معرفی و بازار کار رشته علوم تجربی
رشتهی علوم تجربی از رشتههای شاخهی نظری است، دانشآموزان پایهی نهم در انتهای سال تحصیلی برای ورود به پایهی دهم باید نسبت به انتخاب رشته اقدام کنند. رشتهی تجربی از رشتههای پرطرفدار در میان دانشآموزان است، زیرا اکثر بچهها علاقمند به رشتههای پزشکی هستند. اما برای موفقیت در این رشته تنها علاقهی دانشآموز کافی نیست. دانشآموزان باید تلاش و پشتکار فراوانی داشته باشند تا بتوانند در رشتههای برتر تجربی تحصیل کنند.
برای شناخت صحیح شما از رشتهی علوم تجربی، در این مقاله توضیحاتی در رابطه با این رشتهی تحصیلی ارائه کردهایم.

معرفی رشته علوم تجربی
رشتهی علوم تجربی یکی از رشتههای پرطرفدار در میان دانشآموزان پایهی نهم است و بیشترین تعداد شرکتکننده را در میان داوطلبان کنکور سراسری دارد. این بدان معناست که موفقیت در این رشته و قبولی در دانشگاههای برتر، نیازمند تلاش و پشتکار علاقهمندان به این رشتهی تحصیلی است. وجود رشتههای پزشکی و پیراپزشکی، یکی از دلایلی است که دانشآموزان علاقهمند به تحصیل در رشتهی تجربی هستند.
انتخاب رشته از مهمترین تصمیماتی است که دانشآموزان در طول دوران تحصیل خود میگیرند و بر زندگی آیندهی آنها تاثیر دارد پس مهم است که علاوه بر علاقه، استعداد و توانایی خود را هم در انتخاب رشته در نظر بگیرید. داشتن هوش ریاضی، درک مفاهیم زیست شناسی و علاقه به شیمی، برای انتخاب رشتهی تجربی از اهمیت زیادی برخوردار است.
در رشتهی تجربی بعد از دروس زیست شناسی و شیمی، درس ریاضی اهمیت زیادی دارد و برای دانشآموزانی که به ریاضی و فیزیک علاقه ندارند، رشتهی تجربی، نمیتواند گزینهی مناسبی باشد.
وقتی از دانشآموزان در رابطه با انتخاب رشتهی تجربی سوال پرسیده میشود، اکثراً پاسخ میدهند، میخواهم پزشکی بخوانم چون بازار کار و درآمد خوبی دارد. توجه داشته باشید رشتهی تجربی فقط پوشیدن لباس سفید پزشکی نیست و قبل از انتخاب رشته لازم است تمامی سختیهای مسیر رشتهی پزشکی (طولانی بودن دوران تحصیل، کار و شیفتهای شبانه) را درنظر داشته باشید و حتما با علاقه تصمیم به ادامه تحصیل در این رشته را بگیرید. برای اینکه در رشتههای پزشکی به نتیجه و درآمد برسید، باید علاوه بر علاقه، پشتکار هم داشته باشید و جا نزنید.
شرایط انتخاب رشته تجربی
دانشآموزان علاقهمند به انتخاب رشتهی تجربی، برای ادامهی تحصیل در این رشتهی تحصیلی باید دارای شرایطی باشند که به قرار زیر است:
- نمرهی درس ریاضی و علوم در سه سال متوسطهی اول با ضریب 3 محاسبه میشود.
- مجموع 3 نمرهی دروس ریاضی و علوم در پایهی هفتم، پایهی هشتم و پایهی نهم، نباید کمتر از 42 باشد.
- حداقل نمرهی کسب شده در درس علوم 15 و در درس ریاضی 14 است.
- حداقل معدل لازم برای انتخاب رشتهی تجربی معدل بالای 14 است.

