشگاهی را برای پیدا کردن این الگوهای آماری بررسی کرد و از میان این داده‌ها چند استراتژی برای افزایش شانس درست حدس زدن پاسخ، ارائه داد.

البته پاوندستون تأکید می‌کند که کسب دانش لازم در مورد موضوع آزمون، همیشه بهترین استراتژی برای پاسخ دادن به سوالات است و «استراتژی حدس زدن تا حدی مفید است که از حدس زدن تصادفی جلوگیری کند». او به شما پیشنهاد می‌کند همیشه زمانی حدس بزنید که فقط مطمئن نیستید و حدس زدن هوشمندانه فقط شانس شما را برای درست بودن گزینه‌ی انتخابی، افزایش می‌دهد.

در ادامه تعدادی از ترفندها و تکنیک‌های اصلی پاوندستون برای کسب موفقیت در آزمون‌های چندگزینه‌ای ذکر شده است:

(1) باور و عقیده‌ی همگانی را نادیده بگیرید

احتمالاً به شما توصیه‌هایی در مورد آزمو‌ن‌های تستی می‌شود، مثلاً: «اگر پاسخ درست را نمی‌دانید، همیشه گزینه‌ی وسط را انتخاب کنید» یا «از هر گزینه‌ای که شامل کلمات هرگز، همیشه، همه یا هیچ می‌شود، پرهیز کنید.» با این حال، به گفته‌ی پاوندستون، این باورهای همگانی و رایج در برابر آمارها شکست می‌خورند. در واقع، او متوجه شد که پاسخ‌های «هیچ‌کدام از موارد بالا» یا «همه‌ی موارد بالا» در ۵۲ درصد مواقع درست بوده‌اند. او می‌گوید با انتخاب یکی از این پاسخ‌ها نسبت به حدس زدن تصادفی 90 درصد امکان موفقیت بیشتری خواهید داشت.

(2) معمولاً باید طولانی‌ترین پاسخ را انتخاب کنید

پاوندستون همچنین متوجه شد که طولانی‌ترین پاسخ در آزمون‌های چند گزینه‌ای معمولاً درست است. او در این باره می‌نویسد: «طراحان آزمون باید مطمئن شوند که پاسخ‌های درست بدون شک درست هستند. اغلب این موضوع، مستلزم استفاده‌ از لغات بیشتر است. آن‌ها این اندازه دقت را در مورد پاسخ‌های اشتباه به کار نمی‌گیرند.» بنابراین اگر یکی از گزینه‌ها به طور قابل توجهی طولانی‌تر از بقیه باشد، احتمالاً پاسخ صحیح است.

(3) گزینه‌های ناهمخوان و پرت را حذف کنید

به گفته‌ی پاوندستون، گزینه‌هایی که با بقیه ناسازگار هستند، معمولاً اشتباه هستند. در بسیاری از سوالات تستی گزینه‌‎ای وجود دارد که کاملاً نامتجانس یا با بقیه گزینه‌ها ناسازگار است. این موارد معمولاً غلط هستند. در این گونه سوالات، دو گزینه طوری به یکدیگر شبیه هستند که گویی مترادف هستند، یک گزینه کاملاً ناهمخوان است و گزینه‌ی آخر تکمیل‌شده یا تصحیح شده‌‌ی پاسخی است که در آن دو گزینه‌ی شبیه به هم آمده است.

نتیجه گیری

اگر برای موفقیت در آزمون سراسری ورود به دانشگاه به سراغ این مقاله و مطالعه‌ی نکات، استراتژی‌ها و ترفندهای تست‌زنی آمده‌اید، باید بدانید مطالب بالا نکاتی کلی برای تست زنی در هر آزمون و مقطعی هستند و آمادگی برای شرکت در آزمون بزرگ و پرباری همچون کنکور سراسری به تلاشی بیش از تمام این ترفندها نیاز دارد.

