معرفی و بازار کار رشته کاردانش
دانشآموزان با انتخاب رشتهی نهم به دهم مسیر آینده تحصیلی و شغلی خود را تعیین می‌کنند، بنابراین از تصمیمات مهم و تاثیرگذار در دوره‌ی تحصیلی هر شخصی انتخاب رشته است. دانش‌آموز باید با توجه به علایق شخصی و تکمیل فرم‌های هدایت تحصیلی و همچنین استفاده از تجربیات دیگران انتخاب رشته مناسبی داشته باشد. رشته‌های کاردانش برای دانش آموزان علاقمند به کارهای عملی مناسب‌تر است. رشتهی کار دانش دارای 3 گرایش اصلی و بیش از 150 زیرشاخه است.
به منظور آگاهی بیشتر و انتخاب رشتهی دقیق‌تر دانشآموزان، در این مقاله به معرفی و بازار کار رشته کاردانش پرداخته‌ایم.
معرفی رشته کاردانش
این تصور اشتباه در رابطه با رشته کاردانش وجود دارد که عده‌ای از دانشآموزان و والدین فکر می‌کنند این رشته فقط برای دانش‌آموزانی است که امکان موفقیت یا شرایط انتخاب رشته در رشته‌های شاخه‌ی نظری را ندارند، در صورتی که چنین است.
دانش‌آموزانی که رشتهی کاردانش را برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کنند، دانش و مهارت کافی را برای بدست آوردن یک شغل فنی کسب می‌کنند و می‌توانند سریعتر وارد بازارکار شوند. رشته‌های تحصیلی کاردانش، بیشتر به صورت عملی در کارگاه ها آموزش داده می‌شود.
از مزایای رشتهی کاردانش تنوع و تعداد بالای زیرشاخه های آن است. این رشته دارای 3 زیرگروه اصلی و 150 زیرشاخه در حوزه های فنی و هنر است که دانشآموزان می‌توانند براساس علاقه، رشتهی مورد نظر خود را انتخاب کنند.
اگر قصد ادامه تحصیل در رشتهی کاردانش را دارید، به این نکته توجه داشته باشید، که کلیه‌ی رشته های کاردانش در یک هنرستان آموزش داده نمی‌شود و اگر می‌خواهید در رشتهی مورد علاقه‌ی خود ادامه تحصیل دهید، باید هنرستانی را انتخاب کنید که رشتهی موردنظر شما را داشته باشد. در واقع، هیچ هنرستانی تمام رشته های کاردانش را به صورت یکجا ارائه نمی‌دهد.
تعداد دروس عملی در رشتهی کاردانش از رشتهی فنی و حرفهای بیشتر است. اگر علاقه‌ی زیادی به مباحث تئوری ندارید، رشتهی کاردانش می‌تواند انتخاب مناسب‌تری برای شما باشد.
معرفی رشته های تحصیلی کاردانش
رشتهی کاردانش شامل سه گروه اصلی کشاورزی و خدمات، صنعت و هنر است که هریک از این گروه‌های اصلی، دارای چندین زیرشاخه‌ی متنوع است. زیرشاخه های هر 3 گروه رشتهی کاردانش در ادامه ذکر شده است:
(1) صنعت
رشته‌های موجود در شاخه‌ی صنعت، به صورت زیر است:
| رشته‌های تحصیلی کاردانش – شاخه‌ی صنعت | ||||
| برق ساختمان | مکانیک صنایع | کارهای فلزی ساختمان | ماشین های الکتریکی | تاسیسات بهداشتی ساختمان |
| الکترونیک صنعتی | نساجی عمومی | تزئینات داخلی ساختمان | تراشکاری | نصب و سرویس آسانسور |
| برق صنعتی | کارهای عمومی ساختمان | نقشه‌کشی ساختمان | تاسیسات حرارتی و برودتی | تعمیر موتورهای دیزل دریایی |
| سنگ کاری و کاشی کاری | معماری آینه‌کاری | ریخته‌گری | آبکاری فلزات | برنامه نویسی پایگاه داده |
| تصویرسازی دیجیتالی | عیب یابی سیستم های رایانه‌ای | تولید و توسعه دهنده پایگاه های اینترنتی | تولیدکننده چند رسانه‌ای | برنامه نویسی بازی های رایانه‌ای |
| اتوماسیون صنعتی | تعمیر ابزار دقیق | تابلوسازی برق صنعتی | تعمیر لوازم خانگی برقی | تعمیر تلفن های رومیزی و همراه |