معرفی رشته های نهم به دهم |
معرفی رشته علوم انسانی |
معرفی رشته ریاضی و فیزیک |
معرفی رشته علوم و معارف اسلامی |
معرفی رشته فنی حرفه ای |
معرفی رشته کار و دانش |
درس های رشته علوم تجربی
دانشآموزان در صورت داشتن شرایط لازم میتوانند رشتهی تجربی را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند. دروس اصلی و تخصصی رشتهی تجربی شامل درس زیست شناسی، شیمی، ریاضی و فیزیک است و لازم است دانشآموزان علاوه بر تسلط بر زیست شناسی و شیمی، درک درستی از ریاضی و فیزیک هم داشته باشند. درسهای رشتهی تجربی در دبیرستان، در جدول زیر فهرست شده است:
درس های رشته علوم تجربی | |
پایه تحصیلی | کتابهای درسی |
پایه دهم | زیست شناسی1/آزمایشگاه علوم تجربی1/شیمی1/هندسه1/فیزیک1/ریاضی1/فارسی1/دین و زندگی1/جغرافیای ایران/آمادگی دفاعی/عربی و زبان قران1/نگارش1/هنر/کارگاه کارآفرینی وتولید/تفکر سوادرسانهای/تعلیمات ادیان الهی و اخلاق/انگلیسی1 |
پایه یازدهم | زمین شناسی/زیست شناسی2/آزمایشگاه علوم تجربی 2/فیزیک2/دین و زندگی2/عربی و زبان قران2/فارسی2/درس هنر/نگارش2/شیمی2/تاریخ معاصر ایران/ تعلیمات ادیان الهی و اخلاق2/انگلیسی2/کتاب کار انگلیسی2/انسان و محیط زیست/دین و زندگی2/ |
پایه دوازدهم | فیزیک3/زیست شناسی3/شیمی3/ریاضی3/سلامت و بهداشت/مدیریت خانواده و سبک زندگی (دختران و پسران)/کتاب کار انگلیسی3/انگلیسی3/نگارش3/دین و زندگی3/عربی زبان قران3/فارسی3/هویت اجتماعی/تعلیمات ادیان الهی/ |
آینده تحصیلی رشته تجربی
بیشتر دانشآموزانی که رشتهی تجربی را برای ادامه تحصیل انتخاب میکنند، علاقهمند به رشتههای پزشکی هستند و اولین انتخاب اکثر داوطلبان تجربی، سه رشتهی پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی است. باتوجه به آنکه این رشتهها جزء پرطرفدارترینها در میان داوطلبان است، علاقهمندان به قبولی در این رشته و تحصیل در دانشگاههای برتر، باید رتبه و تراز خوبی را در کنکور سراسری کسب کنند. پس اگر میخواهید پزشک شوید باید زحمت خیلی زیادی بکشید.
این تصور که ورود به دانشگاه سخت و خروج از آن ساده است، کاملا اشتباه است. اگر دانشجوی پزشکی در طول دوران تحصیل فعال و علاقهمند نباشد نمیتواند در این رشته موفق شود. دوران تحصیل رشتههای پزشکی نسبت به سایر رشتههای گروه تجربی طولانیتر است و لازم است دانشجو درسهای متعدد و پیچیدهای را مطالعه کند (دوران تحصیل رشتههای پزشکی معمولاً 7 سال است).
تحصیل در رشتههای گروه پزشکی نیازمند شرکت در کنکور سراسری و کسب رتبهی لازم برای قبولی است و هیچیک از رشتههای این گروه بهصورت بدون کنکور (بر اساس سوابق تحصیلی) حتی در دانشگاه آزاد ارائه نخواهد شد. در نظر داشته باشید که سهمیهی قبولی پسران در رشتههای پزشکی بالاتر از دختران است به همین دلیل رقابت میان دختران برای قبولی در پزشکی بسیار بالاست.
اگر داوطلب شرکت در کنکور تجربی هستید، مطالعهی مقالههای «روش مطالعه درس زیست شناسی (زیست یک، دو، سه)» و «نحوه مطالعه و کارنامه نفر اول کنکور تجربی 1400» میتواند برای شما مفید باشد.
پیش از انتخاب رشتهی موردنظر لازم است اطلاعات کافی در رابطه با مدت زمان تحصیل، بازارکار و آیندهی شغلی رشتهی مربوطه داشته باشید و علاوه بر علاقه، استعداد و توانایی خود را هم در نظر داشته باشید.
بازار کار رشته تجربی
یکی از عواملی که باعث میشود شما رشتهای را برای ادامه تحصیل انتخاب کنید، شرایط بازار کار آن رشته است. تحقیق و استفاده از تجربیات دیگران نیز میتواند در این زمینه به شما کمک کند. از رشتههای پرطرفدار در میان دانشآموزان میتوان به پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری، داروسازی و فیزیوتراپی اشاره کرد. برای ورود به هر رشته علاقه و میزان تواناییهای خود را حتما در نظر داشته باشید.
ممکن است شما افرادی را مشاهده کرده باشید که پس از اتمام دورهی تحصیل و حتی کسب نمرات خوب همچنان شغل دلخواه خود را نیافتهاند، این افراد اغلب مهارتهای مورد نیاز با رشتهی تحصیلی را کسب نکردهاند. پس تنها کسب نمرهی برتر مطرح نیست، باید علاقه و مهارت رشته تجربی را داشته باشید تا در نهایت شغل ایدهآل و درآمد مناسب کسب کنید.

