راهنمای جامع المپیاد سواد رسانه‌ای + معرفی منابع آزمون

هر سال المپیادهای علمی و ادبی دانش‌آموزی توسط باشگاه دانش‌پژوهان جوان تحت نظر سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان وزارت آموزش و پرورش، برگزار می‌شود. این آزمون‌های علمی در رشته‌های‌ متعدد ازجمله المپیاد علمی سواد رسانه‌ای که موضوع این مقاله است، برای شرکت دانش‌آموزان پایه‌های دهم و یازدهم برگزار می‌‌شوند. دانش‌آموزان برای شرکت در این المپیادها باید دارای شرایط شرکت در المپیاد دانش آموزی باشند و در چنین شرایطی می‌توانند در بیش از یک المپیاد نیز شرکت کنند.

دانش‌آموزان می‌توانند از طریق سامانه‌ ثبت نام المپیادهای علمی دانش آموزی، برای شرکت در یک یا چند المپیاد علمی اقدام کنند. هدف از برگزاری این المپیادهای دانش‌آموزی رشد سطح علمی، آشنایی با علوم روز دنیا، ایجاد روحیه‌ی نشاط علمی و تقویت فعالیت‌های نوآورانه در نوجوانان، ارتقای سطح علمی در کشور و در نهایت انتخاب تیمی برای شرکت در برخی از المپیادهای بین‌المللی است. البته تسهیلات و مزایای شرکت در المپیادهای دانش‌آموزی نیز انگیزه‌ای برای حضور در این رقابت‌ علمی ملی و جهانی است. 

این مقاله راهنمایی جامع برای دانش‌آموزانی است که علاقمند به شرکت در المپیاد علمی سواد رسانه‌ای هستند. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا با مباحث مورد سوال در المپیاد سواد رسانه‌ای، منابع مناسب برای کسب آمادگی، شرایط و قوانین شرکت در آن و تسهیلات و مزایای قبولی در هر مرحله از این المپیاد آشنا شوید.

المپیاد دانش آموزی سواد رسانه‌ای

بر اساس اعلام منابع رسمی، هفتمین دوره‌ی المپیاد سواد رسانه‌ای ویژه‌ی دانش‌آموزان پایه‌ی دهم و یازدهم خواهد بود. این دوره از المپیاد توسط باشگاه دانش پژوهان جوان به‌عنوان نهاد رسمی اعتباربخش به المپیادهای علمی کشور و شبکه‌ی امید سیما برگزار خواهد شد.

علاقه‌مندان به شرکت در هفتمین دوره‌ی المپیاد سواد رسانه‌ای می‌توانند تا تاریخ ۲۸ آذر ۱۴۰۱ از طریق سایت my.medu.ir در این المپیاد ثبت‌نام کنند.

المپیاد سواد رسانه‌ای در سه مرحله برگزار می‌شود و برگزیدگان مرحله‌ی سوم، مدال‌های طلا، نقره و برنز خواهند گرفت. مرحله‌ی اول این المپیاد در قالب یک آزمون چندگزینه‌ای روز سه شنبه (۴ بهمن ۱۴۰۱) برگزار می‌شود. مرحله‌ی دوم المپیاد سواد رسانه‌ای اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲ در قالب یک آزمون تشریحی بین برگزیدگان مرحله‌ی اول برگزار می‌شود. مرحله‌ی سوم نیز طی ماه‌های مرداد و شهریور ۱۴۰۲ در قالب یک اردوی یک‌هفته‌ای بین برگزیدگان مرحله‌ی دوم برگزار خوهد شد.

شرایط شرکت در المپیاد سواد رسانه‌ای

شرکت در هر رشته از المپیادهای علمی دانش‌آموزی شرایط اختصاصی خود را دارد. در ادامه فهرستی از شرایط اختصاصی شرکت در المپیاد دانش‌آموزی سواد رسانه‌ای ارائه شده است:

? دانش‌آموزان پایه‌های دهم و یازدهم در تمامی رشته‌های تحصیلی امکان ثبت‌نام برای شرکت در این المپیاد را دارند.

? دارندگان مدال یا تندیس طلای کشوری این المپیاد فاقد امتیاز معافیت از شرکت در کنکور سراسری دانشگاه‌ها هستند و تسهیلات بنیاد ملی نخبگان هم شامل حال آن‌ها نمی‌شود.

? تمامی راه یافتگان به مرحله دوم المپیاد سواد رسانه‌ای می‌توانند علاوه بر شرکت در مراحل بعدی المپیاد، در رقابت تلویزیونی فضانورد که در تابستان ۱۴۰۲ تولید و پخش می‌شود، شرکت کنند. مسابقه تلویزیونی فضانورد یک برنامه تلویزیونی بر پایه‌ی سواد رسانه ای است که در شبکه امید سیما تولید و پخش خواهد شد.