| مبل سازی مدرن | پلاستیک کار | تولید و نصب ماشین ابزار | تاسیسات حرارت مرکزی | ماشین ابزار |
| ناظر فنی چاپ | چاپ افست | مدل سازی | مبل سازی کلاسیک | تعمیر خودروهای تجاری |
| تزئینات داخلی چوب | خدمات پس از فروش خودروهای سبک | اپراتور CNC چوب | جوشکاری گاز محافظ | بازسازی مبلمان |
| سیستم های صوتی و تصویری | طراحی و توسعه صفحات وب | فرزکاری CNC | ساخت مصنوعات فلزی | روکش کاری چوبی |
| تاسیسات گازرسی ساختمان | تعمیر موتور خودرو | تراشکاری CNC | کابینت سازی چوبی | قالب سازی فلزی |
| نقشه کشی صنعتی به کمک رایانه | مکانیک تراکتور | تاسیسات سرمایشی | تاسیسات مستقل ساختمان های مسکونی | تاسیسات بهداشتی ساختمان |
| تاسیسات گرمایشی | ||||
(2) کشاورزی و خدمات
رشته های موجود در شاخه‌ی کشاورزی و خدمات به صورت زیر است:
| رشته‌های تحصیلی کاردانش – شاخه‌ی کشاورزی و خدمات | ||||
| امور اداری | مددیاری سالمندان | پرورش قارچ خوراکی | تعمیر ماشین های ثابت کشاورزی | تکثیر ماهیان گرم آبی |
| حسابداری مالی | مددیاری افراد با نیروهای ویژه | پرورش میوه های هسته دار | تعمیر موتورهای سبک کشاورزی | پرورش صنعتی دام های سبک |
| هتلداری | تولید نهال و جنگل کاری | کشت و کار مکانیزه | ایجاد و نگهداری فضای سبز | پرورش درختان گرمسیری |
| ایمنی و آتش نشانی | زراعت غلات و حبوبات | پرورش پرندگان زینتی | پرورش صنعتی دام های سنگین | پرورش زنبورعسل و کرم ابریشم |
| پرورش و نگهداری اسب | پرورش میگو | پرورش ماکیان | تکثیر و پرورش ماهیان سرد آبی | راهنمای گردشگری |
| بورس و اوراق بهادار | دریانوردی صیادی | زراعت گیاهان علوفه‌ای و غده‌ای | مرغداری صنعتی | کشت گیاهان دارویی و زعفران |
| پرورش گیاهان جالیزی و سبزی | تولید نهال و جنگل کاری | پرورش گل و گیاه آپارتمانی | پرورش میوه های دانه دار و دانه ریز | تولید صنعتی فرآورده های لبنی |
| تولید فرآورده های گوشتی | فرآوری آبزیان و تولید کنسرو | |||
(3) هنر
رشته های موجود در شاخه‌ی هنر به صورت زیر است:
| رشته‌های تحصیلی کاردانش – شاخه‌ی هنر | ||||
| عکاسی | چهره سازی | نوازندگی ساز ایرانی | خیاطی لباس زنانه | خیاطی لباس شب و عروس |
| معماری داخلی | نگارگری | نوازندگی ساز جهانی | دستیاری طراحی لباس | طراحی طلا و جواهر |
| سفالگری | منبت کاری | آواز ایرانی | هنر آیینه کاری | خیاطی مردانه دوز |
| تصویربرداری | نقاشی ایرانی | آواز جهانی | مدیریت آشپزی و قنادی | دوخت لباس های محلی |
| عکاسی دیجیتال | ساز سازی (سنتور و سه تار) | ساز سازی (سه تار و ساز ضربی) | طلا و جواهر سازی | قلم زنی روی فلز |
| صحافی و جلدسازی | هنر معرق کاری | چاپ باتیک و سیلک اسکرین | چاپ باتیک و قلم کار | چاپ دستی |
| کاغذسازی | سراجی کفش | هنر فرش | گرافیک رایانه‌ای | تصویرسازی و جلوه های رایانه‌ای |
| دستیاری تهیه لباس های نمایشی | صفحه آرایی | معرفی کاشی | خاتم کاری | خاتم سازی |
| تراش و تزئین شیشه و کریستال | تراش سنگ های قیمتی | کاشی سازی هفت رنگ | سفال و لعاب | طراحی و نقاشی فرش |
| طراحی بسته‌بندی | ||||
شرایط لازم برای انتخاب رشته کاردانش
دانشآموزان برای ورود به رشتهی کار دانش باید دارای شرایط زیر باشند:
- نمره‌ی درس ریاضی در سه سال دوره‌ی اول متوسطه با ضریب 2 و درس کار و فناوری با ضریب 3 محاسبه می‌شود.