در ادامهی این مقاله، بازار کار برخی از پرطرفدارترین رشتههای دانشگاهی رشتهی تجربی به اختصار ذکر شده است:
بازارکار رشته های پزشکی
طول دورهی تحصیلی رشتههای پزشکی در دورهی دکتری عمومی، 7 سال است و فارغالتحصیلان میتوانند برای گرفتن تخصص در رشتهی موردنظر، در آزمون دستیاری پزشکی شرکت کنند. در ادامه به بررسی بازار کار تعدادی از رشتههای پرطرفدار شاخهی پزشکی پرداختهایم:
دندانپزشکی یکی از رشتههای سخت و در عین حال پردرآمد شاخهی پزشکی است. دندانپزشکان عمومی میتوانند مطبهای شخصی خود را دایر کنند یا در کلینکهای خصوصی یا مراکز درمانی دولتی مشغول به کار شوند. از پردرآمدترین تخصصهای دندانپزشکی میتوان به ارتودنسی، پروتزهای دندانی، جراحی لثه، جراحی دهان و فک و صورت اشاره کرد.
علاقه به رشتهی پزشکی شرط اصلی انتخاب آن است. پس از اتمام دوران تحصیل، کلیهی دانشجویان باید دوسال طرح پزشکی خود را در مناطق محروم و خدمت سربازی بگذرانند. (گذراندن طرح خدمت پزشکی اجباری است) پزشکان میتوانند در بیمارستانهای خصوصی و دولتی، مراکز بهداشتی، درمانگاهها، کلینیکها و … فعالیت کنند همچنین میتوانند مطب شخصی خود را داشته باشند که درآمد بالایی نیز دارد.
داروسازی
دوران تحصیل رشتهی داروسازی حداقل 6 سال است و داوطلبان میتوانند با تحصیل در این رشته به فرصتهای شغلی عالی و درآمد مناسب دست پیدا کنند. در رشتهی داروسازی شیفت و کشیکهای شبانه وجود ندارد. در داروخانههای شبانهروزی هم الزامی برای شیفت شبانهی داروساز نخواهد بود. از پردرآمدترین تخصصهای داروسازی میتوان به داروسازی بالینی، بیوتکنولوژی دارویی و داروسازی هستهای اشاره کرد.
بازارکار رشته های پیراپزشکی
از رشتههای پرطرفدار پیراپزشکی در میان داوطلبان گروه تجربی میتوان به رشتههای پرستاری، فیزیوتراپی، مامایی، بینایی سنجی، شنوایی سنجی، گفتاردرمانی، هوشبری، اتاق عمل و … اشاره کرد. در ادامه بازارکار برخی از رشتههای پیراپزشکی بررسی شده است:
پرستاری
یکی از رشتههای پیراپزشکی است و ظرفیت پذیرش بیشتری نسبت به سایر رشته های پزشکی در دانشگاههای دورهی روزانه، پردیس خودگردان و دانشگاه آزاد دارد. رشتهی پرستاری طرح تعهد خدمت اجباری دارد یعنی لازم است دانشجویان پس از اتمام دوران تحصیل برای دریافت مدرک فارغ التحصیلی، طرح تعهد خدمت را به مدت 2 سال در یکی از بیمارستانها یا مراکز درمانی بگذرانند.
میزان درآمد و حقوق پرستار براساس اینکه کدام بیمارستان کارکند در کدام شهر باشد، کدام بخش بیمارستان فعالیت کند و … متغیر است.
فیزیوتراپی
فارغالتحصیلان رشتهی فیزیوتراپی میتوانند در بیمارستانها، کلینیکهای توانبخشی، درمانگاهها، مراکز درمانی و … فعالیت کنند. امکان تاسیس مطب خصوصی نیز برای فارغالتحصیلان این رشته وجود دارد. به طور خلاصه، یکی از پردرآمدترین رشتههای شناخته شده رشتهی فیزیوتراپی است و فارغالتحصیلان آن نگرانیای در رابطه با آینده و بازارکار آن ندارند.

بازار کار رشته دامپزشکی
با افزایش تعداد حیوانات خانگی در شهرهای بزرگ، درمان و واکسیناسیون این حیوانات بازار کار مناسبی برای فعالیت فارغ التحصیلات رشتهی دامپزشکی فراهم کرده است. سالها قبل تنها موقعیت کاری برای دامپزشکان فعالیت در مراکز صنعتی پرورش دام یا روستاها بود. در حال حاضر تعداد کلینیکهای دامپزشکی در حال افزایش است.
