راهنمای والدین: چگونه در یک نوجوان انگیزه ایجاد کنیم؟

بسیاری از والدین تمایل دارند که با ایجاد عادات مثبت در فرزندان نوجوان خود، از آن‌ها بزرگسالانی موفق و منضبط بسازند. اما آیا نصیحت مداوم، کنترل کردن نوجوانان و سخنرانی برای آن‌ها، راهکار مناسبی برای دستیابی به این هدف است؟ مسلماً نق زدن و مدیریت ذهن نوجوانان، راهکار مناسبی برای ایجاد انگیزه‌ی درونی در آن‌ها نیست.

راز ایجاد انگیزه در نوجوانان، تقویت انگیزه‌ی درونی در آن‌ها است و این تنها در سایه‌ی حمایت و کمک به توسعه‌ی انضباط شخصی آن‌ها میسر می‌شود.  این‌گونه است که نوجوانان شما نمرات خوبی کسب خواهند کرد و مهم‌تر از آن، اعتماد به نفس و طرز فکر مورد نیاز برای موفقیت در همه‌ی زمینه‌های زندگی را کسب خواهند داد. در این مقاله چندین راهکار برای کمک به ایجاد و توسعه‌ی انگیزه‌ی درونی در نوجوانان ذکر شده است، با ما همراه باشید.

راهکارهایی برای ایجاد انگیزه در نوجوانان

نکاتی که در ادامه ذکر شده‌اند، راهکارهایی هستند که با بهره‌گیری از آن‌ها می‌توان بدون مدیریت کردن نوجوانان، پشتیبانی لازم را به آن‌ها ارائه داد تا انگیزه‌های درونی‌شان رشد و توسعه یابد.

(1) بیشتر بر فرآیند تمرکز کنید تا نتیجه

گرفتن نمرات خوب و عملکرد خوب در مدرسه مهم است، اما زندگی فراتر از این مسائل است. آنچه واقعاً اهمیت دارد مهارت‌هایی است که نوجوان شما در طول زندگی یاد می‌گیرد – ویژگی‌هایی مانند مسئولیت‌پذیری، پشتکار، انعطاف‌پذیری و سخت‌کوشی.

بنابراین نوجوان خود را تشویق کنید تا روی فرآیند تبدیل شدن به یک دانش‌آموز با انگیزه و منضبط تمرکز کند. اگر نوجوان شما به اهداف خود نمی‌رسد، به او کمک کنید تا فرصت‌های بهبود را شناسایی کند و در عین حال توجه خود را معطوف به تلاشی کنید که صورت می‌دهد. برای مثال، می‌توانید چیزی شبیه به این بگویید:

«با وجود اینکه به تیم فوتبال مدرسه راه پیدا نکردی، امیدوارم به خودت افتخار کنی که هر روز تمرین می‌کنی. تو عزم و اراده نشان دادی. دفعه‌ی بعد، فکر می‌کنی چطور می‌توانی به نتیجه‌ی بهتری برسی؟»

با تمرکز روی این فرآیند، نوجوان شما کمتر از چالش‌ها دوری می‌کند و به احتمال زیاد، چیزهای جدیدی را امتحان می‌کند. در ادامه چند روش دیگر ذکر شده است که با بهره‌گیری از آن‌ها می‌توانید نوجوان خود را تشویق کنید تا دانش‌آموزی فرآیندگرا شود:

• بیشتر از گرفتن نمرات خوب، در مورد مزایای یادگیری و مطالعه صحبت کنید.
• توضیح دهید که مشاغل و سرگرمی‌های با ارزش نیازمند زمان، تلاش و عزم هستند.
• وقتی کار سخت را مشاهده می‌کنید – نه فقط برای عملکرد فوق العاده، نوجوان خود را تحسین کنید.
• در مورد امیدها و آرزوهای نوجوان خود صحبت کنید. نشان دهید که شما نیز چگونه دنبال رویاهای خود می‌روید (حتی اگر به این معنی باشد که در این راه شکست بخورید).