- حداقل معدل برای دانشآموزان رشتهی کاردانش معدل بالای 12 است.
- حداقل نمره‌ی مورد نیاز برای درس کار و فناوری و درس هنر 12 و حداقل نمره درس علوم و ریاضی 10 است.
- در انتخاب رشته کار دانش باید مجموع سه نمره‌ی ریاضی و کار و فناوری در سه پایه‌ی هفتم، پایه هشتم و پایه نهم نباید کمتر از ضریب 36 باشد.
| معرفی رشته های نهم به دهم |
| معرفی رشته علوم تجربی |
| معرفی رشته ریاضی و فیزیک |
| معرفی رشته علوم و معارف اسلامی |
| معرفی رشته فنی حرفه ای |
| معرفی رشته علوم انسانی |
همچنین بخوانید: معرفی و بازار کار رشته فنی و حرفه ای
درس های رشته کار دانش
درس های رشته کار دانش در جدول زیر فهرست شده است. با انتخاب هر یک از رشته‌های نام برده کتاب‌های درسی متفاوت خواهد بود، اما دروس مشترک تمام رشته‌ها در پایه‌ی تحصیلی یکسان است.
| پایه تحصیلی | دروس مشترک |
| پایه دهم | دین و زندگی 1/آمادگی دفاعی/جغرافیای ایران/تفکر و سواد رسانه‌ای/عربی زبان قرآن 1/زبان انگلیسی1/الزامات محیط کار |
| پایه یازدهم | دین و رندگی 2/تاریخ معاصر ایران/تعلیمات ادیان الهی/انسان و محیط زیست/عربی و زبان قران 2/فارسی و نگارش2/انگلیسی2/راهنمای هنرآموز کارگاه نوآوری و کارآفرینی |
| پایه دوازدهم | دین و زندگی3/هویت اجتماعی/تعلیمات ادیان الهی/مدیریت خانواده و سبک زندگی دختران/مدریت خانواده و سبک زندگی پسران/سلامت و بهداشت/فارسی و نگارش1/اخلاق حرفه ای/عربی زبان قرآن/فارسی و نگارش 3 |
آینده تحصیلی رشته کاردانش
دانشآموزان پس از اتمام هنرستان می‌توانند ادامه تحصیل دهند و وارد دانشگاه شوند. امکان ادامه تحصیل فارغ‌التحصیلان تا مقطع دکترا وجود دارد. فارغ التحصیلان رشتهی کاردانش در صورت شرکت و موفقیت در آزمون ورودی، می‌توانند در دروه‌ی کاردانی پیوسته مشغول به تحصیل شوند. مدت زمان مقطع کاردانی پیوسته دو سال بوده و معادل فوق دیپلم است.
لازم به ذکر است، تمامی رشته های کاردانی پیوسته به صورت بدون کنکور اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند. به طور کلی امکان ادامه تحصیل برای فارغ التحصیلان رشتهی کاردانش به روش های زیر وجود دارد:
- ثبت نام و شرکت در آزمون دوره‌ی کاردانی پیوسته
- تحصیل در رشته های بدون کنکور (دانشگاه آزاد، دانشگاه فنی و حرفه ای، علمی کاربردی، غیرانتفاعی)
- شرکت در کنکور سراسری رشته های شاخه‌ی نظری، زبان و هنر و دریافت مدرک دیپلم
- آموزشکده های فنی و حرفهای
- دانشگاه علمی – کاربردی
- دوره‌های کاردانی به کارشناسی ناپیوسته
امکان ادامه تحصیل فارغ التحصیلان کاردانش، در دانشگاه آزاد، آموزشکده‌های سما وابسته به این دانشگاه نیز وجود دارد.
بازارکار رشته کاردانش
باتوجه به آنکه دانشآموزان در رشتهی کاردانش، به صورت عملی مهارتی را یاد میگیرند، بعد از فارغ التحصیلی می‌توانند سریعتر جذب کار شوند. میزان درآمد رشته های کاردانش، براساس مهارت و توانایی فرد متفاوت است. از مهم ترین و پردرآمدترین رشته های کاردانش در مناطق گرمسیری می‌توان به رشتهی پرورش درختان گرمسیری و یا پرورش خرما اشاره کرد.