بازار کار رشته روانشناسی
رشتهی روانشناسی گرایشهای مختلفی مانند روانشناسی بالینی، صنعتی و سازمانی، عمومی و کودکان استثنایی دارد. فارغالتحصیلان رشتهی روانشناسی بر اساس گرایشی که در آن تحصیل کردهاند میتوانند در برخی از سازمانها و ادارات دولتی مثل نیروی انتظامی، زندانها، مدرسهها، مهدهای کودکها، خانهی سالمندان و مراکز مشاورهی دولتی و خصوصی، بهزیستی و … به فعالیت بپردازند. همچنین یک روانشناس دارای مجوز میتواند به صورت خصوصی در دفتر شخصی خود فعالیت کند.
بازار کار رشته علوم تغذیه
برخی از متخصصان تغذیه، پزشکان عمومی یا متخصص غیرمرتبط هستند. ولی علاقهمندانی که میخواهند به صورت تخصصی و حرفهای وارد این شغل شوند، میتوانند در رشته علوم تغذیه در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تحصیل کنند. البته پزشکان عمومی علاقهمند هم میتوانند با گذراندن دورهی تخصصی علوم تغذیه، به صورت حرفهای وارد این شغل شوند.
مسائل مربوط به رژیم غذایی و تغذیهی سالم امروزه بیشتر مورد توجه قرار گرفتهاند، افراد میتوانند پس از فارغالتحصیلی از رشتهی علوم تغذیه در کلینیکهای رژیم درمانی، مطب پزشکان غدد، بیمارستانها، کارخانههای تولید مواد غذایی و … فعالیت کنند.
جمعبندی
بر اساس آمار، رشتهی تجربی پرطرفدارترین رشته در میان رشتههای دبیرستانی است. این رشته بیشترین داوطلب کنکور را نیز به خود اختصاص داده است. برخی از دانشآموزان به دلیل آنچه از منزلت اجتماعی و بازار کار خوب رشتهی تجربی شنیدهاند، این رشته را برای ادامهی تحصیل انتخاب میکنند. اما نباید فراموش کرد که همین اقبال عمومی به رشتهی تجربی، کار را برای دانشآموزان سختتر کرده است. اگر افراد قصد قبولی در یکی از رشتههای پرطرفدار پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی را داشته باشند، باید در میان چند صد نفر اول کنکور سراسری قرار بگیرند.
نکتهی دیگری که باید به آن توجه داشت این است که توجه به بازار کار یا درآمد برای انتخاب رشتهی دشواری مانند پزشکی نه کافی است و نه اخلاقی. یک پزشک با جان افراد سر و کار دارد، پس اگر علاقمند به کار خود نباشد، از خون بترسد، به آناتومی بدن انسان بیعلاقه باشد و در نهایت هدفش کمک به نوع بشر نباشد، انتخاب این رشته نه برای خودش موفقیتی در پی خواهد داشت و نه به جامعه کمک میکند.
از سوی دیگر بد نیست توجه داشته باشید که بازار کار و گسترهی تحقیقاتی بسیاری از رشتههای دانشگاهی در علوم تجربی در حال افزایش است و میتوان با یک انتخاب عاقلانه، آیندهی کاری موفقی برای خود رقم زد. رشتههایی مانند دامپزشکی، روانشناسی، علوم آزمایشگاهی، ژنتیک، مهندسی کشاورزی، شیمی، علوم تغذیه و … همگی در حال پیشرفت هستند و مورد توجه قرار دارند و در صورتی که دانشآموز با علاقه و استعداد آنها را انتخاب کند، قطعاً در آینده جایگاه اجتماعی مورد نظر خود را با موفقیت در آنها به دست خواهد آورد.
اگر دانشآموز سال هشتم هستید و میخواهید بدانید آیا واقعاً به رشتهی تجربی علاقمند هستید یا نه، بخشهای شیمی و زیست کتاب علوم خود را خیلی جدی، مشتاقانه و کامل بخوانید و ببینید آیا مطالب این بخشها شما را به سمت کسب اطلاعات بیشتر سوق میدهند یا خیر. اگر هم رشتهی تجربی را انتخاب کردهاید و اکنون در پایههای دهم تا دوازدهم خود را برای شرکت در کنکور تجربی آماده میکنید، تلاش کنید تا ضمن بررسی استعداد، توانایی و علایق خود، رشتهای متناسب با روحیات و قابلیتهای خودتان را برای ادامهی تحصیل در دانشگاه انتخاب کنید.