هر پدر و مادری دوست دارد فرزند نوجوانش عملکرد خوبی داشته باشد. این یک تمایل طبیعی برای والدین و نوجوانان نیست که فرآیندها را بر نتایج ترجیح دهند. اما طرز فکر خود را تغییر دهید و به نوجوان خود کمک کنید تا همین کار را انجام دهد. بدین‌ترتیب آن‌ها را برای ایجاد انگیزه‌ی مادام‌العمر و خودانضباطی توانمند خواهید کرد. نتایج مثبت نیز مطمئناً به دنبال این نوع تفکر، ایجاد خواهند شد.

(2) به استقلال نوجوان خود احترام بگذارید

فرزند نوجوان شما در حال یافتن راه خود در جهان است. یعنی در حال کشف شخصیت، علایق و فردیت خود است. درست است که فرزند نوجوان شما هنوز کاملاً بزرگسال نشده است، اما میل به افزایش استقلال بخشی طبیعی از روند رشد او است.

بیشتر نوجوانان باید قوانین و برنامه‌های سختگیرانه‌ای را رعایت کنند. آن‌ها غالباً کنترل کمی بر روی کارهای روزمره خود دارند. در نتیجه، بسیاری از نوجوانان احساس ناامیدی، ناتوانی و درنهایت بی‌انگیزگی می‌کنند. موضوع این نیست که اجازه دهید فرزند نوجوان شما هر کاری که می‌خواهد انجام دهد، اما مهم است که به آن‌ها اختیار بدهید تا انگیزه‌ی بیشتری برای کار سخت و انجام وظایف پیدا کنند.

یکی از راه‌های آسان برای احترام گذاشتن به استقلال نوجوان، تنظیم قوانین و پیامدهای رعایت نکردن این قوانین با همراهی خود او است. او متوجه خواهد شد که شما به نظراتش اهمیت می‌دهید و بنابراین انگیزه‌ی بیشتری برای احترام به شما و مرزهای مورد توافق دوجانبه خواهد داشت.

وقتی صحبت از نحوه‌ی ایجاد انگیزه در نوجوانان می‌شود، از گفتن «من می‌دانم چه چیزی برای تو بهتر است» اجتناب کنید. شاید شما بدانید چه چیزی برای فرزند نوجوان شما بهتر است، اما وقتی به آن‌ها کمک کنید تا احساس استقلال بیشتری را به طور مسئولانه تجربه کنند، به بزرگسالان بالغ تبدیل خواهند شد.

اگر فرزند شما علاقه‌ای به انجام تکالیف درسی خود ندارد، ما در این مقاله: «چگونه برای انجام تکالیف درسی به نوجوانان انگیزه بدهیم؟» راهکارهایی در این زمینه ارائه داده‌ایم. همچنین برای علاقمند کردن فرزندان خود به یادگیری، مطالعه‌ی مقاله‌ی «چطور به فرزندمان انگیزه درس خواندن بدهیم» را از دست ندهید.

(3) با نوجوان خود ارتباط همدلانه داشته باشید

با فرزند نوجوان خود صحبت کنید و به آنچه می‌گوید گوش دهید، حتی اگر صحبت‌های او دقیقاً آن چیزی نباشد که می‌خواهید بشنوید. مشوق گفت‌وگوی باز باشید و به جای سخنرانی و نصیحت، ارتباط حمایتی و همدلانه با او برقرار کنید.

اگر نوجوانتان با مشکلی به سراغ شما می‌آید، با توصیه‌های مداوم، صحبت‌های او را قطع نکنید. شما هنوز هم می‌توانید راهنمایی‌اش کنید، اما بیشتر گوش کنید و کمتر صحبت کنید. به عبارت دیگر، درحالی‌که توجه کامل خود را به نوجوان می‌دهید، گوش دادن فعال را تمرین کنید.