? مدال‌آوران المپیاد سواد رسانه‌ای از تسهیلات متعددی برای آموزش و ورود به عرصه‌ی تولیدات هنری و رسانه‌ای بهره‌مند خواهند شد.

? بر اساس بخشنامه‌ رسمی آموزش و پرورش، ظرفیت و تعداد مدال‌های دوره‌ی آموزشی تابستان 1402 در رشته‌ی سواد رسانه‌ای به این شرح است: پذیرش دوره‌ی تابستان 40 نفر، تعداد مدال یا تندیس برنز 15 عدد، تعداد مدال یا تندیس نقره 15 عدد، تعداد مدال یا تندیس طلا 10 عدد.

? با توجه به اینکه برخی از فعالیت‌های دوره‌ی تابستانی المپیاد سواد رسانه‌ای به شکل گروهی برگزار می‌شود، ممکن است کمیته‌ی علمی با توجه به جنسیت نفرات برتر، حداکثر دو نفر به تعداد پذیرفته شدگان دوره اضافه کند.

منابع المپیاد علمی سواد رسانه‌ای

بر اساس بخشنامه‌ی وزارت آموزش و پرورش، منابع درسی مرحله‌ی اول المپیاد سواد رسانه‌ای به قرار زیر هستند:

• کتاب درسی تفکر و سواد رسانه‌ای پایه دهم مشترک سه‌رشته
• کتاب منطق پایه‌ی دهم رشته‌ی علوم انسانی

سوالات مرحله‌ی اول المپیاد سواد رسانه‌ای متناسب‌با سرفصل‌های این دو کتاب طراحی می‌شود.

منابع آزمون مرحله دوم و سوم المپیاد سواد رسانه‌ای

یافتن منابع مفید برای دریافت سوالات مناسب و هم‌سطح با پرسش‌های المپیاد، اهمیت زیادی در کسب موفقیت دارد. یکی از این منابع مفید، سرویس آموزش مبتنی بر تمرین «هم‌درس» است. یک اپلیکیشن هوشمند که سطح یادگیری شما را تحلیل و ارزیابی می‌کند و سپس سوالات و پاسخنامه‌های تشریحی بی‌شماری در اختیار شما قرار می‌دهد. اپلیکیشن هم‌درس آزمون‌های خود را بر اساس سطح‌بندی از بسیار ساده تا بسیار دشوار یا المپیادی تقسیم‌بندی‌ کرده است و بر اساس میزان پاسخگویی صحیح شما به سوالات، رشد شما را در سطوح مختلف اندازه‌گیری می‌کند.

موفقیت در المپیاد علمی سواد رسانه‌ای

علاقه‌مندانی که اقدام به ثبت‌نام در المپیاد سواد رسانه‌لی می‌کنند، باید با مطالعه‌ی منابع ذکر شده، خود را برای شرکت در آزمون و رقابت با سایر دانش‌آموزان آماده کنند. قبولی در مرحله‌ی اول این المپیاد دشوار نیست. چراکه منبع اصلی این مرحله کتاب‌های درسی هستند. اما کسب آمادگی برای مرحله‌ی دوم این المپیاد علمی، نیازمند تلاش بیشتر و بهره‌مندی از برخی از کتب غیردرسی در زمینه‌ی سواد رسانه‌ای است.

موفقیت در مرحله اول المپیاد سواد رسانه‌ای

آزمون‌ مرحله‌ی اول المپیاد معمولاً اوایل بهمن ماه هر سال به‌صورت هم‌زمان در سراسر کشور برگزار می‌شود. دانش‌آموزان معمولاً آذر ماه ثبت‌نام می‌کنند. بارگذاری دفترچه‌ و کلید سوالات، پس از برگزاری آزمون و همچنین دریافت و پاسخ به درخواست‌های تجدیدنظر دانش‌آموزان از طریق سامانه‌ی ثبت‌نام المپیادهای علمی به نشانی my.medu.ir انجام می‌شود.

در آزمون مرحله‌ی اول المپیاد سواد رسانه‌ای، سؤالات چندگزینه‌ای (تستی) هستند. این آزمون روز سه شنبه ۴ بهمن ۱۴۰۱ به صورت همزمان و در حوزه‌های منتخب برگزار می‌شود. منابع از کتاب‌های درسی آموزش پرورش هستند. از بین شرکت‌کنندگان در مرحله‌ی اول این المپیاد، چند صد نفر پذیرفته می‌شوند.