سوالات متداول
حداقل معدل لازم برای انتخاب رشتهی تجربی 14 است.
نقاط قوت رشته تجربی برای دانش آموزان شامل بازار کار خوب، درآمد عالی و جایگاه اجتماعی مناسب در جامعه است.
رشتههایی مانند پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و پرستاری از رشتههای پرطرفدار در میان داوطلبان تجربی هستند. معدل لازم برای انتخاب رشته تجربی توسط دانش آموزان چقدر است؟
نقاط قوت رشته تجربی کدام است؟
رشتههای پرطرفدار در تجربی کدام است؟
برای رشته تجربی باید معدلم چند باشه؟
سلام دوست عزیز، حداقل معدل لازم برای رشته تجربی معدل 14 است.
دلام من کلاس هشتمم و برام فرقی نمیکنه برم تجربی یا ریاضی ولی چون متقاضیای کنکور تجربی زیاده یکم میترسم . از کسایی که رفتن تجربی میشه راهنمایی کنن؟ ممنونم
سلام عزیزم، هر رشته سختی خودشو داره، ولی رقابت در رشته تجربی بیشتر از ریاضی هستش. بهتره که با توجه به علاقت انتخاب رشته بکنی.
سلام
علوم و ریاضی که هفتم،هشتم،نهم تاثیر داره
معدل هم هفتم،هشتم،نهم تاثیر داره یا معدل فقط نهم تاثر داره (یعنی باید بالای ۱۴ باشه)
سلام دوست عزیز، معدل هر سه سال اهمیت دارد، اما معدل سال نهم مهمتر است. معدل سال نهم شما باید بالای 14 باشد. برای اطلاع از نحوهی محاسبهی نمراه این مقاله را مطالعه کنید: «روش محاسبه نمرات برای انتخاب رشته نهم»
اصلا که میگن معدل باید حداقل بالای ۱۴ و نمره ۱۵ ، ۱۶ و این چیزا همش حرف مفده. دوستان باید برای تجربی معدل شما کمتر از ۱۹ نباشه در غیر این صورت تجربی نمیارید. چون رقابت خیلی شدیده و نمره خوب در درس های علوم و ریاضی حداقل ۱۸ برای اولویت الف هست. البته تا اونجایی که شنیدم میگن نمره برگه ترم دوم مهمه و نمره مستمر ملاک نیست.
سلام دوست عزیز، ببینید فرایند انتخاب رشته شامل موارد مختلفیه، یکی از این موارد محاسبۀ نمره است در این مقاله به صورت دقیق بیان شده که چطور باید محاسبه کنید: «روش محاسبه نمرات برای انتخاب رشته نهم» یعنی اگر مطابق با محاسبات انجام شده، شما حدنصاب نمره را اورده باشید، مدارس دولتی موظف هستند شما را در رشتهی تجربی ثبت نام کنند. اما انتخاب رشته یک فرآیند کلی است و بخشهای دیگه ای غیر از نمره هم دارد، به این فرآیند «هدایت تحصیلی» گفته میشود. در این مقاله با جزئیات این موارد آشنا شوید: «هدایت تحصیلی چیست؟ نکات کلیدی و موثر بر هدایت تحصیلی» با محاسبهی نمره در کنار نتیجهی هدایت تحصیلی مشخص میشود که شما در اولویت چندم ثبت نام در رشتهی مورد نظر خود هستید. درنهایت باید دانست که رقابت در کنکور تجربی هم بسیار بالاتر از رشتههای دیگر است و اگر شخصی بخواهد در این رشته موفق عمل کند، با توجه به افزایش تاثیر معدل در کنکور و رقابت زیاد باید نمرات بالایی داشته باشد.
سلام من کلاس نهم هستم و میخواهم رشته علوم تجربی را انتخاب کنم به نظر شما چه کاری در آینده انتخاب کنم که هم راحت است و هم پر درامد؟
سلام دوست عزیز، لطفا این مقاله رو مطالعه کنید: «انتخاب رشته دانشگاهی در دبیرستان | راهکارهایی برای انتخاب رشته صحیح» به شما توصیه میکنم به جای درآمد و راحتی روی علایق و استعدادهاتون متمرکز بشید. شما میتونید با علاقه و استعداد در رشتهای به درآمد برسید که کس دیگری بدون علاقه هرگز نمیتونه. صد البته که درآمد تنها چیزی نیست که شما در دوران حرفهای بهش نیاز دارید، خودشکوفایی، کسب موفقیتهای علمی و عملی و کار کردن در زمینهی علایقتون میتونه مسیر کسب سعادت رو براتون هموار کنه. موفق باشید.