وقتی چنین محیط مثبتی ایجاد می‌کنید، فرزند نوجوان شما به جای اینکه مورد قضاوت یا انتقاد قرار بگیرد، احساس می‌کند درک شده است. مطالعات نشان می‌دهند که نوجوانانی که روابط نزدیک خانوادگی و ارتباطات باز دارند، کمتر مستعد مشکلات رفتاری هستند – یافته‌ای که احتمالاً برای شما تعجب‌آور نیست.

ممکن است با خودتان بگویید: «من دوست دارم بیشتر با نوجوانم ارتباط برقرار کنم، اما او هرگز نمی‌خواهد با من صحبت کند!» یک راه خوب برای ارتباط باز و همدلانه با نوجوانان، خوردن منظم وعده‌های غذایی با هم است. 80 درصد از نوجوانان می‌گویند که در طول وعده‌های غذایی بیشتر با والدین خود صحبت می‌کنند، بنابراین صرف غذا به صورت خانوادگی را در اولویت قرار دهید.

(4) به علایق نوجوان خود اهمیت بدهید

درست که آموزش دیدن در محیط مدرسه برای رشد کلی فرزند نوجوان شما ضروری است، اما سایر فعالیت‌ها و سرگرمی‌ها نیز ضروری هستند. هنگامی که فرزند شما وقت خود را صرف یکی از علایق خود می‌کند، یاد می‌گیرد که چگونه خودانگیخته شود و در عین‌ حال مهارت‌های زندگی را در خود پرورش دهد.

در مورد سرگرمی‌های فرزندان نوجوان خود طوری صحبت نکنید که گویی آن‌ها وقت تلف می‌کنند. اگر این کار را انجام دهید، ممکن است فرزند شما عصبانی و سرخورده شود. بنابراین از نوجوان خود حمایت کنید تا علایق خود را دنبال کند و در عین حال به او کمک کنید تا زندگی متعادلی داشته باشد.

آیا در مورد علایق فرزند خود اطلاع دقیقی ندارید؟ با گوش دادن به او و مشاهده‌ی فعالیت‌هایش شروع کنید. چیزی که ممکن است اتلاف وقت در شبکه‌های اجتماعی به نظر برسد، در واقع می‌تواند اشتیاق به ساخت ویدئو، تدوین یا فعالیت‌های اجتماعی دیگر باشد.

(5) الگوی خوبی برای نوجوان خود باشید

بزرگسالان هم گاهی انجام مسئولیت‌‌های خود را به تعویق می‌اندازند. مثلاً گاهی لباس‌های کثیف روی هم تلنبار می‌شوند، قرار دندانپزشکی به تعویق می‌افتد و … . پدر و مادر بودن سخت است و هیچکس از شما انتظار ندارد که کامل باشید. با این حال، نوجوانان شما به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه شما را زیر نظر دارند و رفتار خود را از شما الگوبرداری می‌کنند.

اگر شما انگیزه‌ی لازم برای انجام کارهای مهم را نداشته باشید، برای فرزند نوجوان شما سخت خواهد بود که به نحو دیگری عمل کند. اما اگر فرزند شما متوجه شود که شما سخت کوش، مسئولیت‌پذیر و منظم هستید، احتمال بیشتری دارد که این ویژگی‌ها را در خود پرورش دهد.

سعی کنید رویاها و شکست‌های خود را با فرزندتان در میان بگذارید – و چالش‌های جدید را حتی زمانی که ترسناک به نظر می‌رسند، در آغوش بگیرید! تا حد امکان کمتر کارها را به تعویق بیندازید. اگر کار ساده‌ای وجود دارد که می‌توانید در عرض چند دقیقه آن را انجام دهید، فوراً انجامش دهید. با مراقبت از سلامت جسمی و روانی خود، انگیزه‌بخش باشید.