موفقیت در مرحله دوم المپیاد سواد رسانه‎‌ای

آزمون مرحله‌ی دوم المپیاد به‌ طور معمول اردیبهشت ماه هر سال برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان در این مرحله پذیرفته‌شدگان آزمون مرحله‌ی اول هستند. افرادی که در مرحله‌ی دوم المپیاد برگزیده می‌شوند، همگی می‌توانند موفق به کسب مدال شوند. اما برای تعیین اینکه رنگ مدال هر فرد چه باشد، برگزیدگان در دوره‌ی تابستان المپیاد (مرحله‌ی سوم) شرکت می‌کنند.

آزمون مرحله‌ی دوم المپیاد سواد رسانه‎‌ای تشریحی است.

موفقیت در مرحله سوم المپیاد علمی سواد رسانه‌ای

دوره‌ی تابستان المپیاد (مرحله‌ی سوم) المپیاد مرداد و شهریورماه هر سال برگزار می‌شود. در انتهای این دوره، تعدادی آزمون برگزار می‌شود. با توجه به نمره‌ی امتحانات دوره‌ی تابستان به برگزیدگان مدال‌های طلا، نقره و برنز اهدا می‌شود. شرکت‌کنندگان در این دوره، پذیرفته‌شدگان نهایی آزمون مرحله‌ی دوم المپیادهای علمی کشور هستند. شرط دریافت مدال در پایان دوره‌ی تابستانی، کسب حداقل نمره‌ی تعیین‌شده توسط کمیته‌ی علمی ذی‌ربط است.

راه‌یافتگان به دوره‌ی تابستان المپیاد سواد رسانه‌ای، برای کسب مدال، علاوه بر شرکت در کلاس‌های آموزشی، در بستر موقعیت‌های رسانه‌ای گوناگون قرار گرفته و متناسب با این آموزش‌ها و موقعیت‌ها مورد سنجش قرار می‌گیرند. برخی از این موقعیت‌ها در سال‌های گذشته از این قرار بوده است:

• بازدید از پشت صحنه‌ی فیلم‌های سینمایی و برنامه‌های تلویزیونی
• آشنایی با آخرین پیشرفت‌های متاورس و بازی‌های رایانه‌ای
• رقابت مبتنی بر تکنولوژی AR و VR و …

ظرفیت و تعداد مدال‌ها (تندیس‌های) المپیاد سواد رسانه‌ای در دوره‌ی آموزشی تابستان 1402 در جدول زیر آمده است:

* با توجه به اینکه برخی از فعالیت‌های دوره‌ی تابستانی المپیاد سواد رسانه‌ای به شکل گروهی برگزار می‌شود، ممکن است کمیته‌ی علمی با توجه به جنسیت نفرات برتر، حداکثر دو نفر به تعداد پذیرفته شدگان دوره اضافه کند.

مزایای کسب رتبه در المپیاد سواد رسانه‌ای چیست؟

بر اساس آنچه در بخشنامه‌ی آموزش و پرورش آمده است، برگزیدگان کشوری المپیاد سواد رسانه‌ای، مزایایی مانند معافیت یا کسب امتیاز در کنکور سراسری ندارند. این برگزیدگان تسهیلات ویژه‌ی المپیاد بنیاد ملی نخبگان را نیز دریافت نمی‌کنند. تمام برگزیدگان صاحب مدال‌های طلا، نقره و برنز می‌توانند پس از پرکردن فرم مربوطه، از برنامه های آموزشی، مهارت افزایی و فرصت‌های تولیدی برخوردار شوند.

مدال آوران دوره آموزشی تابستان المپیاد سواد رسانه‌ای عضو باشگاه امید شبکه‌ی امید سیما شده و از تسهیلات متعددی برای آموزش و ورود به عرصه‌ی تولیدات هنری و رسانه‌ای بهره مند خواهند شد.

جمع‌بندی

المپیاد علمی دانش‌آموزی سواد رسانه‌ای تنها چند سال است که در ایران برگزار می‌شود. منابع اصلی مراحل اول و دوم این المپیاد کتاب‌های درسی هستند. از این نظر قبولی در این مراحل نسبت به برخی از المپیادهای دیگر ساده‌تر است.

برگزارکننده‌ی اصلی این المپیاد، باشگاه سواد رسانه‌ای است که سازمانی مردم‌نهاد در زمینه‌ی آموزش سواد رسانه‌ای است. این گروه از سال 1395، در باشگاه سواد رسانه‌ای در حوزه‌هایی مثل تحلیل محتوای رسانه‌ها، پژوهش‌های رسانه‌ای و هم‌چنین تولید رسانه‌ای فعالیت می‌کنند هم‌چنین، باشگاه سواد رسانه‌ای عهده‌دار اصلی برگزاری المپیاد سواد رسانه‌ای است؛ المپیادی دانش‌آموزی که می‌توان گفت بزرگ‌ترین رویداد دانش‌آموزی کشور در زمینه سواد رسانه‌ای محسوب می‌شود.

سوالات متداول