در شهرهایی که ساختمان های چند طبقه وجود دارد، رشته های تعمیر و نصب آسانسور، تزئینات داخلی ساختمان، تاسیسات بهداشتی ساختمان و … از بازارکار و درآمد خوبی برخوردارند.
امروزه رشته قنادی و آشپزی نیز جزء رشته های پردآمد محسوب می‌شود.
بازارکار رشته هنر
رشتهی هنر در مقایسه با سایر شاخه های رشتهی کاردانش، طرفداران زیادی دارد و فارغ التحصیلان می‌توانند براساس علاقه و توانایی، در رشتهی موردنظر خود ادامه تحصیل دهند. فارغ التحصیلان شاخه‌ی هنر می‌توانند در مدارس یا آموزشگاه استخدام شده و به تدریس بپردازند. فارغ التحصیلان این رشته همچنین می‌توانند به عنوان هنرمند در فرهنگسراها، مطبوعات، وزارت ارشاد، موزه ها و یا عکاس (عکاسی تبلیغاتی، صنعتی، خبری، مستند و …) مشغول به فعالیت شوند.
بازارکار رشته صنعت
باتوجه به افزایش تعداد ساختمان ها و نیاز به صنعت آسانسور، آینده‌ی شغلی رشتهی نصب و سرویس آسانسور، اهمیت زیادی پیدا کرده است و افرادی که مهارت کافی داشته باشند، می‌توانند در این رشته به درآمد خوبی دست پیدا کنند. فارغ التحصیلان رشته‌های شاخه‌ی صنعت، می‌توانند باتوجه به مهارت و رشتهی خود در شرکت‌های ساختمانی، شرکت‌های تاسیساتی، ادارات برق، شرکت‌های تعمیرات لوازم خانگی، شرکت‌های تعمیر موبایل و … مشغول به کار شوند.
بازارکار رشته کشاورزی و خدمات
پرورش میگو، ماهی و زنبورعسل از مشاغلی است که فارغ التحصیلان رشتهی کشاورزی می‌توانند در آن به فعالیت بپردازند که درآمد خوبی نیز دارد . موسسات تحقیقاتی، تولید محصولات و ادوات کشاورزی، شرکت ها و موسسات خصوصی کشت و صنعت، موسسات اصلاح، تولید و توزیع بذر، آموزشگاه های جهاد کشاورزی و … از دیگر مواردی است که فارغ التحصیلان رشتهی کشاورزی و خدمات می‌توانند در آن مشغول به کار شوند.
تفاوت رشته کار و دانش و فنی حرفه ای
هر دو رشته فنی و حرفهای و کار و دانش از رشته های هنرستان هستند، که در نگاه اول ممکن است مشابه هم تصور شوند اما در واقعیت اینطور نیستند. در ادامه تفاوتهای این دو رشته را بیان کرده‌ایم:
☑️ تعداد درس‌های عملی رشتهی کار و دانش از درس‌های عملی رشته فنی حرفهای بیشتر است. (شاخه کار و دانش حدودا 150 رشته و فنی حرفه ای حدود 40 رشته دارد.)
☑️ درس‌های رشتهی فنی حرفهای از رشته کار و دانش سخت‌تر است.
☑️ میانگین نمرات برای ثبت‌نام در رشته فنی حرفه ای بالاتر از نمرات رشتهی کار و دانش است
☑️ دانش آموزان رشته کار دانش پس از گرفتن دیپلم می‌توانند مستقیم وارد بازار کار شوند، در صورتی که دانشآموزان رشتهی فنی حرفهای پس از دریافت مدرک دیپلم باید به عنوان کارآموز وارد بازار کار شوند تا مهارت‌های لازم را کسب کنند.
سوالات متداول
تعداد دروس عملی در رشتهی کاردانش بیشتر از رشته فنی و حرفهای است، میانگین نمرات برای ثبت نام در رشتهی فنی و حرفهای بالاتر از رشتهی کاردانش است، فارغ التحصیلان رشتهی کاردانش باتوجه به مهارتی که یاد میگیرند، سریعتر جذب بازارکار میشوند.
رشته کار دانش به سه گروه اصلی صنعت، خدمات و کشاورزی و هنر تقسیم می‌شود.
حداقل معدل برای دانشآموزان رشتهی کاردانش معدل بالای 12 است. تفاوتهای رشته فنی حرفه ای با رشته کار دانش کدام است؟
رشته کار دانش به چند گروه تقسیم می‌شود؟
حداقل معدل لازم برای رشته کاردانش چقدر است؟