(6) با نوجوان خود و در مورد او مثبت صحبت کنید

وسوسه انگیز است که قرزند نوجوان خود را با خواهر و برادر یا همسالان خودش مقایسه کنید. اما به جای انگیزه دادن به نوجوانتان، این امر می‌تواند منجر به کاهش عزت نفس و حتی رنجش او شود. تا جایی که می‌توانید به نوجوان خود جملات مثبت بگویید. نقاط قوت منحصر به فرد او را تحسین کنید و تشویقش کنید که ببیند کار سخت، سرگرم‌کننده و با ارزش است.

وقتی جملاتی مانند «وقتی هم سن تو بودم …» می‌گویید، فرزند شما نیز آن را نوعی مقایسه می‌بیند. او احساس می‌کند که شما نمی‌توانید با موقعیت یا دیدگاه او ارتباط برقرار کنید یا درکش کنید. بنابراین سعی کنید تا حد امکان از بیان این نوع جملات خودداری کنید.

(7) مشوق عادات سالم باشید

اگر می‌خواهید بدانید که چگونه به یک نوجوان انگیزه بدهید، ارزش یک خواب خوب شبانه را دست کم نگیرید. برای کسی که خسته است، یافتن انگیزه دشوار است. مطالعات نشان می‌دهد که نوجوانان برای عملکرد بهینه به 8 تا 10 ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند، بنابراین به نوجوان خود کمک کنید تا برنامه‌ای بریزد که زمان کافی برای استراحت در آن در نظر گرفته شده باشد.

تغذیه و ورزش نیز مهم هستند. عادات سالم به نوجوانان کمک می‌کند تا با استرس کنار بیایند و کنترل خود را افزایش دهند. در ادامه مواردی ذکر شده است که هنگام کمک به نوجوان خود برای پذیرش عادات سالم، باید روی آن‌ها تمرکز کنید:

• یک برنامه‌ی روزانه داشته باشید
• به طور منظم ورزش کنید
• قبل از خواب تلفن همراه را خاموش کنید
• از مصرف بیش از حد کافئین خودداری کنید
• از یک رژیم غذایی متعادل پیروی کنید

به یاد داشته باشید که شما الگوی خودمراقبتی فرزندتان هستید تا او نیز زندگی متعادلی داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی تغذیه‌ی مناسب برای دانش‌آموزان و اهمیت فعالیت‌های ورزشی برای آن‌ها، مطالعه‌ی مقالات: «بهترین تغذیه برای دانش آموزان | 9 غذای برتر برای مغز»، «اهمیت تغذیه در عملکرد تحصیلی دانش آموزان» و «نقش فعالیت بدنی در سلامت دانش آموزان»، مفید خواهد بود.

(8) پاداش و تنبیه در واقع انگیزه‌بخش نیستند

استفاده از پاداش و تنبیه راهی ساده برای ایجاد انگیزه در نوجوانان به نظر می‌رسد. اما تحقیقات نشان می‌دهد که پاداش و تنبیه به انگیزه‌ی طولانی مدت منجر نمی‌شود. مطمئناً، ممکن است نوجوان شما را مجبور کنند برای امتحان آینده بیشتر مطالعه کند، اما ارزش سختکوشی و پشتکار را به فرزند شما نمی‌آموزند.

بعلاوه، پاداش و تنبیه نتیجه را بر فرآیند اولویت می‌دهند در حالی که ما می‌خواهیم عشق به یادگیری و شرکت در چالش‌ها را به نوجوانان خود القا کنیم. بنابراین اگر از خود می‌پرسید که چگونه به یک نوجوان انگیزه بدهید، از توسل به پاداش و تنبیه خودداری کنید.

سلامت روان فرزندان شما به اندازه‌ی سلامت جسمی آن‌ها اهمیت دارد، با مطالعه‌ی مقالات: «7 راه برای حمایت از سلامت روان فرزندان» و «چگونه فرزندی با اعتماد به نفس تربیت کنیم»، با راهکارهایی برای تقویت سلامت روان فرزندانتان آشنا خواهید شد.