شما برای کسب آمادگی جهت مواجهه با سوالات تستی کنکور، باید علاوه بر برنامه‌ریزی و مطالعه‌ی دقیق و صحیح مطالب درسی و منابع آزمون، استفاده از آموزش دبیران و درسنامه‌های متعدد، با استفاده از کتاب‌های تست طبقه‌بندی‌شده و سوالات آزمون‌های سراسری سال‌های گذشته، به صورت مداوم تست بزنید.

بیشتر بخوانید:

• روش مطالعه درس ریاضی [در کنکور ریاضی، تجربی و انسانی]
• روش مطالعه درس ادبیات | (روش صحیح مطالعه ادبیات)
• روش مطالعه درس زیست شناسی (زیست یک، دو، سه)
• روش مطالعه درس شیمی | (روش صحیح مطالعه شیمی)

توصیه‌ی معمول مشاورین تحصیلی این است که از تست‌های آموزشی ساده برای یادگیری مطالب درسی شروع کنید، بعد از آن تست‌های تثبیتی سخت‌تر بزنید، سپس برای محک زدن خود از تست‌های ارزیابی استفاده کنید و در نهایت برای سازگاری با زمان‌بندی‌های محدود پاسخگویی به سوالات کنکور، تست‌های زمان‎‌دار بزنید تا با مفهموم مدیریت زمان و افزایش سرعت و دقت در تست‌زنی آشنا شده و در آن تبحر یابید.

فراموش نکنید که تمام ترفندها و استراتژی‌های تست زنی تنها زمانی به کار شما می‌آیند که منابع آزمون را به درستی مطالعه کرده و مطالب درسی را به حافظه‌ی بلندمدت خود سپرده باشید.

سوالات متداول

آیا استفاده از ترفندهای تست زنی برای شرکت در کنکور سراسری مفید هستند؟

شما برای کسب آمادگی جهت مواجهه با سوالات تستی کنکور، باید علاوه بر برنامه‌ریزی و مطالعه‌ی دقیق و صحیح مطالب درسی و منابع آزمون، استفاده از آموزش دبیران و درسنامه‌های متعدد، با استفاده از کتاب‌های تست طبقه‌بندی‌شده و سوالات آزمون‌های سراسری سال‌های گذشته، به صورت مداوم تست بزنید. فراموش نکنید که تمام ترفندها و استراتژی‌های تست زنی تنها زمانی به کار شما می‌آیند که منابع آزمون را به درستی مطالعه کرده و مطالب درسی را به حافظه‌ی بلندمدت خود سپرده باشید.

نکات و استراتژی‌های کلیدی در تست زنی کدامند؟

کل سوال را بخوانید – ابتدا در ذهن خود به سوال پاسخ بدهید – از فرایند حذف گزینه استفاده کنید – صحیح‌ترین پاسخ را انتخاب کنید – همه‌ی گزینه‌ها را بخوانید – ابتدا به سوالاتی که بلد هستید، پاسخ بدهید – بر اساس اطلاعات و تجربه‌ی خود حدس بزنید، نه شانسی – به کلمات «همیشه» و «هرگز» توجه کنید – معمولاً بهتر است به اولین انتخاب خود پایبند باشید، اما نه همیشه – با توجه به گزینه‌های «همه‌ی موارد» و «هیچ‌کدام» گزینه‌ها را تحلیل کنید

آیا حدس زدن جواب سوالات در آزمون تستی کار درستی است؟

در برخی از تست‌های استاندارد، پاسخ‌های نادرست نمره‌ی منفی دارند. مثلاً در آزمون کنکور سراسری هر سه پاسخ نادرست، یک پاسخ درست را از بین می‌برد و درصد نهایی شما در پاسخگویی به سوالات را پایین می‌آورد. البته در اینگونه تست‌ها، هنوز هم می‌توانید حدس علمی بزنید. اما فقط زمانی که بتوانید حداقل یک یا دو پاسخ نادرست را حذف کنید. استراتژی حدس زدن تا حدی مفید است که از حدس زدن تصادفی جلوگیری کند.