(9) اجازه بدهید پیامدهای طبیعی مسیر خود را طی کنند

اشتباهات عواقبی دارند و فرزند نوجوان شما باید از اشتباهات خود درس بگیرد. هر پدر و مادری می‌خواهد از فرزندان خود محافظت کند، اما اجازه دهید عواقب طبیعی هر زمان که امکان‌پذیر باشد، جریان پیدا کنند. به عنوان مثال، اگر نوجوانان شما لباس های کثیف خود را در سبد لباسشویی قرار نمی‌دهند، این کار را برای آن‌ها انجام ندهید. وقتی لباس‌های تمیزشان تمام شود، مجبور می‌شوند لباس‌های کثیف خود را دوباره بپوشند.

و اگر نوجوانان شما در امتحان مردود شدند، از معلم نپرسید که آیا می‌توانند مجدداً در امتحان شرکت کنند یا خیر. نوجوانان شما باید عادات مطالعه بهتری بیاموزند تا دفعه‌ی بعد خوب عمل کنند.

درست است که می‌خواهید نوجوانان خود را از درد و ناامیدی بی‌مورد نجات دهید. اما وقتی به آن‌ها اجازه دهید از پیامدهای طبیعی بیاموزند – بدون اینکه به آن‌ها بگویید «من به تو گفته بودم» – از مبارزات ناامیدکننده‌ی قدرت جلوگیری خواهید کرد. علاوه بر این، آن‌ها ارزش انگیزه‌ی درونی و انتخاب‌های عاقلانه را خواهند آموخت.

(10) نوجوان خود را به ابزارهای ارزشمند مجهز کنید

نوجوان شما می‌خواهد موفق شود. فقط گاهی اوقات، مسئولیت‌های مدرسه و اجتماعی بسیار زیاد هستند. بنابراین، به جای پرداختن به فهرست طولانی کارهای خود، او برای فرار از این مسئولیت‌ها به ویدیوها، بازی‌ها و رسانه های اجتماعی روی می‌آورد. و شما در این فکر هستید که چگونه در چنین موقعیتی به یک نوجوان انگیزه دهید. اگر نوجوان شما احساس شکست و ناامیدی می‌کند، چند نکته‌ی مهم می‌تواند به شما کمک کند. با این دو مهارت اساسی شروع کنید:

(الف) خرد کردن

این تکنیک باعث می‌شود که تکالیف با تقسیم وظایف بزرگ به قسمت‌های کوچک‌تر قابل کنترل باشند. اگر نوجوان شما پروژه‌ی بزرگی برای تکمیل دارد، به او کمک کنید تا کار را به کارهای کوچکی تقسیم کند که به راحتی می‌توان آن‌ها را یکی یکی انجام داد.

(ب) فهرست‌سازی

با تهیه‌ی فهرست، نوجوان خود را تشویق کنید تا تمام اطلاعات مهم را یادداشت کند، به عنوان مثال؛ تکالیف، ضرب‌الاجل‌ها، وسایلی که باید همراه داشته باشد، تاریخ امتحانات و … . به این ترتیب، او تاریخ‌های مهم را فراموش نمی‌کند و احساس می‌کند کنترل بیشتری بر کارهایی که باید انجام بدهد، دارد.

همانطور که بزرگسالان برای مسئولیت‌پذیری باید مهارت‌های برنامه‌ریزی را بیاموزند، نوجوانان نیز باید این کار را بکنند. اگر نوجوان خود را با ابزارها و استراتژی‌های مناسب تجهیز کنید، خودانگیزه‌تر می‌شود. [منبع]

اپلیکیشن رایگان هم‌درس از جمله ابزاری است که در برنامه‌ریزی و سازماندهی زمان‌ به نوجوان شما کمک خواهد کرد. اگر فرزند شما از آن دسته افرادی است که برنامه‌ریزی دقیق برای او دشوار است، می‌تواند از امکان ویژه‌ی برنامه‌ریزی هوشمند در این اپلیکیشن استفاده کند. با فعال کردن برنامه‌ریزی هوشمند، هم‌درس با توجه به اهمیت درس‌ها و مدت زمانی که او برای مطالعه تعیین کرده‌ است، برای او برنامه‌ریزی درسی هفتگی انجام می‌دهد.

نتیجه‌گیری

اگر شما به‌عنوان والدین یک یا چند نوجوان احساس می‌کنید فرزندتان انگیزه‌ی لازم برای کسب موفقیت و پیشرفت درسی و غیردرسی ندارد، سعی کنید به جای تمرکز بر نتایجی که فرزندانتان کسب می‌کنند، روی فرآیند تلاش‌هایشان تمرکز کنید. به آن‌ها کمک کنید تا مزایا و معایب ایجاد تغییر را فهرست کنند. به آن‌ها برای تغییرات مثبتی که انجام می‌دهند اعتبار بدهید. دستاوردهای گذشته‌ی را به آن‌ها یادآوری کنید تا به آن‌ها کمک کنید خودشان را باور کنند. اگر کاری را امتحان کردند و موفق نشدند، به دلیل تلاش کردن به آن‌ها اعتبار بدهید.

برای ایجاد انگیزه‌ی درونی در نوجوانان باید دست از نصیحت و سخنرانی‌های طولانی‌مدت بردارید و بیشتر به حرف دل آن‌ها گوش فرا دهید. فرزندان نوجوان شما هنگام پیگیری فعالیت‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برند، انگیزه‌ی بیشتری خواهند داشت. فرزندانتان را زیر نظر بگیرید تا بفهمید علایق آن‌ها کجاست. به علایق آن‌ها علاقه نشان دهید، حتی اگر آن علاقه‌مندی با آنچه شما می‌خواهید به آن علاقه داشته باشد، متفاوت باشد.

---

سوالات متداول

چطور می‌توان به نوجوانان برای طی کردن مسیر موفقیت انگیزه داد؟

راز ایجاد انگیزه در نوجوانان، تقویت انگیزه‌ی درونی در آن‌ها است. حمایت از نوجوان و کمک به افزایش انضباط شخصی در او، بسیار اثرگذار است. اگر به جای نصیحت و سخنرانی، بیشتر به صحبت‌های فرزند نوجوان خود گوش بسپارید، علایق او را بشناسید و حمایتش کنید، نوجوان شما نمرات بهتری کسب خواهد کرد و مهمتر از آن، اعتماد به نفس و طرز فکر مورد نیاز برای موفقیت در همه زمینه های زندگی در او افزایش خواهد یافت.

چرا انگیزه دادن به فرزندان مهم است؟

ایجاد انگیزه در فرزندان از مراحل اولیه‌ی کودکی، به ذهن‌های جوان آن‌ها کمک می کند تا بیاموزند مسئولیت بیشتری بر عهده بگیرند و در طول زندگی خود به یادگیری خلاقانه‌تر و متنوع‌تر بپردازند. از سوی دیگر، بدون انگیزه، تمایل به منزوی شدن بیشتر است و ممکن است طعمه‌ی مشکلات رفتاری و روانی شوند.

چگونه انگیزه منجر به موفقیت می‌شود؟

انگیزه، عزم را برای دستیابی به اهداف افزایش می‌دهد و زمانی که موفق می‌شوید، از نتایجی که به دست آورده‌اید احساس خوشحالی بیشتری می‌کنید. بنابراین، اگر به انگیزه دادن به خود و تعیین و رسیدن به اهداف جدید ادامه دهید، عموماً نسبت به قبل احساس شادی بیشتری خواهید داشت.